Mai ve Siyah romanının özeti şu şekildedir: Konusu: Halit Ziya Uşaklıgil'in bu eserinde, roman kahramanı Ahmet Cemil'in kişiliğinde Babıali'de basın hayatında yok olup giden sanatçılar anlatılmaktadır. Olay Örgüsü: 1. Ahmet Cemil, ortalama yaşam standartlarına sahip bir ailenin çocuğudur ve Mülkiye-i Mektep öğrencisidir. 2. Özel dersler vererek ve kitapçılara çevirmenlik yaparak hayatını kazanmaya çalışırken bir yandan da edebiyatla ilgilenir ve büyük bir umutla kendi eserini yazar. 3. En yakın arkadaşı Hüseyin Nazmi ile aynı kızı, Lamia'yı severler. 4. Ahmet Cemil'in eseri, eski edebiyat savunucuları tarafından sert bir dille eleştirilir ve hakkında olumsuz yazılar yazılır. 5. Kız kardeşi İkbal, eşinden şiddet görür ve bu şiddetin boyutu öyle büyüktür ki, zavallı kadın bebeğini düşürür. 6. Ahmet Cemil, yaşadığı hayal kırıklıkları ve acıların etkisiyle tamamen umudunu kaybeder, şiir defterini yakar ve Yemen'e kaymakam olarak görevlendirildiği yere, annesini de yanına alarak İstanbul'u terk eder.