Kocaeli'nin kurtuluşunda savaşanlar arasında Türk milisleri, Kuvayı Milliye birlikleri ve İstiklal Savaşı'na katılan bazı önemli kişiler bulunmaktadır. Türk milisleri: 150 kişilik bir Türk milis gücü, 1 yıl boyunca bölgeyi savunarak Yunan kuvvetlerine karşı direniş göstermiştir. Kuvayı Milliye birlikleri: 28 Haziran 1921'de İzmit'e girerek düşmanı geri püskürtmüştür. Önemli kişiler: Kara Fatma, Yahya Kaptan ve İpsiz Recep gibi isimler, Kocaeli'nin kurtuluşunda önemli rol oynamıştır. Ayrıca, Kurtuluş Savaşı sırasında Kocaeli, İstanbul'a olan yakınlığı ve stratejik konumu nedeniyle Milli Mücadele'de kritik bir rol oynamış ve yerel direniş grupları da Yunan kuvvetlerine karşı savaşmıştır.