Kazılık Koca Oğlu Yegenek, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan bir öyküdür. Öykünün konusu: Hanlar hanı Bayındır Han'ın veziri Kazılık Koca, Karadeniz kıyısında bulunan Düzmürd Kalesi'ni fethetmek için sefere çıkar. Kale tekfuru Arşınoğlu Direk Tekür ile yapılan savaşta Kazılık Koca esir düşer ve tam 16 yıl boyunca kalede tutsak kalır. Yiğenek adındaki oğlu, babasının öldüğünü sanırken, babasının tutsak olduğunu öğrenir ve onu kurtarmak için Bayındır Han'dan izin ve asker ister. Yiğenek, Oğuz yiğitleriyle birlikte kaleye saldırır, tekfuru yener ve babasını kurtarır. Öykünün tarihi katmanları: Alt katmanlarda İskit/Saka-Hun-Kanglı-Usun, Göktürk-Türgiş ve Oğuz dönemlerine uzanan unsurlar bulunmaktadır. Üst katman ise sonraki dönemlerle ilgilidir.