Nakşı Cemşid'in hikayesi, İran ve Türk edebiyatlarında mesnevi olarak işlenen "Cemşid ü Hurşid" adlı klasik aşk hikayesine dayanmaktadır. Hikayenin özeti şu şekildedir: Çin hükümdarının oğlu Cemşid, rüyasında gördüğü Rum kayserinin kızı Hurşid'e aşık olur. Başından geçen binbir güçlük, cenkler ve mücadeleler sonunda sevdiğine kavuşan Cemşid, Hurşid ile evlenerek Çin'e döner ve daha sonra babasının tahtına çıkar.