Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin'in 1922 yılında yayımlanan romanının baş kahramanı Feride'nin hayatını anlatır 134.

Feride, İstanbullu bir subayın kızıdır ve küçük yaşta annesini kaybeder 14. Yatılı bir Fransız okulunda eğitim görür ve yaramazlıkları nedeniyle arkadaşları ona "Çalıkuşu" adını takar 14. Teyzesinin oğlu Kâmran'a aşık olur ve nişanlanırlar 14. Ancak Kâmran'ın ihaneti sonucu Anadolu'da öğretmenlik yapmaya başlar 14.

Feride, Zeyniler Köyü, Bursa, Çanakkale, İzmir ve Kuşadası gibi çeşitli yerlerde idealist bir öğretmen olarak çalışır 135. Güzelliği başına bela olur ve hakkında dedikodular çıkar 35. Hayrullah Bey ile bir süre baba-kız ilişkisi yaşar ve onun ölümünden sonra evlenirler 35.

Roman, Feride'nin anı defteri şeklinde yazılmıştır 34.