• Buradasın

    Anadolu Selcuklu mimarisinde mukarnas nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Anadolu Selçuklu mimarisinde mukarnas, özellikle kapı ve mihrap üst boşluklarını doldurmak üzere tromptan geliştirilmiş bir mimari elemandır 3.
    Mukarnas, "kademeli çıkıntıları olan basamaklı çatma tavan" veya "bir başlık türü" gibi anlamlara gelir 12. Üç boyutlu yapısıyla sıradan bir yüzey süslemesi olmaktan çıkıp, bir yüzeyin biçimlenmesini sağlar 24. Çok parçalı ve birimlere dayalı yapısı sayesinde, bulunduğu mekanlarda veya mekan geçişlerinde görsel derinlik ve ışık gölge oyunları oluşturur 24.
    Mukarnas, taş, tuğla, ahşap, çini gibi çeşitli malzemelerle üretilebilir 25. Anadolu Selçuklu döneminde, anıtsal nitelikli taç kapılarda ve bazı yapılarda kubbe içlerinin tamamında kullanılmıştır 3.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Mukarnasın kökeni nedir?

    Mukarnasın kökeni tartışmalıdır. Bazı görüşler şu şekildedir: Mısır: Bilinen ilk örneklerin Kahire'deki 478 (1085) tarihli Cüyûşî Camii'ndeki minarede görüldüğü ve 11. yüzyılda Mısır'da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bağdat ve çevresi: İlk ortaya çıkışın Bağdat ve civarında olduğu kabul edilmektedir. İran: İran bölgesinde konut mimarisine ait olan mukarnas örneklerinin niş parçaları olarak yorumlandığı görüşler de bulunmaktadır. Ayrıca, Roma kültürünün bir ögesi olduğunu veya İslam'dan önce herhangi bir asırda görülmediğini söyleyen araştırmacılar da vardır.

    Mukarnaslar hangi mimari üslupta görülür?

    Mukarnaslar, İslam mimarisi üslubunda görülür. Mukarnasların kullanıldığı bazı mimari unsurlar şunlardır: kubbe; minare şerefe kısmı; çeşme; mezarlık; taçkapı; kemer; saray; han. Ayrıca, Orta Çağ Anadolu Türk mimarisinde ve Osmanlı mimarisinde yaygın olarak kullanılmıştır.

    Tromp ve mukarnas ne demek?

    Tromp ve mukarnas mimaride kubbeye geçiş elemanlarıdır. Tromp, kare mekandan kubbe yuvarlağına geçişi sağlayan ve küçük tonoz biçiminde örülen bir geçiş ögesidir. Mukarnas, düşey bir yüzeyden üzerinde bulunan daha taşkın bir yüzeye geçmede kullanılan ve küçük prizmalar şeklinde birbiri üzerine oturan bindirmelere verilen genel addır.

    Mukarnas ne işe yarar?

    Mukarnas, İslam mimarisinde hem taşıyıcı hem de süsleyici işlevler üstlenir. İşe yarar yönleri: - Statik görev: Yapılarda geçiş ve dönüş unsurlarında kullanılarak akışkan bir doku sağlar. - Plastik etki: Işık-gölge oyunlarıyla soyut anlamlar yaratır ve mimari mekâna derinlik katar. - Malzeme çeşitliliği: Ahşap, tuğla, taş ve çini gibi çeşitli malzemelerle üretilerek geniş bir kültür coğrafyasında teknolojik üstünlük sağlar. - Dini ve mistik anlam: İslam estetiğinde tasvirden uzak duran anlayışa cevap verir ve manevi dünyaya açılan bir kapı işlevi görür.

    Mukarnaslar hangi geçiş elemanıyla yapılır?

    Mukarnaslar, pandantif, tromp ve Türk üçgeni gibi kubbeye geçiş elemanlarıyla birlikte veya tek başına kullanılabilir. Pandantif: Kare planlı bir yapıda kubbe ve duvarlar arasındaki köşelerde kalan boşlukları örtmek için kullanılır. Tromp: Kare mekandan kubbe yuvarlağına geçişi sağlar. Türk Üçgeni: Yan yana yerleştirilmiş ters ve düz üçgenlerden oluşur ve duvarla kubbe arasında bir geçiş elemanı olarak kullanılır. Ayrıca, mukarnaslar taş, tuğla, alçı, ahşap, seramik, çamur gibi çeşitli malzemelerle de oluşturulabilir.

    Anadolu Selçuklu mimarisinde hangi üsluplar vardır?

    Anadolu Selçuklu mimarisinde çeşitli üsluplar bulunmaktadır: Taş Süsleme: Dini ve sivil yapıların portal, eyvan ve diğer bölümlerinde yüksek kabartma, yassı kabartma ve tekstil karakterinde bezemeler kullanılır. Çini Mozaik: Cami ve medreselerde firuze, patlıcan moru ve lacivert renkli sırlı tuğlalar ile geometrik ve bitkisel desenler oluşturulur. Ahşap İşçiliği: Minber, rahle, korkuluk ve sütun başlıklarında ahşap işçiliği görülür. Mukarnas: Kapı ve mihrap üst boşluklarını doldurmak için kullanılan bir mimari elemandır. Ayrıca, Anadolu Selçuklu mimarisi, Orta Asya, İran, Irak, Suriye ve Bizans gibi çeşitli kültürlerin etkilerini de taşır.

    Mukarnaslı tromp nedir?

    Mukarnaslı tromp, kubbeye geçiş elemanlarından biridir ve mukarnas süslemeleriyle hareketlendirilmiş tromp anlamına gelir. Tromp ise, kare mekandan kubbe yuvarlağına geçişi sağlayan ve küçük tonoz biçiminde örülen bir geçiş ögesidir.