Şahbender ve konsolos kavramları benzer anlamlara sahip olsa da tam olarak aynı değildir. Şahbender, Osmanlı İmparatorluğu'nda gümrük noktalarında yabancı tüccarın çıkarını temsil eden görevli anlamına gelir. Konsolos ise, modern dönemde bir ülkenin vatandaşlarının farklı ülkelerdeki nüfus, vatandaşlık ve ticari işlemlerine bakan ve bu yöndeki işlemleri yapacak olan memurlardan sorumlu olan kişidir. Dolayısıyla, konsolosluk kavramı, şahbenderlik kavramından daha geniş bir anlam taşır.