Hukukta derhal uygulanma ilkesi, kanun koyucunun, yeni usul hükümlerinin fertlerin haklarını daha iyi ve adil bir şekilde koruyacağı inancına dayanır. Ayrıca, bu ilkenin benimsenmesinin nedenleri arasında, usule ilişkin kanunların kamu düzeni ile yakından ilgili olması ve tersine bir kural benimsenmediği takdirde genel olarak hemen etkili olup uygulanması da yer alır. Derhal uygulama ilkesi, usul işlemlerinin, işlemin yapıldığı sırada yürürlükte bulunan usul kanununa tabi olacağını belirtir. Yeni bir hukuk kuralı, yürürlüğe girdiği andan itibaren henüz gerçekleşmemiş olaylara uygulanır. Ayrıca, ceza hukukunda lehe olan kanunun geçmişe yürüyebilmesi, bu ilkeye getirilen bir istisna olarak kabul edilir.