Esnaf ve sanatkâr işletmesi, kendi adına çalışan, küçük ölçekli işletmelere sahip olan ve genellikle sermayeden çok emeğini kullanan kişileri ifade eder. Esnaf ve sanatkâr işletmelerinin bazı özellikleri: Faaliyet türü: Hizmet veya perakende satış yaparlar. Öne çıkan unsur: Ticarette el emeği ve ustalık önemlidir. Örnek meslekler: Bakkal, kuaför, terzi, lokantacı, ayakkabıcı, demirci, marangoz. Yasal kriterler: Gerçek kişi olmak, kendi adına ve hesabına çalışmak, başka bir işyerinde SGK’lı olarak çalışmamak, Esnaf ve Sanatkârlar Odası’na kayıt yaptırmak, vergi mükellefi olmak ve ustalık belgesi gerektiren mesleklerde ustalık belgesine sahip olmak.