Yapısına göre cümleler dört ana kategoriye ayrılır:
- Basit Cümle: Tek bir yüklem ve özne içerir, tek bir yargıyı ifade eder 23. Örnek: "Ali okula gitti" 3.
- Birleşik Cümle: Birden fazla yargıyı ifade eden ve genellikle birden fazla yüklem içeren cümlelerdir 3. Yan cümleciklerle bağlanırlar 4. Örnek: "Seninle gelmek istiyorum ama işlerim var" 3.
- Sıralı Cümle: Birden fazla cümlenin virgül veya noktalı virgülle bağlanarak oluşturduğu cümlelerdir 14. En az iki yüklemi vardır 1. Örnek: "Demir ıslanmaz, deli uslanmaz" 1.
- Bağlı Cümle: Aralarındaki anlam ilgisi nedeniyle bağlaçlarla birbirine bağlanan cümlelerdir 14. Örnek: "Hem çalışıyorum hem okuyorum" 1.
5 kaynaktan alınan bilgiyle göre: