İlk üniversitenin kurulma nedenleri arasında yükseköğretim ihtiyacının karşılanması ve bilimsel araştırmaların yapılması yer alır 15.

Bologna Üniversitesi, 1088 yılında İtalya'da hukuk eğitimi vermek amacıyla kurulmuştur 15. Bu üniversite, özgür akademik tartışma ve öğretim ilkesini benimsemiş, öğrenciler ve öğretmenler arasında sözleşmeye dayalı bir yapı kurmuştur 5.

İslam dünyasında ise ilk önemli yükseköğrenim kurumu, 1067 yılında Bağdat'ta kurulan Nizamiye Medresesi'dir 1. Medreseler, başlangıçta ağırlıklı olarak teolojik eğitim vermiş, daha sonra hukuk, tıp ve sosyal bilimler de öğretilmeye başlanmıştır 1.

Türkiye'de ise ilk üniversite, 1933 yılında İstanbul Üniversitesi olarak kurulmuştur 23. Bu, Atatürk'ün önderliğinde, yükseköğretimde reform yapma ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma hedefiyle gerçekleştirilmiştir 3.