Diyamanyetik ve paramanyetik maddeler arasındaki temel fark, harici bir manyetik alana verdikleri tepkidir: Diyamanyetik maddeler, dışarıdan bir manyetik alan uygulandığında, bu alanla zıt yönde zayıf bir manyetik alan oluştururlar. Paramanyetik maddeler ise dışarıdan bir manyetik alan uygulandığında, bu alanla aynı yönde zayıf bir manyetik alan oluştururlar. Diyamanyetik maddelerde atomlardaki elektronların hareketleri, elektron yörüngelerinde küçük akımlar oluşturur ve bu akımlar, dış manyetik alana karşı koyacak yönde bir manyetik alan oluşturur. Ayrıca, diyamanyetik malzemeler genellikle tüm malzemelerde bulunurken, paramanyetik malzemeler daha belirgin bir etkiye sahiptir ve geçiş metallerinde daha güçlü manyetik etkiler görülür.