Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yeşil Doğa" programının bir bölümü olan bu belgesel, Güve İslamoglu'nun sunduğu Sivrihisar ilçesini tanıtan bir içeriktir. Videoda köpek yetiştiricisi, Canan Damlacı adlı yerel restoran sahibi ve çeşitli yerel kişiler yer almaktadır.
- Video, Sivrihisar'ın tarihi, kültürel değerleri ve doğal güzelliklerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde Akbaş köpeklerinin tarihi ve Sivrihisar'daki üretim çiftlikleri tanıtılmakta, ardından ilçenin yöresel lezzetleri, Selçuklu tipi evleri, Ermeni konakları ve Ulu Camii gibi tarihi eserleri gösterilmektedir. Son bölümde ise Ankara Aslanlı Camii'ndeki minberin tarihi, Zaima Konağı'nın Mustafa Kemal'in gizli karargahı olarak kullanımı ve Sivrihisar'ın Türkiye'nin yavaş şehirlerinden biri olduğu bilgisi paylaşılmaktadır.
- Belgeselde ayrıca 2009'dan beri yapılan Akbaş köpeklerinin koruma çalışmaları, köpeklerin sürü koruma yetenekleri ve Sivrihisar'ın Ankara-İzmir yolculuğu üzerindeki önemi de vurgulanmaktadır.
- 00:29Sivrihisar'ın Tanıtımı
- Yeşil Doğa programı, Hoca Nasrettin'in memleketi olan Sivrihisar'ı tanıtacak.
- Sivrihisar, Ankara'dan İzmir'e giden insanların sık kullandığı bir kavşak olup, Afyon-Izmir istikametine sola, Sivrihisar'a sağa dönülerek ulaşılabilir.
- Sivrihisar çok bilinen ama içini çok bilinmeyen bir yerdir.
- 01:06Akbaş Köpekleri ve Sivrihisar
- Konuşmacının Sivrihisar'a geliş nedeni, burada bulunan Akbaş köpekleri ve üretim çiftlikleridir.
- Akbaş, konuşmacının ilgi alanında olan bir köpek ırkı olup, memleketi Sivrihisar'dır.
- Programda hem Akbaş köpekleri görülecek, çiftliklere ve araziye gidilecek, hem de Sivrihisar'ın doğası, tarihi, insanı ve kültürü tanıtılacaktır.
- 01:54Akbaş Köpeklerinin Tarihi
- Yaklaşık on yıl önce uluslararası Akbaş köpekleri derneği ile Akbaşların izini sürmek için bölgeye gelinmiştir.
- Amerika Birleşik Devletleri askeri ateşesi David Nelson 1968 yılında Eskişehir'in Sivrihisar bölgesine gelmiş, burada Akbaşları görmüş ve özel bir ırk olduğunu fark edip altı çift Akbaş'ı Amerika'ya götürmüştür.
- Akbaş 2005 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin en iyi sürü bekçi köpeği seçilmiş, bugün Amerika'da sayıları on binin üzerinde olup, Anadolu'ya özgü Akbaş yavrusunu edinmek için Amerikalılar beş ay sıra beklemek zorundadır.
- 03:13Akbaş Köpeklerinin Korunması
- Üretme çiftlikleri sayesinde Akbaş köpeklerinin sayısı giderek artmaktadır.
- Sivrihisar'da bu merkezlerden biri bulunmaktadır.
- 2009 yılında Akbaş çoban köpeklerinin dejenerasyonun önlenmesi ve ırk özelliklerinin korunması projesi kapsamında sekiz köpekle başlanmış, bugün sayıları üçyüzelli'yi bulmaktadır.
- Akbaş, her ne kadar Orta Asya'dan Türklerle geldiği bilinse de ırk özelliği Dünya Köpek Federasyonu tarafından tescillendi, yani bu ırk resmi olarak artık Türkiye'ye aittir.
- 04:37Akbaş Çoban Köpeği Tanıtımı
- 2009'dan beri Akbaş çoban köpeği tanıtımı yapılıyor ve Amerika'da en iyi sürü bekçi köpeği seçildi.
- Selçuk Üniversitesi'nin düzenlediği köpek sempozyumunda Amerika'daki Akbaş çoban köpeklerinin resimleri gösterilerek Türkiye'de tanınmaya başlandı.
- 2009 yılında Sivrihisar Kaymakamlığı, ilçe tarım müdürlüğü ve valilik kanalı ile Akbaş çoban köpekleri koruma altına alındı.
- 05:45Akbaş Çoban Köpeğinin Özellikleri
- Akbaşlar iri cüsseli, genetiği büyük olan ve kurtla boğuşabilen ender hayvanlardan biridir.
- Dejener oldukları için küçülmüş olabilirler, ancak koruma ve seleksiyon yapıldığında istenen seviyeye gelmiş olurlar.
- Akbaşlar sadece sürü köpeği değil, aynı zamanda bekçi köpeği olarak da kullanılabilmektedir.
- 06:49Akbaş Köpeklerinin Kullanımı
- Akbaş köpekleri sadece geniş alanlarda kullanılabilmektedir, apartman hayatında veya küçük alanlarda uygun değildir.
- Doğuştan çoban köpeği olan Akbaşlar, üç-dört aylıkken bile sürü peşine gider ve koyunları tanır.
- Beyaz olması sayesinde koyunların arasında belli olmaz ve özellikle beyaz koyunlara sahip bölgelerde tercih edilir.
- 09:29Akbaş Köpeklerinin Korunması
- Üretilen Akbaş köpekleri çobanlara dağıtılırken, sadece Akbaş-Akbaş çiftleştirilmesi istenir ki safkanlığı devam etsin.
- Türkiye'de bu işe yeni başlanırken, dünyada Akbaş ve Kangal köpekleri saflaştırılıp yüksek fiyatlarla satılmaktadır.
- Alman kurt köpeği gibi, yurt dışında çoğaltılıp kendi köpekleriymiş gibi pazarlanan hayvanlar artık tescillendi.
- 10:30Akbaş Köpeklerinin Davranışları
- Akbaşlar diğer köpeklere saldırdıkları için gündüz evde tutulur, sadece gece sürü arazideyken kullanılır.
- Akbaşlar oldukça kıskanç hayvanlardır ve başka köpeklere fazla tahammülleri yoktur.
- Araziye çıktıklarında vücutları gelişir, çalıştıkça daha sertleşir ve kalınlaşır.
- 11:52Akbaş Köpekleriyle İletişim
- Akbaş köpekleriyle karşılaşıldığında baton veya sopalar gösterilmemeli, fazla hareket edilmemeli ve onlar yokmuş gibi davranılmalıdır.
- Korkulmamalı ve kaçılmamalıdır çünkü çok süratli hayvanlardır.
- Akbaşlar sert hayvanlardır, affları yoktur ve araçlara saldırabilirler.
- 13:23Akbaş Köpeklerinin Yavruları
- Yavru Akbaşlar işi öğreniyor ve gelecekte sürü başlarının görevini alacaklardır.
- Yavrular sürü halinde ailece çalışıyor ve gelecekte sürün peşinde olacaklar.
- Yavrular diğerlerine göre daha hareketliler, sürüyü daha iyi koruyorlar ve sıcağa-soğuğa dayanıklı hayvanlardır.
- 14:44Sivrihisar'ın Değişimi
- Akbaşları görev başında bırakıp Sivrihisar'ın merkezine gidiliyor.
- Sivrihisar, Ankara-Eskişehir-Izmir kavşağında herkesin bildiği ama pek kimsenin uğramadığı bir ilçedir.
- Sivrihisarlılar ilçede büyük bir restorasyon çalışması yaparak tarihi evleri restore ediyor, meydanlar yapıyor ve yerel kültürün ön plana çıkacağı restoranlar açıyor.
- 15:33Sivrihisar'ın Yerel Lezzetleri
- Sivrihisar'da düğünlerde yapılan bamya çorbası ve kelem dolması gibi yöresel lezzetler bulunmaktadır.
- Kelem dolması, deneyle doldurulmuş etli bir yemektir ve Kepenk köyünde yetişen kelem ile yapılır.
- Kelem tohumunun başka yerlere ekilmesine rağmen aynı lezzeti bulamamışlardır.
- 16:01Yerel Restoran ve İşletmeler
- Sivrihisar, Eskişehir ve İzmir arasında olmasına rağmen turistler tarafından çok bilinmemektedir.
- Canan Damlacı ve arkadaşı, belediyenin desteğiyle yerel tatların sunulduğu bir restoran açmışlardır.
- Restoran sadece kadınlar tarafından işletilmekte olup, eşler hafta sonları ve beşten sonra yardım etmektedir.
- 17:31Sivrihisar'ın Tarihi Eserleri
- Canan Damlacı, Sivrihisarlı olup doğup evlenmiş ve belediyenin desteğiyle yerel tatların sunulduğu bir restoran açmıştır.
- Sivrihisar'ın tarihi eserleri arasında Ulu Cami, kiliseler, saat kulesi ve Gavur Hamamı bulunmaktadır.
- Belediye, tarihi eserlerin restorasyonunu yaparak Sivrihisar'ın gelişimine katkıda bulunmaktadır.
- 20:30Sivrihisar'ın Tarihi Konakları
- Sivrihisar'da tütün tüccarı, denizci, balıkçı veya esnaf gibi çeşitli mesleklerde çalışan kişilerin inşa ettiği muhteşem konaklar bulunmaktadır.
- Buradaki konakların birçoğu Ermenilere aittir ve Ermeniler altın işlemeciliği konusunda o dönemde bir numaraydı.
- Sivrihisar'da "Sivrihisar İncili Küpesi" adı verilen, Ermenilerin döneminde yapılmış ve hala düğünlerde takılan popüler bir küpe bulunmaktadır.
- 22:05Ulu Cami
- Ulu Cami, Türkiye'de 67 ahşap direkli ve düz çatılı tek cami olup, 1274 yılında yapılmıştır.
- Cami, daha önce dükkanlarla kaplı ve atıl vaziyetteydi, ancak etrafı temizlenerek gün yüzüne çıkarılmıştır.
- Caminin girişindeki basamak taşları bir antik şehirden taşınmış olup, büyük ihtimalle devşirme bir cami olduğu düşünülmektedir.
- 24:09Caminin Mimari Özellikleri
- Caminin ahşap direklerinin taşıyıcıları ve kaidesi mermer olup, çevredeki bir antik şehirden taşınmış olabilir.
- Her taşıyıcıda farklı ağaçlardan ve desenlerden yapılmış olup, her ağaç sütununda farklı işçilik bulunmaktadır.
- Cami, İç Anadolu'da bulunan ahşap yapılı en büyük camii olup, 1274 yılında yapılmış ve 139 yıl sonra minaresi inşa edilmiştir.
- 26:02Ankara Aslanlı Camii'ndeki Minber
- Ankara Aslanlı Camii'nde 1440 yılında Nasrettin Hoca'nın torunlarından Hızır Bey'in tamiri esnasında yapılan, muhteşem oyma işçiliğine sahip bir minber bulunmaktadır.
- Bu minber, camide 70-80 metre mesafede olan bir mescitte yangın çıkması ve Yunan işgalinde zarar görmesine rağmen sağlam kalmış, daha gösterişli ve iyi işçiliğe sahip olduğu için buraya getirilmiştir.
- Minberin kapısının etrafına Ayetel Kürsi oyularak işlenmiş, yan tarafları geometrik şekillerle bezeli olup, boyanıp üzerine can vernik sürülmesi ve ahşap tavana konan lambalar minberin orijinalliğini bozmuştur.
- 27:35Zaima Konağı'nın Tarihi Önemi
- Sivrihisar'da bugün müze olarak kullanılan Zaima Konağı, Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal ve silah arkadaşları tarafından gizli karargah olarak kullanılmıştır.
- Ankara dışında toplanan ilk Bakanlar Kurulu toplantısı da bu evde yapılmıştır.
- Mustafa Kemal Paşa, bu kapıdan gizlice gelip kimseye görünmeden yukarıya çıkıp kurmaylarıyla savaşı yönettiği ve cephedeki durumu kontrol ettiği söylenmektedir.
- 28:56Zaima Konağı'nın Müze Olarak Canlandırılması
- Konağın içinde Yılmaz Büyükerşen'in katkılarıyla yapılan gerçekçi balmumu heykeller bulunmaktadır.
- 24 Mart 1922'de Ankara dışında hükümet üyelerinin ilk toplandığı an, bu masada toplanmış ve bazı kararlar burada alınmıştır.
- Evin sahibesi, Mustafa Kemal Paşa ve kurmaylarının gelip gittiğini savaş sonuna kadar bilmemiş, savaştan sonra buraya gelenin Mustafa Kemal Paşa ve kurmaylarının olduğunu öğrenmiştir.
- 31:50Sivrihisar'ın Önemi ve Kapanış
- Sivrihisar, tarihini ve kültürünü koruma çalışmalarıyla büyük bir atılım içerisinde olup, şu anki özellikleri ile Türkiye'nin yavaş şehirlerinden biri olabilir.
- Ankara-Izmir yolu üzerinde mutlaka uğranıp gezilmesi gereken bir ilçedir.
- İzleyiciler çevre dedektif olabilir, çevresindeki iyi ya da kötü olayları CNNTürk'e yazabilir ve birlikte çözüm bulmaya çalışılabilir.