Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- NTV'nin "Paha Biçilemez İstanbul" programının bu bölümü, Gökçe adlı bir sunucunun Haliç sahillerinde ve çevresindeki tarihi semtleri keşfettiği bir gezi belgeselidir. Programda Ayşe Tolga ve aromaterapi uzmanı bir rehber de yer almaktadır.
- Video, Cibali'den başlayarak Fener ve Balat semtlerine kadar İstanbul'un tarihi ve kültürel mirasını tanıtmaktadır. Cibali Tütün Fabrikası, Rezan Has Müzesi, Fener Rum Patrikhanesi, Aya Yorgi Kilisesi, Moğolların Meryem'i Kilisesi, Fener Rum Lisesi, Balat Kültür Evi, Çıfıt Çarşısı ve bölgedeki sinagoglar gibi önemli tarihi yapılar ziyaret edilmektedir.
- Videoda ayrıca bölgedeki geleneksel sanatlar, sosyal sorumluluk projeleri ve yerel ustalarla yapılan röportajlar da yer almaktadır. 61 yıllık radyo tamircisi Ahmet Usta, 65 yıllık ayakkabı tamircisi Muzaffer Usta ve sanatçı Beyhan Gürsoy gibi yerel kişilerle yapılan görüşmeler, İstanbul'un gizli sırlarını ve kültürel zenginliğini yansıtmaktadır.
- 00:44İstanbul'un Haliç Sahilleri
- İstanbul'un bu bölümünde Haliç sahillerinde dolaşılacak, Haliç'e geçmişte "Dersaadet Körfezi" denilmiştir.
- Yolculuk Cibali, Fener ve Balat semtlerinde olacak; Cibali Fatih dönemi kahramanlarından Cebali'den, Fener Fener Rumlarından, Balat ise Bizans sarayından gelmektedir.
- 01:49Cibali Tütün Fabrikası
- Atatürk Köprüsü'nden Unkapanı istikametine giderken sağ tarafta 1884 yılında yapılan Cibali Tütün Fabrikası bulunur.
- Fabrika 1925 yılında millileştirilmiş, 1995 yılında faaliyetlerine son verilmiş ve şu anda özel bir üniversite olarak hizmet vermektedir.
- Binada 17. yüzyıldan kalma Osmanlı yapısı olan Rezan Has Müzesi ve 11. yüzyıldan kalma Bizans sarnıcı bulunmaktadır.
- 03:32İstanbul'un Surları ve Cibali Kapısı
- İstanbul'un tarihi yarımadası 20 kilometre uzunluğundaki surlarla çevrili olup, bu surlar yaklaşık 1600 yıl önce yapılmıştır.
- Surlar kara surları ve deniz surları olarak ikiye ayrılır ve Haliç'te 20 civarında kapı bulunmaktadır.
- Cibali Kapısı, İstanbul'un fethedildiği 29 Mayıs 1453'te Fatih'in Bursa subaşısı Ali Cebe Bey'in sur kapısını kırdırtarak orduları içeriye sokmasıyla Cibali adını almıştır.
- 05:09Gül Camii
- İstanbul'da Bizans döneminde yapılıp daha sonra camiye çevrilen 20'den fazla eser vardır ve bunlardan en güzellerinden biri Cibali'nin yakınındaki Küçük Mustafa Paşa'daki Gül Camii'dir.
- Gül Camii, geçmişte Aya Teodosya Kilisesi olarak adlandırılmış, muhtemelen 9. veya 10. yüzyılda yapılmış ve 1490'larda camiye dönüştürülmüştür.
- Caminin adının Gül Camii olmasının ilginç bir hikayesi vardır; Azize Theodora'nın isim günü olan 29 Mayıs 1453'te büyük bir kalabalık toplanmış ve güllerle süsledikleri kilisede Osmanlıların şehri almasın diye dua etmeye başlamışlardır.
- 07:11Fener'in Ara Sokakları
- Fener'in ara sokaklarında paha biçilemez sürprizlerle karşılaşabilirsiniz; ünlü sanatçı Cahide Erel'in stüdyosu burada bulunmaktadır.
- İstanbul'da eskiden ciddi bir Rum nüfusu varmış ve şehirde yaklaşık 60 Rum okulu bulunuyormuş, bugün ise sadece 5 tanesi kalmıştır.
- Fener Rum Patrikhanesi 1600'lü yıllardan beri patrikhane binası olarak hizmet vermektedir ve 1821 yılından beri kapalı olan ana giriş kapısı, 1820'li yıllarda Yunanistan'ın Mora Yarımadası'nda çıkan isyanlardan dolayı açılmıştır.
- 09:35Fener Rum Patrikhanesi'nin Kilisesi
- Patrikhanenin avlusunda patriklik makamı ve kütüphane bulunmaktadır, binalar 1941'de çıkan bir yangında hasar görmüş ve restorasyonları 1990'lı yıllarda yapılabilmiştir.
- Patrikhanenin kilisesi Aya Yorgi Kilisesi adını taşıyor ve 1720'li yıllarda yapılmış, Aya Yorgi Kapadokya'da doğmuş bir azizdir.
- Kilisenin girişinde narteks (koridor bölümü) bulunuyor ve burada Aya Yorgi'nin ikonası yer almaktadır.
- 11:15Patrikhanenin Önemli Eserleri
- Roma ve İstanbul'da bulunan batı ve doğu kiliseleri 1054 yılında Büyük Şüphe denilerek ayrılırlar ve 1204 yılında 4. Haçlı seferi İstanbul'a gelip şehri yağmalamıştır.
- 2005'te bu yağmalama sırasında Vatikan'a götürülen önemli azizlerin rölikleri iade edilmiş ve şu anda Fener Rum Patrikhanesi'nin içinde bulunmaktadır.
- Patrikhanenin içinde üç önemli patriğin rölikleri vardır: Vasilis, Gregorius ve Altın Ağızlı Yuhanna'ya ait.
- 13:17Moğolların Meryem'i Kilisesi
- Fener'in dik ve merdivenli sokakları yürüyüşler için çok ideal olup, eski İstanbul'un sokaklarını arşınlamak hem spor yapmayı sevenler hem de kültür turizmi yapmak isteyenler için idealdir.
- Moğolların Meryem'i Kilisesi, İstanbul hakkında her şey kitabında detaylı yazılan ve hikayesi enteresan bir yerdir.
- 15:01Moğolların Meryem'i Kilisesi
- Moğolların Meryem'i Kilisesi, Bizans döneminden kalıp hiçbir zaman camiye çevrilmemiş yegane eserdir.
- Fatih'in fermanı sayesinde kilise kilise olarak kalmıştır, orijinal ferman Fener Rum Patrikhanesi'nde bulunmaktadır.
- Kilisede Ayanikola (Noel Baba) freskleri bulunmaktadır, ancak bu fresklerdeki Noel Baba figürü günümüzdeki Noel Baba'ya benzememektedir.
- 15:58Noel Baba'nın Gerçek Hikayesi
- 1929'da Great Depression döneminde bir şirket, satışlarını artırmak için Noel Baba'yı kendi renkleriyle giydirmiş ve kızakla dolaşmaya başlamıştır.
- Noel Baba'nın gerçek hikayesi, Demre'de (eski adıyla Mira) doğmuş olmasıdır.
- Noel Baba, mutsuz insanlara yardım eder, hediye götürür ve özellikle evlenemeyen kızlara bacadan kesecikler atarak yardım etmiştir.
- 17:47Moğolların Meryem'i'nin Hikayesi
- Moğolların Meryem'i, Maria isimli bir Bizans prensesidir ve diplomatik olaylarda piyon olarak kullanılmıştır.
- Bizans İmparatorluğu, Moğollar'la evlenmek için Maria'yı göndermiş, ancak Hülagü Han'ın ölümü üzerine onu oğlu Abagü Han'la evlendirmişlerdir.
- Maria, kocasının ölümünden sonra memleketine dönmüş ve 1261 yılında inşa edilen bu kilisede ve manastırın hayatının kalan kısmını tamamlamıştır.
- 18:50Kilisede Aromaterapi
- Kilisede günlük (frankincense) yağı kullanılmaktadır, bu yağ tarihteki en kutsal yağlardan biridir.
- Günlük yağı kötü ruhları kovar, insanları dünyaya bağlar ve kökler.
- Bu yağ hem tanrı inancını kuvvetlendirir hem de matem duygusunda ölümü kabullenmeyi kolaylaştırır.
- 22:00Fener Rum Lisesi
- Haliç'in sırtlarında, Fener'in tepelerinde kırmızı tuğladan yapılmış bir bina vardır, bu Fener Rum Lisesi'dir.
- 1881 yılında Mimar Pericles Diadis tarafından Fransa'dan ithal edilmiş malzemeler kullanılarak inşa edilmiş ve zaman zaman "Kırmızı Kale" olarak isimlendirilmiştir.
- Okulda Dimitri Kantemir gibi önemli şahsiyetler yetişmiş, günümüzde İstanbul'da yaklaşık 1250 Rum yaşamakta ve okulda sadece 50 civarında talebe kalmıştır.
- 23:37Fener'deki Balat Kültür Evi
- Fener'in Vodina Caddesi'nde eski bir Fener evi restore edilmiş ve semtin kadınlarına faydalı faaliyetlerde bulunuyor.
- İş ve Meslek Kadınları Derneği, işi ve mesleği olmayan hanımlara işi ve mesleğe olan hanımlar destek veriyor.
- Dernek, mutfak atölyesinde kadınların el emeklerinin karşılığını almasını sağlarken, aynı zamanda kadın doğum doktoru ve avukat gibi konularda ücretsiz danışmanlık hizmeti sunuyor.
- 26:00Balat'ın Sanatsal Faaliyetleri
- Sanatçı Beyhan Gürsoy'un atölyesi, Balat'ın semt değerlerinde yaşatan noktalardan biridir.
- Atölyede Fener Balat evlerinin seramikten küçültülmüş halini yapıp boyuyorlar.
- Balat'ın sokakları gittikçe renklenmeye başlamış, sıra dışı dükkanlar da artık sokaklarda görülebiliyor.
- 27:20Balat'ın Tarihi Dükkanları
- Balat'ın sokakları paha biçilemez dükkanlarla doludur.
- Ahmet Usta, 61 yıldır radyo tamirciliği yapıyor ve 1953'te abisinin yanında bu işe başlamıştır.
- Siyah beyaz televizyonlar başladığı zaman televizyon tamirine geçmiş, ancak iki sene önce iş yerini bırakmış ve Rafet Bey'e arada bir yardımcı olmaktadır.
- 28:52Balat'ın Tarihi ve Kültürel Mirası
- Balat'ın bulunduğu yerde geçmişte büyük bir saray kompleksi bulunmuş ve Tekfur Sarayı bu kompleksin bir parçasıydı.
- 15. yüzyılda Makedonya'dan gelen Museviler Balat'a yerleşmiş ve bölgede ilginç sinagoglar bulunmaktadır.
- Yambol Sinagogu ve İstanbul'daki en eski sinagog olan Ahri, Balat'taki önemli Yahudi yapıları arasındadır.
- 29:29Çıfıt Çarşısı ve Günümüzdeki Durum
- Balat'taki Çıfıt Çarşısı (Yahudi Çarşısı) eskiden buradaki esnafın büyük bir kısmının Musevi olduğu için bu ismi almıştır.
- 1948'de İsrail kurulduktan sonra nüfusun büyük bir kısmı İsrail'e göç etmiş veya şehrin farklı tarafına taşınmıştır.
- Günümüzde Türkiye genelinde yaklaşık 20 bin Musevi bulunmaktadır.
- 30:14Ayakkabı Tamirciliği ve Bölgenin Değişimi
- Muzaffer Usta, 1965 yılından beri ayakkabı tamirciliği yapan tek ustasıdır.
- 80'li yıllara kadar Balat sanayi merkeziydi ve Haliç boyunca fabrikalar bulunmaktaydı.
- Fabrikaların yıkılmasıyla bölge farklı bir kimliğe bürünmüştür.
- 31:00Programın Kapanışı
- Program, Cibali, Fener ve Balat'ın ara sokaklarında gizlenmiş paha biçilemez yerleri göstermiştir.
- İstanbul'un her köşesinde ayrı bir sır gizlediği belirtilmiştir.
- Bir sonraki programda İstanbul'un ara sokaklarında tekrar kaybolabilmek dileğiyle program sonlanmıştır.