Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir gezginin Moğolistan'da Göktürk Devleti'nin tarihi yerlerini ziyaret ettiği bir seyahat vlogu formatındadır. Gezgin, Türk tarihi konusunda bilgi sahibi olduğunu belirterek, Hatice Hoca ve İnci Hoca'dan aldığı bilgileri paylaşmaktadır.
- Video, 1300 yıllık tarihe dayanan Göktürk Devleti'nin önemli yerlerini kronolojik olarak göstermektedir. İlk bölümde Ulan Batur'dan başlayarak Harhori şehrine ve Karakum'a yapılan yolculuk, Tonyukuk Kitabeleri'ne yapılan ziyaret anlatılmaktadır. İkinci bölümde hasta olduğu halde otobüse binme, Gaias'ta konaklama ve Bilge Kağan Karayolu'nda otostop çekme deneyimleri paylaşılmaktadır. Son bölümde ise Orhun Nehri yakınlarındaki müzede Kül Tigin ve Bilge Kağan Anıtları'nın orijinalleri sergilenmektedir.
- Videoda ayrıca Orhun Kitabeleri'nin 720-725 yılları arasında Bilge Tonyukuk tarafından yaptırıldığı, Türklerin ilk yazılı anıtları olduğu ve müzenin içindeki kaplumbağa, koyun ve aslan heykelleri gibi Göktürkler dönemine ait eserler hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- Göktürk Tarihi ve Orhun Kitabeleri
- Göktürk alfabetiyle yazılmış bir metin gösteriliyor ve ilk Türk devletinin bin üç yüz yıllık tarihine dayandığı belirtiliyor.
- Videoda bin üç yüz yıl öncesine dayanan Türk tarihini, nereden geldiğimizi, Orhun kitabelerini ve Göktürk Devleti'ni anlatan önemli bir içerik sunulacak.
- Videonun ikinci kısmında Harhori şehrinde bulunuluyor, burası Ulan Batura 350 kilometre uzaklıkta.
- 00:57Tonyukuk Kitabeleri'ne Yolculuk
- Yola çıkmadan önce bir çorba içiliyor ve yanında yağlı gözleme benzer bir yiyecek bulunuyor.
- Yakınlarda yüz seksen gün boyunca meditasyon yapan, toplam dokuz yüz kilometre yürüyecek olan şamanlarla karşılaşılıyor.
- Bilge Tonyukuk Karayolu boyunca Tonyukuk kitabelerine doğru yolculuk başlıyor.
- 02:28Tonyukuk Yazıtları'nın Önemi
- Tarih kitaplarındaki yerlere ulaşıldığı belirtiliyor ve Göktürk yazıtlarının, alfabesinin ve kitabelerinin keşfi anlatılıyor.
- Orhun yazıtları (Göktürk kitabeleri) Bilge Tonyukuk'un yaptırdığı Tonyukuk yazıtları olarak tanıtılıyor.
- Tonyukuk yazıtları iki taştan oluşuyor: biri 243 cm, diğeri 217 cm boyunda olup toplam 62 satırdan meydana geliyor.
- 03:40Yazıtlarda Anlatılanlar
- Yazıtlarda Türklerin savaş stratejileri ve bağımsızlık için verilen savaşları anlatılıyor.
- Kırk yedi satırda İleris Kağan ve Kapgan Kağan dönemleri, daha sonraki satırlarda ise Bilge Tonyukuk kendisi anlatılıyor.
- Taşların 720-725 yılları arasında dikildiği ve Göktürk tarihi hakkında önemli bilgiler içerdiği belirtiliyor.
- 04:46Göktürk Alfabesi ve Gelecek Planlar
- Taşlara boyayla yazılmış olup, bu esere zarar vermiş.
- İlk tarihte geçen "Türk" kelimesinin dört harfli olduğu ve Azerbaycan parasının arkasında Göktürk alfabesiyle "Türk" yazıldığı belirtiliyor.
- Yarın Kül Tigin ve Bilge Kağan'ın olduğu Orhun yazıtlarına gidileceği planlanıyor.
- 06:11Karakum'a Yolculuk
- Ulan Batur'dan ayrılıp Karakum'a doğru 400 km uzaklıkta olan yere gidecek.
- Couchsurfing uygulamasından evlerde kalındığı ve bugün hastalandığı için otobüsle gidip otostop çekmeyeceği belirtiliyor.
- Otobüs terminalinde biletle ilgili sorular sorulup, 9 dolar civarında bir bilet alınıyor.
- 11:08Otobüs Bileti ve Yolculuk Hazırlığı
- Konuşmacı, otobüs bileti alırken bilet alan kadının zorlu olduğunu ve bilet olmadığını söylediğini belirtiyor.
- Konuşmacı, 300 kilometrelik bir yolculuk için iki su şişesi alarak hazırlık yapıyor ve bir süredir yediği içtiği şeylere dikkat ettiğini söylüyor.
- Konuşmacı, ilaç içtiği için yemek yemek zorunda olduğunu ve bu nedenle otobüse bindiğini belirtiyor.
- 12:42Otobüs Yolculuğu
- Konuşmacı, Hyundai marka bir otobüste en önde oturuyor ve Amerikalı bir aile ile tanışıyor.
- Aile, daha önce Türkiye'yi gezmiş ve on yıl önce burada yaşamış.
- Otobüs, 300-400 kilometrelik bir yolculuğa çıkıyor ve konuşmacı büyük ata babalarının buradan geldiğini belirterek heyecanını paylaşıyor.
- 13:43Mola Yeri ve Yemek
- Otobüs ilk mola yerinde duruyor ve yaklaşık 3,5-4 saat yolculuk yapıyor.
- Konuşmacı, Amerikalı aile ile birlikte oturup yemek yiyor ve karbonhidrat yemek istediğini belirtiyor.
- Yemeklerde koyun eti içeren bir menü sunuluyor ve konuşmacı yemeğini yiyip yola devam ediyor.
- 15:54Kalınacak Yer
- Otobüs durduğunda herkes taksilerle evlerine gidiyor ve konuşmacı iki kilometrelik bir mesafeyi 10 dolar karşılığında taksiden indiriyor.
- Konuşmacı, Gaia adlı bir yerde kalacak ve burada bir guesthouse olduğunu belirtiyor.
- Guesthouse'da çadırlar ve odalar bulunuyor, çadırlar 10 dolar, odalar ise 12 dolar karşılığında kiralanabiliyor.
- 18:28Ertesi Gün ve Gezinti Planları
- Konuşmacı ertesi gün sabah uyandığında daha da hasta olduğunu ve gece daha kötü olduğunu belirtiyor.
- Konuşmacı, ülkenin büyük olduğunu ve daha gitmek istediği yerler olduğunu söyleyerek gezmenin zorunlu olduğunu ifade ediyor.
- Konuşmacı, Orhun kitabeleri, Kültigin ve Bilge Kağan'ı bulmak için yola çıkacağını belirtiyor.
- 19:38Otostop Çekme
- Konuşmacı, Bilge Kağan Karayolu'na gelmiş ve 45-46 kilometrelik bir yolculuk için otostop çekmeye karar veriyor.
- Karayolu, Türkçe olarak da "Bilge Kağan Karayolu" olarak işaretlenmiş.
- Konuşmacı, otostop çekerek 45 kilometrelik yolculuğa çıkacağını belirtiyor.
- 20:49Orhun Yazıtları Müzesi'ne Giriş
- Yolculuk 46 kilometre uzunluğunda son buluyor ve artık içeriye girmek için hazırlanılıyor.
- Müzenin girişinde Moğolistan bayrağı, Türkiye bayrağı ve bölgesel bayraklar bulunuyor.
- Müzenin içinde büyük ihtimalle turistik çadırlar da mevcut.
- 21:55Kül Tigin Anıtı
- Müzedeki taşların orijinalleri sergileniyor ve bu taşlar 732 yılında yapılmış Kül Tigin anıtı ile 735 yılında yapılmış Bilge Kağan anıtı.
- Kül Tigin anıtı 1300 yıl öncesine dayanıyor ve Orhun Nehri yakınlarında bulunuyor.
- Anıt kireç taşından yapılmış, 335 santimetre yüksekliğinde ve göktürk alfabeli Türkçe metin içeriyor.
- 23:00Anıtın Detayları
- Anıtın arkasında Çince metin bulunuyor ve Kül Tigin'in torunu Yollu Tigh tarafından 20 gün içerisinde yazılmış.
- Anıtın ön yüzünde ve iki yan yüzünde Göktürk Devleti'nin kuruluşu, tarihi ve Türk toplumuna dair bilgiler veriliyor.
- Anıtın arkasındaki Çince yazılar Kan Devleti elçisi tarafından Kül Tigin'in ölümüyle ilgili taziye mektubu olarak yazdırılmış.
- 23:34Bilge Kağan Yazıtı
- Bilge Kağan yazıtı 716-734 yılları arasında Göktürk Devleti'ne kağanlık yapan Bilge Kağan'ın anısına dikilen anıttır.
- Anıt 3,45 metre yüksekliğinde, 175 cm genişliğinde, 75 cm kalınlığında ve 6 ton ağırlığında olup mavi mermer taşından yapılmış.
- Anıtın üç yüzeyindeki yazılar Orhun veya runik alfabesi ile, arka yüzü ise Çin alfabesi ile yazılmıştır.
- 24:22Orhun Yazıtları Hakkında Bilgiler
- Orhun Yazıtları genellikle Hakanlar tarafından Hakan'a dair yazılan eserler olarak görülürken, Bilge Tonyukuk bir vezirdir.
- Konuşmacı, Türk tarihindeki ilk yazılı eserler olan Orhun Yazıtları'nın karşısında durduğunu ifade ediyor.
- Müzede ayrıca Göktürkler dönemine ait kaplumbağa, koyun ve aslan heykelleri gibi eserler de sergileniyor.
- 25:51Video Kapanışı
- Konuşmacı, video kültürel bir içerik olduğunu ve herkese hitap etmeyebileceğini belirtiyor.
- Kanalın gezi kanalı olduğunu ve tarihimiz, milletlerimiz, ırklarımız, insanlarımıza ve dillere dair her şeyi göstermek istediğini açıklıyor.
- Konuşmacı, yanlış bilgi aktarmışsa düzeltilmesini rica ediyor ve bir sonraki bölümde görüşmek üzere veda ediyor.