• Buradasın

    Fethiye ve Dalaman'da Yörük Kültürü ve Yerel Gelenekler

    youtube.com/watch?v=VbHN_hhu5WM

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir gezi belgeseli formatında olup, sunucu Fethiye ve Dalaman'da yerel kültür, gelenekler ve yemekleri tanıtmaktadır. Videoda İsmail Abi, Ferhan, Melahat, Muhtar Mustafa'nın annesi, Şaban abi, Gamze abi, Ercan abi, Muhammed abi ve Aynur abla gibi yerel kişilerle röportajlar yapılmaktadır.
    • Video, Fethiye'nin doğal güzelliklerini ve tarihi yerlerini tanıttıktan sonra, yörük kültürünü, geleneksel yemekleri ve el sanatlarını detaylı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde İsmail Abi'nin yörük çadırları ve yaşam tarzı gösterilirken, devamında ot yemeği, kabak çiçeği kızartması ve kuru fasulye gibi yörük yemekleri pişirilmektedir. Daha sonra Üzümlü köyünde darı dokuma sanatı, Esenköy'de kolan dokuma ve testi yapımı gösterilmekte, son olarak Dalaman'da sığla ağacı, TIGEM tren istasyonu ve yerel lezzetler (borana, darı böreği) tanıtılmaktadır.
    • Videoda ayrıca yörük kültürünün misafirperverliği, geleneksel düğün gelenekleri, doğal tedavi yöntemleri ve yerel halk oyunları da gösterilmektedir. Dalaman'ın tarihçesi, köyleri ve doğal güzellikleri hakkında bilgiler de videoda yer almaktadır.
    00:20Fethiye'nin Doğal Güzellikleri
    • Mis gibi denizi, adaları, otları ve balıklarıyla ünlü bir yer olan Fethiye'de bulunuyoruz.
    • Fethiye'nin sırtını yasladığı dağın önündeyiz ve burada 2500 yıl önce Likiyalılar zamanında yüksek statüdeki insanlar için kayadan mezarlar yapılmıştır.
    • Amintas'ın mezarı gibi kaya kapısı şeklindeki mezarlar, muhteşem bir manzara sunmaktadır.
    01:42Yörük Müzesi
    • Fethiye'de Kerimoğlu İsmail abinin yörük çadırında bulunuyoruz, burası aslında bir yörük müzesidir.
    • İsmail abinin atalarından dedelerine kadar gelen yörük kültürü ve malzemelerini yeni nesile aktarmak için 25-26 yıl boyunca dağlarda taşlarda dolaşarak topladığı yörük eşyaları sergilenmektedir.
    • Fethiye'de yörük çadırlarında bir yörük köy müzesi oluşturulmuştur.
    02:29Yörük Çadırının Özellikleri
    • Yörük çadırı yağmur yağdığında genleşerek içeriye gözeneklerini kapatır ve yağmuru alır.
    • Güneş doğduğunda gözenekler açılarak sirkülasyon sağlanır ve serinlik yaratılır.
    • Keçi kılından yapılan çadır, güneş ışığını yansıtma özelliğine sahiptir, bu sayede yazın içi serin, kışın sıcak olur.
    03:17Yörük Kültürü ve Yaşam Tarzı
    • Yörüklerin en belirgin özelliği duruşu ve oturuşudur.
    • Yörükler ata yemeği yerler, bu da dingil un çorbası gibi sağlıklı besinlerdir.
    • Yörüklerin yaşamında otlar önemli bir yer tutar, örneğin oğul otu, kimyonu gibi ölümsüzlük otları vardır.
    04:24Yörük Müzikleri ve Çocuk Bakımı
    • Yörüklerin müzik aletleri arasında cra sipsi, gaval, kemençe, saz, davul, zurna, delbek, tırnak kemanı ve kemane bulunmaktadır.
    • Yörüklerin sazları, oyunları ve türkülerinin birbirine uyumlu olduğu belirtilmektedir.
    • Eskiden yörüklerin çocukları beşikte büyüyerek usulca durmayı öğrenirdi.
    05:32Yörüklerin Beşik Sistemi
    • Yörük beşiklerinde "silviç" adı verilen tuvalet sistemleri vardır, bu sayede çocuk altı ıslanmadan 2-3 saat beşikte rahatça durabilir.
    • Yörüklerin ataları, çocuklara bezle pişikmişik olmaması için bu sistemleri bulmuşlardır.
    • Yörükler temiz insanlardı, evlerde çeşme olmadığı zamanlarda bile el yıkama usulüne sahiptiler.
    07:46Yörük Göç Kültürü
    • Yörükler sabah kalktığı zaman önce dağlara bakar, gözünün her nazırı dağlara akar.
    • Bahar geldiğinde kuşların göçü, yazın koyunlarla koçların yayla dönük göçü başlar.
    • Yörükler deveci yıldızını takip eder, başyayla yayla vardığında yurdu gezdirmek ve yarenlik yapmak geleneklidir.
    10:58Yörük Geleneği ve Misafirperverlik
    • Konuşmacılar misafirperverlik geleneğinden bahsediyor ve yörüklerin misafirperverliğinin önemli bir özelliğinden konuşuyorlar.
    • Yörük yeme yemeden gitmek mümkün değil, önce ot yemeği yapacaklarını belirtiyorlar.
    • Eski bir yörük sözü vardır: "Kırk yaşına kadar geçileri yiyecen, kırk yaşından sonra keçilerin yediğini yiyecen."
    11:52Ot Yemeği Hazırlığı
    • Deve tabanı ve gelincik gibi otların tanıtımı yapılıyor.
    • Ot yemeği için önce zeytinyağı koyulup pembeleşene kadar kavruluyor.
    • Salça ve biber ekleniyor, ardından üç farklı tür ot karışımı ekleniyor.
    13:19Kabak Çiçeği Kızartması
    • Kabak çiçeği yemeği hazırlığı için iki kaşık un, iki yumurta, bir su bardağı, bir çay kaşığı tuz ve bir çay kaşığı kabartma tozu karıştırılıyor.
    • Kabak çiçekleri bu karışım içine batırılıp kızartılıyor.
    • Konuşmacılar buz ve kuzu gütmekle ilgili bir yörük geleneği hakkında konuşuyorlar.
    14:18Kabuklu Fasulye
    • Kabuklu kuru fasulye tanıtılıyor, bu aslında taze fasulye olup yazın toplanıp kurutuluyor.
    • Konuşmacılar Anadolu yurtlarında keçi eti görmediklerini belirtiyorlar.
    • Kabuklu fasulye, mortopolak fasulyesinden yapılmış olup, pişirildikten sonra sarımsak ekleniyor.
    • Fasulye normal fasulye gibi pişiriliyor, önce haşlanıp suyu süzülüyor, sonra sıcak su ile kaynatılıyor ve üstten yağlanıyor.
    16:09Yemek Hazırlama
    • Sarımsak ve nar ekşisi (Erek) ekmeğe eklenecek.
    • Kabuklu fasulyeye nar ekşisi konulması öneriliyor.
    • Çikolata ekmeğin arasına konularak "yat geber ekmeği" hazırlanıyor.
    17:47Yörük Kültürü
    • Yörük kültürüne ait "hindi" kelimesi "şimdi" anlamına geliyor.
    • Yörüklerde "höt" kelimesi "gel" anlamına geliyor.
    • Ot yemeği hazırlanırken sarımsak ve ekşi ekleniyor.
    19:17Darı Dokuma
    • Fethiye'nin üzümlü köyünde Melahat adlı bir kadın darı dokuma yapıyor.
    • Darı dokuma dört asırdır yapılmaya devam ediyor ve pahalı olduğu için her yerde bulunmuyor.
    • Melahat altmış beş senedir darı dokuma yapıyor ve annesi tarafından öğrenmiş.
    20:05Darı Dokuma Kullanımları
    • Darı dokuma yazın serin, kışın sıcak tutuyor çünkü pamuk olduğu için.
    • Darı dokuma gömlek, örtü, çimen tablası, sehpalar üzerine örtü olarak kullanılıyor.
    • Lady Diana'ya da darı dokuma sipariş verilmiş ve on metre dokuma gönderilmiş.
    21:30Darı Dokuma Özellikleri
    • Darı dokuma atkı olarak da kullanılabilir.
    • Kalın olan darı dokuma pantolon, erkekler için gömlek ve atlet yerine kullanılıyor.
    • Eski dedeler güneşte oturup darı dokuma yaparak vakit geçiriyorlardı.
    23:56Esenköy Ziyareti
    • Esenköy (eski adı Dotmuş) çevresi seralarla kaplı bir köy.
    • Esenköy'ün zeytinciliği ve seracılığı meşhur.
    • Video ekibi Esenköy'de testi yapımı ve golan dokuma çekmeye gidiyor.
    24:19Kolan Dokuma
    • Esenköy'de Muhtar Mustafa'nın evinde Yörüklerin vazgeçilmez eşyası olan kolan dokunuyor.
    • Kolan dokumada kullanılan "pine" adı verilen tahtalar kullanılıyor ve dokuma işlemi karmaşık bir teknik gerektiriyor.
    • Kolan, çocukların hop hopp etmek için kullanılıyor ve Yörüklerin günlük hayatta çok işine yarıyor.
    25:29Eskiden Günümüzün Karşılaştırması
    • Eskiden kazan kullanarak çamaşır yıkıyor, kül kullanarak sabun yapıyorlardı.
    • Eskiden çamaşırlar daha doğal kokuyordu ve kül kullanarak sabun yapıyorlardı.
    • Eskiden daha mutlu olduklarını, ancak sağlık konusunda günümüzde daha iyi olduklarını belirtiyorlar.
    26:30Yörük Kıyafetleri
    • Eskiden Yörükler "dimi" adı verilen kıyafetleri giyiyorlardı.
    • Dimi, yağmurda su geçirmez, soğukta koruyucu özelliklere sahipti.
    • Günümüzde eskisi gibi bu kıyafetler ve dokular bulunmuyor.
    26:52Ekmek Torbası Yapımı
    • Eskiden ekmekleri taşımak için özel torbalara atıyorlardı.
    • Torba yapımında ip haline getirilen dokuya eğip bükerek, sonra sararak yapıyordu.
    • Eskiden daha zorlu bir hayat olmasına rağmen, o zamanlar daha güzel olduğunu düşünüyorlar.
    27:47Doğal Tedavi Yöntemleri
    • Baş ağrısı için kekiğin suyu kaynatılıp şişelere konulup içiliyordu.
    • Düdük acısı (boğaz ağrısı) için neygarbi tereyağı ve çörek otu karışımı kullanılıyordu.
    • Çörek otu çiğnenerek de boğaz ağrısı tedavi ediliyordu.
    29:23Evlilik ve Türküler
    • Konuşmacılar evliliklerini anlatıyor, bazıları atla, bazıları cip (araba) ile evliliklerine geldiklerini belirtiyor.
    • Köyde ilk cip (araba) getiren kişinin babası olduğu ve bu arabanın bezle örtülü olduğu anlatılıyor.
    • Mustafa adlı kişi bir türkü söylüyor ve bu türküye alkışlar toplanıyor.
    34:39Don't Testisi Yapımı
    • Don't testisi, eskiden buzdolabı olarak kullanılan bir eşya.
    • Genellikle erkekler tarafından yapılan bu işi kadınlar da yapabiliyor.
    • Soğuk hava koşulu altında yapılıyor ve çamur ile yapılan bu iş, insanın morali ve stresini iyileştirdiği belirtiliyor.
    36:49Çay Bardağı Yapımı
    • Sunucu ve annesi birlikte çay bardağı yapmaya çalışıyorlar.
    • Annem, sunucuya çay bardağı yapma konusunda yardım ediyor ve onu takdir ediyor.
    • Bardağın yapımı tamamlanıyor ve sunucu annesine teşekkür ediyor.
    37:56Sığla Ağacı
    • Dalaman'da bulunan, 20 metre boyundaki sığla ağacı (günlük ağacı) hakkında bilgi veriliyor.
    • Bu ağacın Türkiye'de sadece Marmaris ve Fethiye arasında, özellikle Dalaman'da yetiştiği belirtiliyor.
    • Sığla ağacının yaprağı turfant olarak yenilebiliyor ve yaprakları 15-20 gün sonra yemyeşil oluyor.
    39:25Sığla Ağacının Özellikleri
    • Sığla ağacının reçinesi alınıp ilaç ve kozmetik sanayinde kullanılıyor.
    • Ağaç midedeki ülsere iyi gelir ve balla karıştırılarak yenilebilir.
    • Sığla yağı cilde sürülebilir, yaranın üzerine sürüldüğünde iki günde kapatma özelliğine sahip.
    42:01Dalaman TİGEM
    • Dalaman'da bir tren garı binası bulunuyor ancak rayları yok.
    • Bina Selim'in annesine hediye edilmiş, sonra Mısır valisi Torna Abbaspaşa'ya verilmiş.
    • Abbaspaşa, av köşkü yaptırmak için Fransız bir mimara proje vermiş, ancak yanlışlıkla Mısır'da tren istasyonu, Dalaman'da ise av köşkü yapılmış.
    43:19Dalaman'ın Geçmişi ve Günümüzü
    • Dalaman TİGEM, değişik evrelerden geçerek bugüne kadar bölge halkına hizmet veriyor.
    • Binanın orijinal yapısına bağlı kalınarak yenilenmesi yapılmış.
    • Dalaman'da buğdaycılık, tarım ve sığırcılık devam ediyor ve bölgenin yapılaşması az, yeşil bir yapıya sahip.
    44:59Pamuk Ağacı Keşfi
    • Karşıda görülen ağaçta Halikarnas balıkçısı tarafından dikilmiş pamuk ağacı bulunmaktadır.
    • Pamuk ağacı, onbeş metre uzayabilen, basit yapraklı, münferit çiçekli ve mor pembe süs bitkisi olan bir ağaçtır.
    • Bu bitki tüm sahil bölgelerinde yetişmektedir ve yazın pembe pembe açmaktadır.
    46:06Dalaman'da Darı Böreği
    • Dalaman'da Muhammed abinin evine gidilerek darı böreği tadılmaktadır.
    • Darı böreği yapımında darı, hamur, yumurcak, süt, yumurta ve çörek otu gerekir.
    • Dalaman'da her şey organik olup, maydanoz ve naneyi ineklerden yerleştirmektedirler.
    48:23Dalaman'ın Yerel Dil ve Lezzetleri
    • Dalaman'da yerel dilde "leğen" kelimesi "lapt" olarak kullanılmaktadır.
    • Dalaman'ın vazgeçilmez lezzeti olan "borana" (yassı aç) yerel hanımefendiler tarafından yapılmaktadır.
    • Boranada altı-yedi çeşit ot bulunmakta: ebeğümüş, emeç, ısıra, kişkiş, devede yabada ve kayak.
    50:17Yemek Hazırlığı
    • Soğan, bulgur ve çeşitli biberler karıştırılarak yemek hazırlanıyor.
    • Yemek tuzlanıp ateşte pişiriliyor, yaklaşık on beş dakika pişmesi gerekiyor.
    • Yemek hem yoğurtlu hem de sütlu olarak hazırlanıyor, çünkü her ikisinin de farklı tadı var.
    58:08Dalaman'ın Tarihi
    • Dalaman'ın ilk kurulan köyü Şerefler Köyü'dür ve ilk medresesi de burada kurulmuştur.
    • Osmanlı döneminde Hidiv Abbas Paşa adlı vali, 500 civarında işçiyle Dalaman'a gelerek köy kurmuştur.
    • Dalaman'da Sarsala koyu ve Kocagöl adlı bir göl bulunmaktadır, ayrıca 16 tane koy ve 107 kilometre deniz kıyısı vardır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor