Buradasın
Bergama: Türkiye'de Mutlaka Görmeniz Gereken Yerlerden Birisi
youtube.com/watch?v=jo3a1F7Sb_oYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bergama'nın tarihi ve kültürel önemini anlatan bir belgesel formatındadır. Anlatıcı, Bergama'nın tarihini, mimari yapılarını ve kültürel mirasını detaylı şekilde aktarmaktadır.
- Video, Bergama'nın Ege kıyısında Bakır Çayı'nın kolu üzerine kurulmuş Pergamon antik kentinin uzantısı olduğunu anlatarak başlıyor. Helenistik dönemden Roma dönemine kadar olan tarihsel süreci, önemli kralları ve mimari yapılarını (Akropolis, Zeus Sunağı, Athena Tapınağı, Pergamon Kütüphanesi, Traianus Tapınağı, Bergama Tiyatrosu, Asklepion) detaylı şekilde ele alıyor. Ayrıca Bergama'nın UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine eklenmesi, şehrin dokusu ve meşhur lezzetleri hakkında bilgiler veriliyor.
- Bergama'nın Tarihi ve Coğrafi Konumu
- Bergama, Türkiye'de mutlaka görmeniz gereken yerlerden biridir.
- Bergama, Ege kıyısında Bakır Çayın kolu üzerine kurulmuş Pergamon isimli antik kentin uzantısıdır.
- Verimli toprakları, kendi kendine yeterliliği ve savunulması kolay coğrafyası nedeniyle bir şehir devleti olarak kurulmuştur.
- 00:54Pergamon'un Tarihsel Gelişimi
- Pergamon'un tarihi daha erken zamanlara gitmekle birlikte, büyük bir krallık haline gelmesi Helenistik dönemde (MÖ 4. yüzyıl) gerçekleşmiştir.
- Büyük İskender'in ölümünden sonra bölge İskender'in generali Luma'ya düşmüş, Lucis savaşta ölünce kalenin komutanı servetiyle halk için faydalı binalar inşa ettirmiştir.
- Zaman içinde yerleşim büyümüş ve Attalos Hanedanı Krallığı'na dönüşmüş, tüm Ege bölgesini kapsayacak Bergama Krallığı'nın başkenti olmuştur.
- 01:30Attalos Hanedanı ve Bergama'nın Kültürel Önemi
- İkinci Attalos ve İkinci Emenes'in hükümranlığı altında Attalos Krallığı gücünün zirvesine ulaşmış, başkentini güzel mimari yapılarla süslemiştir.
- İkinci Attalos, kardeşi İkinci Emenes'e ithafen Philadelphia (bugünkü Alaşehir) adlı bir kent kurmuş, Akdeniz'e açılmak için Attalia (bugünkü Antalya) adında bir liman kenti inşa etmiştir.
- Pergamon büyük bir kültür merkezi olmuş, Mısır'daki İskenderiye Kütüphanesi ile boy ölçüşebilecek önemli bir kütüphaneye, ünlü bir mimarlık okuluna ve Zeus Sunağı gibi mükemmel anıtlara sahip olmuştur.
- 02:59Bergama'nın Roma Dönemi ve Sonrası
- Üçüncü Attalos dönemin büyük gücü Romalılarla gizli bir anlaşma yapmış, bu anlaşmaya göre Romalılar Attalos yaşadığı sürece Bergama'ya zarar vermeyecek, ancak Attalos öldüğünde Bergama Krallığı Roma'ya kalacaktı.
- Bu gizli anlaşmadan kimsenin haberi olmamış, ancak MÖ 133'te Üçüncü Attalos öldüğünde vasiyetiyle krallığını Roma'ya bıraktığını görünce Anadolu'da Roma dönemi ilk defa Pergamon'da başlamıştır.
- Kent Arap, Bizans ve son olarak 14. yüzyılda Türklerin eline geçmiş, Hıristiyanlıkta Hz. İsa'nın havarilerinden Yuhanna'nın Vahiylerinde geçen Asya'nın yedi kilisesinden biri Pergamon'dur.
- 04:11Bergama Kazıları ve Berlin'deki Eserler
- İzmir-Dikili demiryolu inşaatını yapmak üzere Türkiye'ye gelen Alman mühendis Carl Human, Bergama'da gördüğü heykeltıraşlık parçalarından bazılarını 1871'de Berlin'e göndermiş.
- Berlin'deki uzmanların dikkatini çekmesi üzerine Osmanlı Devleti'nden alınan özel izinlerle Carl Human Bergama kazılarına başlamış, yapılan anlaşmaya göre kazılarda çıkarılan altın gibi değerli objeler Türkiye'de kalacak, diğer eserler Almanya'ya götürülebilecekmiş.
- Berlin'deki Pergamon Müzesi'nde sergilenen eserlerin hikayesi böyle.
- 05:01Bergama Akropolisi
- Bergama'da Atina Akropolisinden hiç de geri kalmayacak güzellikte muhteşem bir Akropolis vardır, Akropolis tepelere kurulan savunmaya uygun yüksek şehir demektir.
- Zeus Sunağı Berlin'e götürülmemiş, kamusal yapılar biraz daha iyi korunabilmiş olsaydı Bergama Akropolisi belki de dünyanın en güzel ve en meşhur Akropolisi olabilirdi.
- Akropolis'te yer alan binalar aşağıdan göze güzel görünecek biçimde tasarlanmış, amaç kente vadiden bakanları etkilemekmiş.
- 05:59Zeus Sunağı ve Athena Tapınağı
- En büyük bölümü Berlin'deki Bergama Müzesi'nde sergilenen Zeus Sunağı, bugüne kadar inşa edilmiş en güzel sunak olarak kabul ediliyor.
- Sunağın kabartma yöntemiyle yapılmış heykeltıraşlık betimlemeleri Berlin'de önce Rönesans Barokuna benzetilmiş, ancak Helenistik dönemden olduğu anlaşıldığında kayıtlara Antik Barok olarak geçmiş.
- Athena Kutsal Alanı ve Tapınağı, üç tarafı revaklarla çevrili bir orta avluyla Dor düzeninde bir tapınaktan oluşuyor, Athena Tapınağı'nın birçok parçası Berlin'de yeniden ayağa kaldırılmış, Pergamon'da yalnızca temelleri kalmış.
- 06:47Pergamon Kütüphanesi ve Traianus Tapınağı
- Pergamon Kütüphanesi İkinci Emenes tarafından yaptırılmış, 200 bin cilt kitapla antik dünyanın üç ünlü kütüphanesinden ikinci büyük olanıdır.
- Mısırlılar bir ara kıskançlıktan papirüs ihracatını durdurmuş, buna kızan Pergamon Kralı yeni bir malzemenin bulunmasını emretmiş, koyun ve keçi derisinin inceltilmesiyle elde edilen ve papirüs yerine kullanılacak olan bu yeni malzemeye parşömen adı verilmiş.
- Akropolis'in en gösterişli yapısı Traianus Tapınağı, MÖ 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus tarafından kendinden bir önceki imparator Traianus için yaptırılmıştır.
- 08:11Bergama Tiyatrosu ve Asclepion
- Akropolis'teki Bergama Tiyatrosu'nun dünyanın en dik Helenistik tiyatrosu olduğu söyleniyor, seyirci kapasitesi aşağı yukarı 10 bin kişidir.
- Bergama'da Akropol dışında aşağıda Asclepion adında bir yer daha var, burası sağlık ve şifa tanrısı Asclepios adına yaptırılmış, burada bir tapınak ve tedavi merkezi (hastane) vardır.
- Asclepion'a kabul edilen hasta burada ölmeyeceğinden emin oluyormuş, tedavi merkezinde telkin, egzersizler, çamur banyoları, doğa yürüyüşleri, bitki tedavisi ya da bal kürü gibi uygulamalar varmış.
- 09:10Galen ve Asclepion'un Tedavi Merkezi
- Eski çağların Hipokrates'ten sonra en ünlü hekimi Galen, MÖ 2. yüzyılda Bergama'da doğup Bergama'da yaşamış, Asclepion'da görev yapmış.
- Galen hayvanlar üzerinde incelemeler yapmış, beynin sesi denetlediğini kanıtlamış, atardamarların hava yerine kan taşıdığını kanıtlayarak 400 yıllık yanlış bir inanışı yıkmış.
- Asclepion'daki kütüphanede hekimler için birçok kitap bulunduğu gibi hastalar için de kitaplar varmış, hastaların eğlenmesi için Asclepion'daki küçük tiyatro kullanılırmış.
- 09:56Asclepion'un Tedavi Merkezi Detayları
- Uyku odaları hastaların uyuyup rüya görmesi için yapılmış, sonrasında da gördükleri rüyaların analizi yapılırmış.
- Orta alanın altında 80 metre uzunluğunda bir tünel var, tünelin zeminin altından su akıyor, bu suyun hastaları gevşettiğine, dinlendirdiğine inanılırmış.
- Tedavi merkezi iki katlı, silindir biçimli bir yapı, altı tane apsis gibi çıkıntısı var, tünelden gelen su yıkanma için yapılmış, nişler ve güneşlenme terası bu odanın tedavi amaçlı kullanıldığını gösteriyor.
- 10:35Asclepios Tapınağı ve Kızıl Avlu
- Asclepios Tapınağı MÖ 2. yüzyılda yapılmış, tapınak dairesel planlı, üstü kubbe ile örtülü, bu yapı Anadolu'daki ilk kubbeli yapılardan.
- Bergama'nın merkezinde Kızıl Avlu adında MÖ 2. yüzyıla ait bir mekan daha var, burası Mısır tanrılarına adanmış bir tapınak, adını kırmızı tuğlalarından alıyor.
- Bizans döneminde bazilikaya çevrilmiş, günümüzde ufak bir bölümü cami olarak kullanılıyor.
- 11:17Bergama'nın Günümüzdeki Durumu
- Bergama 2014 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine eklenmişti.
- Şehir merkezinde küçük şirin bir müze var, müzede Bergama ve çevresinden getirilen objeler sergileniyor.
- Şehrin dokusu çok güzel, merkezde arasta ve çevresinde sokak aralarında mutlaka bir yürüyüş turu yapmalısınız.
- 11:42Bergama'nın Lezzetleri ve Ürünleri
- Bergama'nın meşhur lezzetlerinden patlıcan çığırtmasını, karanfilli leblebisini, içine kavrulmuş çam fıstığı atılarak yapılan cilveli çayını ve karadut suyunu mutlaka tatmalısınız.
- Tulum peyniri, Kozak Yaylası'nın çam fıstığı ve Bergama zeytinyağı almadan Bergama'dan ayrılmayın.
- Keşke artık çok nadir bulunan Bergama ve Yağcıbedir halılarından da bulup alabilseniz.