• Buradasın

    Türkiye'de Tohumculuk ve Genetik Kaynaklar Üzerine Bilgilendirici Röportaj

    youtube.com/watch?v=TN1sPqotrdY

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Haber Ak CV kanalında yayınlanan, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Balkay ile yapılan bir röportajdır. Prof. Balkay, sebze yetiştirme ıslahı ve tohum üretim teknolojisi konusunda yaklaşık 26 yıldır araştırmalar yürüten bir akademisyendir.
    • Röportajda Türkiye'deki tohumculuk sektörünün gelişimi, genetik kaynaklar, hibrit tohumlar ve genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) konuları detaylı olarak ele alınmaktadır. Video, tohumculuğun 1960'lı yıllardan günümüze kadar olan gelişimini, Türkiye'nin tohum endüstrisindeki konumunu, yerli-yabancı bağımlılık durumunu ve 2023 hedeflerini anlatmaktadır.
    • Röportajda ayrıca çeşit kavramının farklı türleri (standart, sentetik, hibrit, transgenik), hibrit tohumların avantajları, Türkiye'deki gen bankaları, organik tarım ve sürdürülebilir tarım sistemleri arasındaki farklar açıklanmaktadır. Konuşmacı, Türkiye'de GDO'lu tohum olmadığını, domates gibi ürünlerin ticari anlamda GDO'lu olmadığını ve tüketicilerin tohum konusunda korkmamaları gerektiğini vurgulamaktadır.
    00:18Tohumculuk Konusunun Önemi
    • Program, Bafra ve Çarşamba gibi değerli ovaya sahip olan ilimiz için ve Türkiye tarımı için son derece önemli olan tohumculuk konusunu ele alacak.
    • Konuk, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Balkay, sebze yetiştirme ıslahı ve tohum üretim teknolojisi konusunda yaklaşık yirmialtı yıldır araştırmalar yürüten bir akademisyen.
    • Tohumculuk, tarım sektörü içerisinde en önemli sektörlerden biri olup, gelişmiş Batılı ülkelerde tarımın endüstrileşmiş konusu olarak tanımlanmaktadır.
    02:03Tohumun Önemi ve Farklı Tanımları
    • Tohum sadece bir tarımsal girdi değil, aynı zamanda teknoloji kullanılarak elde edilen bir ürün durumunda olup, hem insan hem hayvan beslenmesinde gıda ve yem olarak değerlendirilmektedir.
    • Tohumlar, var olan biyoçeşitliliğin devamı hususunda en önemli yapısal göstergeyi oluşturmakta ve tohum kavramı yaşamın özü olarak tanımlanmaktadır.
    • Piyasada tohumla ilgili ciddi şekilde farklı tanımlar bulunmakta olup, GDO'lu tohum, hibrit tohum gibi terimler kullanılmakta ve Türkiye'nin yurtdışına bağlı olduğu iddia edilmektedir.
    03:59Türkiye'de Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi
    • Türkiye'de tohumculuk endüstrisi 1960'lı yıllara kadar yoktu, tamamen Atatürk'ün Tigen bünyesinde genç Türkiye nüfusunun ihtiyacı olan tohumluğu üretmeye yönelik bir üretim sistemi dışında araştırma ve teknoloji bulunmuyordu.
    • 1960'lı yıllarda 308 sayılı tohumculuk yasası çıkarıldı ve tohum üretimi, dağıtımı ve pazarlanması ile ilgili hususlar bir çatı altında toplandı, ancak tüm aşamalar devlet kontrolündeydi.
    • 1984 yılında Turgut Özal, Türkiye'de tohumculuk sektörünün gelişmesine yönelik teşvik kararnamesi çıkardı ve özel sektörün tohumculuk alanına girmesi için altyapılar oluşturulmaya başladı.
    05:20Türkiye'de Tohumculuk Endüstrisinin Gelişimi ve Hedefler
    • 1980'den 2018 yılına kadar Türkiye'de 832 tane tohum firması kuruldu ve tohum endüstrisinin geçmişi yaklaşık 30-35 yıllık bir geçmişe sahiptir.
    • 2000 yılından itibaren Türkiye'de tohumculuk sektöründe kendi ihtiyacımıza yetebilmeye yönelik tohum üretimi başlandı ve 2012 yılında sertifikalı tohum üretimi 145 bin tona ulaştı.
    • 2000 yılında Türkiye'de kendi hibrit tohumunu üretebilme kapasitesi %1 iken, 2018 yılına gelindiğinde bu oran %60-65 bandına ulaştı ve 2023 hedefi olarak 100 milyon ton sertifikalı tohum üretimi hedeflenmişti.
    07:24Türkiye'de Tohumculuk Endüstrisinin Yapısı ve Dış Bağımlılık
    • Türkiye'de 832 tohum firmasının 778'i yerli sermayeli, 22'si yerli ve yabancı sermayeli ortak bulunan firmalar, sadece 32 tane yabancı firma tohum üretimi ve ticaretinde yer alıyor.
    • Dünyada tohum ticaretindeki pazar 50 milyar doları geçmiş durumda ve bu pastanın yaklaşık %26'sı ABD, %22'si Çin, %6'sı Fransa tarafından karşılanıyor.
    • Türkiye, tohum, fide, fidan ve diğer çoğaltma ürünlerini de koyduğumuzda 1 milyar dolarlık bir pastayla %2'lik bir paya doğru gidiyor ve tohum ticaretinde 17. sıradadır.
    • Türkiye'deki tohum pazarının %51'i yerli sermayeli firmalar tarafından karşılanıyor ve bu firmalar ürettikleri tohumluklarla 80 ülkeye tohum ihracatı yapıyorlar.
    09:19Türkiye'de Tohum Üretimi ve İhracat
    • Türkiye'de yerli ve yabancı ortaklı firmalar tohum pazarının %18'ini gerçekleştirirken, yabancı firmalar çıkarıldığında %70'lik tohum pazarında kendi ziraat mühendisleri ve AR-GE elemanlarıyla üretim yapılıyor.
    • Türkiye'de sebzecilik alanında çalışkan firmalar oluşmuş olup, dünyaya 80 ülkeye tohum ihracatı yapan isimler bulunmaktadır.
    • Türkiye yazlık sebzelerde kendi tohumlarını üretebiliyor ancak kışlık sebze tohumları konusunda eksiklikler bulunmaktadır.
    10:16Kışlık Sebze Tohumları ve İthalat
    • Türkiye'de lahana üretiminin %22'sini, beyaz ve kırmızı başlarına %60'lık potansiyeli gerçekleştiriyor ancak kullanılan çeşitlerin büyük kısmı yabancı şehirlerden oluşmaktadır.
    • Türkiye şu an tohum ithalatına 185 milyon dolar ödüyor ve özellikle domates, marul, soğan, havuç, karnabahar ve brokoli gibi kışlık sebzelerde yeterli çeşit bulunmamaktadır.
    • Tarım Bakanlığı 17 projesi kapsamında tüm üniversitelerin, araştırma enstitülerinin ve özel sektörün katılımıyla kışlık sebze türlerinde çeşit ıslahı ve tohum üretimi konusunda yeni bir projeye başlanmıştır.
    11:57Türkiye'nin Tohum Üretimi İçin Uygun Ekolojisi
    • Türkiye, sebze bitki ıslahı ve tohum üretimi konusunda eşsiz bir cennet olup, dünyada tohumun üretilebilmesi için en uygun ekolojiye sahiptir.
    • Avrupa kıtasında yaklaşık 12.000 bitki türü varken, Anadolu'da 10.000 üzerinde bitki türü bulunmakta olup, bunların 3-4 bin arasında endemik bitki vardır.
    • Türkiye'de ıslah programlarında yerel çeşitleri koruma altına alıp tohum üretimlerini yapabilmek için inanılmaz bir gen havuzu bulunmaktadır.
    12:47Tohumculuk Sektöründe AR-GE ve Koruma
    • Tohumculuk sektörü olarak bilginin ve AR-GE'nin en fazla kullanılması gereken alanlardan biridir.
    • Tohum üretimi için teknik bilgiye ihtiyaç vardır çünkü tohumun çeşidi has özelliklerinin bozulmadan gelecek nesillere aktarılabilmesi için bu özelliklerin korunması gerekir.
    • Yerel çeşitleri koruma altına almak, bitkisel özelliklerini tanımlayıp kayıt altına almak ve genetik kaynakların tanımlanması hususunda önemlidir.
    14:23Türkiye'deki Gen Havuzu ve Koruma Çalışmaları
    • Türkiye'de 1960'lı yıllardan itibaren genetik kaynakların korunması değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmış ve 1974 yılında Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde ilk uluslararası tohum gen bankası kurulmuştur.
    • Türkiye'de 55.000 tohumlu materyal İzmir'deki tohum gen bankasında muhafaza edilmekte, 7.000 civarında tarla gen bankalarında gen kaynakları bulunmaktadır.
    • 2010 yılında Türkiye dünyanın üçüncü büyük tohum gen bankası olmuş, Ankara'da Türkiye Tohum Gen Bankası kurulmuş ve İzmir'deki tohum gen bankasındaki materyalin deprem zarar görmemesi için dublikasyonları Ankara'da koruma altına alınmıştır.
    16:20Gen Bankalarının Korunması ve Yerel Çeşitler
    • Materyal toplamak marifet değil, kaybolması noktasında koruma almak iyi niyetli bir adım olsa da, bu emanetin gelecek nesillere doğru bir şekilde bırakılması gerekir.
    • Tohumlar da canlı ömürleri vardır ve gen bankalarında muhafaza edilse bile yeterli yenileme çalışmalarını yapmazsanız, devamlılığını sağlamazsanız tohumların büyük bir kısmı canlılıklarını kısa sürede kaybeder.
    • Yerel çeşitler Anadolu'yla özdeşleşen, ekolojiye en iyi adapte olmuş, dayanıklılık yönünden en iyi kapasiteye sahip ve kalite yönünden eşsiz bulunmaz nimetlerdir.
    19:10GDO Meselesi
    • Endüstrileşme ile beraber insanlar daha hızlı tüketir hale gelmiş, domates gibi ürünler eskiden sadece yazın yerken şimdi kışın da tüketilebilmektedir.
    • İnsanlar arasında doğallığa doğru bir dönüş yaşanmakta ve sıradan vatandaşlar domatesin GDO'lu mu yoksa GDO'suz mu olduğunu anlayabilmektedir.
    • Tohumculuk teknolojisinde kavram karması bulunmaktadır ve farklı şeyleri düşündüğümüz için değerlendirme yaptığımızda yanlış noktalara doğru gidiyoruz.
    20:18Tohum Çeşitleri ve Hibrit Tohumlar
    • Tohum çeşitleri arasında standart çeşit, açıkta tozlanan çeşit, sentetik çeşit, hibrit çeşit ve transgenik çeşit bulunmaktadır.
    • Hibrit tohumlar ve GDO'lu tohumlar karıştırılmaktadır, ancak hibrit tohumlar günümüzde tohum endüstrisinde en önemli çeşittir.
    • Türkiye'de örtü altında kullanılan çeşitlerin tamamına yakını hibrit çeşitlerden oluşurken, açıkta tarla sebzeciliğinde bu oran yaklaşık %50-70 bandında devam etmektedir.
    21:20Hibrit Tohumların Özellikleri
    • Hibrit tohumlar, doğada arının, böceğin ve rüzgarın yaptığı tozlama görevini ıslahçıların tüketici ve üreticinin istekleri doğrultusunda bilinçli bir şekilde programlamasıdır.
    • Hibrit tohumlar, düşük sıcaklıkta yetişebilen, hastalıklara dayanıklı ve yüksek verim potansiyeli olan çeşitler geliştirmek için kullanılır.
    • 1970'li yıllarda domateste dekara 3 ton civarındayken, hibrit çeşitlerin kullanımıyla örtü altında 10 tonun altında verim alan çeşit kalmamıştır.
    23:40Hibrit Tohumların Önemi
    • Hibrit tohumların ıslahtaki amacı birinci olarak verim, ikinci olarak hastalık ve zararlılara dayanıklı olmasıdır.
    • Nüfus artışı ve tarım alanlarının azalması nedeniyle yüksek verimli ve kaliteli çeşitler geliştirmek zorunludur.
    • Türkiye'de 2000'li yıllarda sebzecilikte hibrit tohumların kullanım oranı %1 iken %60-65 bandına çıkmış olsa da, bu oran yeterli değildir.
    25:00Tohum Endüstrisi ve İthalat
    • Türkiye'de 2017 yılı verilerine göre tohum ihracatının ithalatı karşılama oranı %73'tür.
    • Tohum sektöründe en büyük mali anlamda sebze sektörü, ikinci sırada ise endüstri bitkileri yer almaktadır.
    • Tohum endüstrisinde sebzecilikte, endüstri bitkilerinde ve tarla bitkilerinde birçoğunda tamamen özel sektör tarafından tohum üretim gerçekleşmektedir.
    26:46Hibrit Tohumların Kullanımı ve Fonksiyonel Gıda
    • Hibrit çeşitlerin ıslah süreci klasik yöntemlerle 6-8 yıl, modern biyoteknoloji ile ise 4-5 yıllık bir süreç sonucunda elde edilir.
    • Hibrit tohumlar her yıl tekrar satın alınması gereken, heterozis dağı nedeniyle aynı çeşidin özelliğini alma şansı olmayan canlı ve devamlılık gösteren tohumlardır.
    • Son yıllarda fonksiyonel gıda trendi ortaya çıkmış olup, domates gibi ürünlerde likopen gibi antioksidan maddeler ve C vitamini açısından zengin çeşitler geliştirilmektedir.
    30:44Hibrit ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
    • Hibrit, var olan canlıların genetik kaynaklarının kendi arasında çaprazlanması veya melezlenmesi, döllerin devamlılığının sağlanması ve ıslah amacına uygun olarak çoğaltılmasıdır.
    • Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO), başka bir canlıya ait organizmanın diğer bir canlıya aktarılması esasına dayanan ve teknoloji gerektiren bir uygulamadır.
    31:28Dünyada GDO Durumu
    • 2015 yılı verilerine göre dünyada 16,9 milyar dolarlık tohum endüstrisinde üretilen tohumun üçte biri transgenik çeşit (GDO) tohumdur.
    • GDO'nun en fazla kullanıldığı türler soya fasulyesi, mısır ve pamuktur.
    • Bu üretimin en fazla ABD, Meksika, Kanada, Brezilya ve Çin gibi ülkelerde yoğun olarak üretildiği görülüyor.
    32:31Türkiye'de GDO Durumu
    • Türkiye'de 2010 yılında biyogüvenlik yasası çıkarıldı ve bu yasa kapsamında GDO'lu tohumların üretimi, kullanımı yasaklanmıştır.
    • Sadece Biyogüvenlik Kurulu'nun izin vereceği bazı hayvan yemleri ile ilgili özel durumlarda kontrollü olmak koşuluyla müsaade edilmektedir.
    • Türkiye'de GDO'lu domates, sebze ve diğer tarla ürünlerinin üretimi, dağıtımı ve kullanımı şu an yasaktır.
    34:38Tarım Sistemleri
    • Organik tarım sistemi, kimyasal ilaç ve gübre kullanımının tamamen yasaklandığı, GDO'lu tohumların kullanımı tamamen yasaklanan bir sistemdir.
    • Sürdürülebilir tarım sisteminde geleneksel tarım olarak ifade edilen, ilaç ve gübreye müsaade eden, çiftçinin uygulama yaptığı sistem vardır.
    • İyi tarım uygulamaları, ilaç ve gübrenin bitkinin ihtiyacı için istenilen şartlarda toprak analiz sonuçlarına göre veya bitki analiz sonuçlarına göre verilmesi esasına dayalı uygulamalardır.
    37:13Organik Tarım ve Tohumculuk
    • Organik tarım, toprağın özüne, toprağı en iyi şekilde koruyarak yerel çeşitlerin korunması esasına dayanır.
    • Organik tarımda tohumun ilaçlanması organik tarımın özüyle bağdaşmaz, bu nedenle ilaçlı tohum kullanılmaz.
    • Türkiye'de organik çeşitlerin islahı yerel anlamda ıslah programlarıyla geliştirilir ve organik tarım üretim sistemleri değerlendirilir.
    39:40GDO'ya Karşı Tutum ve Türkiye'nin Geleceği
    • Bazı bilimsel çalışmalarda GDO'ların insanlarda alerjik reaksiyonlar oluşturduğu ile ilgili çalışmalar var, ancak insan sağlığıyla ilgili ispatlanmış çalışma sayısı çok fazla değildir.
    • Türkiye'de tohum endüstrisinden bahsedebilmek için belirli şartlarda ıslah ve AR-GE'ye izin verilmesi gerekir.
    • Türkiye'de 780 tohum firması varken, yerli firmalar için AR-GE belgesi olan sayısı sadece 150 civarındadır.
    41:46Türkiye'nin Tohum Endüstrisinde Karşılaştığı Sorunlar
    • Türkiye'nin en önemli sorunu üretim maliyetleridir; girdiler, su, gübre, ilaç ve diğer girdilerin artması tohum üreticilerini sıkıntıya sokmaktadır.
    • AR-GE konusunda yeterli teknik eleman bulunmamaktadır, birçok firma ıslahı ve tohumu bilen araştırıcı bulamamaktadır.
    • Üniversitelerin bu alanda spesifik elemanlar yetiştirmesi ve tohumculuğun gelişimine yönelik altyapı oluşturması gerekmektedir.
    42:31Üniversite ve Yerli Firmalar Arasındaki İşbirliği
    • Üniversitelerin AR-GE yapılarının güçlendirilmesi için TÜBİTAK ve TEYDEB destekleri bulunmaktadır.
    • Üniversitelerin yerli firmalarla işbirliği yapması gerekmektedir.
    • Yerli firmaların sayısı artarsa, Türkiye'de bu sektörde daha doğru yolda emin adımlarla ilerlenebilecektir.
    42:57Tohumlar Hakkında Bilgiler
    • Tohumlar canlıdır ve Türkiye'de şu an GDO'lu tohum bulunmamaktadır.
    • Dünyada ticari anlamda GDO'lu domates bulunmamaktadır.
    • Tüketicilerin her şeyi mevsiminde tüketmeleri önerilmektedir.
    43:53Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nin Çalışmaları
    • Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü tohumculuk alanında birçok AR-GE ıslah projesi yürütüyor.
    • Özel sektörle yaklaşık yedi-sekiz yıldır bu çalışmalar devam etmektedir.
    • Üniversite, Türkiye Tohumcular Birliği nezdinde tohum sektörüne yardım etmekte ve tüketicilere taze, organik veya kaliteli besin tüketimi konusunda bilgi vermektedir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor