Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, otomobil kullanıcılarına yönelik hazırlanmış bilgilendirici bir içeriktir. Konuşmacı, enjeksiyonlu motorlu araçlarda ve motosikletlerde kullanılan oksijen sensörlerinin (lamba sensörleri) görevlerini ve arıza durumlarında karşılaşabileceğimiz sorunları anlatmaktadır.
- Video, oksijen sensörlerinin çalışma prensibini, katalizörle birlikte nasıl çalıştığını ve Euro standartlarına göre nasıl ayarlandığını açıklamaktadır. Ayrıca üç farklı oksijen sensörü tipi (zirkonyum dioksit, titanyum dioksit ve geniş aralıklı) detaylı olarak anlatılmaktadır. Son bölümde ise oksijen sensörlerinin arıza durumları, teşhis yöntemleri ve arıza durumunda yapılması gerekenler (osiloskopla ölçüm, sensör değişimi) hakkında bilgiler verilmektedir.
- Oksijen Sensörlerinin Önemi
- Bu video, enjeksiyonlu motorlu araçlarda ve motosikletlerde kullanılan oksijen sensörlerinin (lambo sensörleri) görevleri ve arıza durumlarında karşılaşılabilecek sorunlarla ilgili bilgi vermektedir.
- Yakıtların yanması sırasında zararsız maddelerin yanında karbonmonoksit, azot oksitleri ve hidrokarbon gibi çevreye zararlı maddeler oluşur.
- 1980'li yıllardan sonra egzozdan çıkan zararlı maddeleri azaltmak için araçların egzoz çıkışlarına katalizör adı verilen parçalar konulmaya başlanmıştır.
- 00:56Euro Standartları ve Oksijen Sensörleri
- 1992 yılında Euro normu belirlenmiş ve araç teknolojileri gelişimine göre katalizör kullanılarak Euro 1, Euro 2 gibi yakıt ekonomisi sağlanarak egzozdan salınan zararlı gazların en aza indirgenmesine çalışılmıştır.
- Euro 2'ye kadar genelde araçlarda tek, Euro 2'den sonra çift oksijen sensörü bulunur.
- Katalizörün en verimli şekilde çalışabilmesi için egzoz manifoldu çıkışında oksijen sensörüyle hava-yakıt karışımındaki oksijen oranı ölçülerek araç beynine bilgiler gönderilir.
- 01:52Oksijen Sensörlerinin Çalışma Prensibi
- İkinci oksijen sensörü katalizörden sonradır ve ilk sensörle karşılaştırma yaparak katalizörün verimli çalıştığının kontrolünü sağlar.
- Bir benzin motorunda hava ile yakıtın birbirine en ideal karışım oranı 14,7 kg havaya 1 kilogram yakıttır ve bu ideal karışım değerinin ortalaması 1'dir.
- Yakıt değerinin yüksek (lamda karışım oranı değerinin 1'in altında kalması) zengin karışım olarak adlandırılır ve egzozdan zararlı karbonmonoksit ve hidrokarbon salınımı artar.
- 03:06Oksijen Sensörlerinin Türleri
- Oksijen sensörleri genelde üç tip olarak sınıflandırılır ve belirli bir ısı derecesine kadar ısıtılıp ölçüm yaparlar.
- Zirkonyum dioksitten üretilen oksijen sensörleri dar aralıklı çalışır, 350 derecede oksijen iyonlarını geçirir ve saniyede 1-2 kez ölçerek elektrik gerilimi oluşturarak yakıt ve hava oranının ideal olarak ayarlanmasını sağlar.
- Titanyum dioksitten üretilen oksijen sensörleri ince yapıya sahip olup dar aralıklı çalışır ve egzozdaki oksijen oranına göre direnç göstererek çalışırlar.
- 04:18Geniş Aralıklı Oksijen Sensörleri ve Nox Sensörleri
- Geniş aralıklı çalışan oksijen sensörleri Euro 5 dizel motorlarda kullanılır ve üzerinde iki hücre bulunur.
- Yeni motorlarda emisyon standartlarının azaltılması için soğuk çalışmada yük durumunda zengin karışım durumlarında negatif akım ile geniş, çalışma zamanlarında ise pozitif akım vererek fakir çalışma durumunun kontrolü sağlanır.
- Bazı yeni direk enjeksiyonlu motorlarda yakıt ekonomisi için fakir karışımla çalıştırma ve zararlı azot oksit gazlarını azaltmak için NOx (azot oksit) sensörleri kullanılmaktadır.
- 05:22Oksijen Sensörü Arızaları ve Kontrolü
- OBD arıza teşhis cihazı bağlanarak arıza koduna göre oksijen sensörü arızası teşhisi yapılabilir ve genelde arıza durumunda arıza lambası yanar.
- Oksijen sensörleri aşırı ısıya maruz kaldıkları için egzoz ölçümlerinde ya da her 30.000 kilometrede bir kontrol edilmelidir.
- Arızalandığında zengin karışım hatası verir, yakıt tüketimi artar, egzoz kokusu anormal değişir ve çevreye tam yanmamış zararlı yakıt atıkları salınır.
- 05:57Oksijen Sensörü Arızasının Tespiti ve Çözümü
- Lamda sensör arızasını anlamanın en kesin yolu osiloskopla ölçmektir.
- Motor ısıtıldıktan sonra sensörden aracın beynine giden kablo osiloskopa bağlanarak 1-5 volt arası bir akımla 5-10 saniye ölçülüp kontrolü sağlanabilir.
- Arızalı sensör mutlaka aynı tip oksijen sensörü ile değişimi yapılmalıdır ve sensör içindeki seramiğin darbeye maruz bırakılmadan montajı sağlanmalıdır.
- 06:53Otogazlı Araçlarda Oksijen Sensörü Sorunları
- Otogazlı araçlarda yakıt haritasının benzin çalışma haritasıyla birebir aynı şekilde doğru oluşturularak ayarının yapılmaması da aracın LPG'de yakıt ayarsızlığından zengin ya da fakir karışıma düşerek arıza lambasının yanarak oksijen sensörü hatası vermesine sebebiyet verebilir.
- Araç böyle bir durumda uzun süre kullanıldıysa, benzin beyni içerisinde oluşturulmuş standart benzin yakıt harita parametre değerleri bozulmuş olacağı için ortalama 100 kilometre benzin ile kullanılıp aracın standart benzin harita parametre değerlerinin yeniden doğru olarak oluşturulması gerekir.