Buradasın

İznik Batık Bazilika ve İznik Fayı Belgeseli

youtube.com/watch?v=S1mP-M3yBAU

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu belgesel, Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Profesör Mustafa Şahin önderliğinde, jeolog Julia Yedi Sigoer, arkeolog Serkan Gündüz, Süha Cura ve diğer uluslararası bilim insanlarının İznik Gölü'nde keşfedilen batık bazilikanın gizemini araştırdıkları bir hikayeyi anlatıyor.
Belgesel, İznik Gölü'nde tesadüfen keşfedilen batık bazilikanın tarihsel önemi, mimari özellikleri ve İznik Fayı'nın potansiyel deprem tehlikesi üzerine odaklanıyor. Araştırmacılar, bazilikanın İmparator Konstantin'in emriyle düzenlenen ilk İznik Konsili'ne ev sahipliği yapmış olabileceğini, Roma İmparatorluğu'ndaki bazilikaların gelişimini ve İznik'teki depremlerin izlerini inceliyorlar.
Belgeselde ayrıca bazilikanın içindeki mezarlar, pişmiş toprak madeni para üzerindeki "Pantokrator İsa" simgesi, İznik Gölü'nün altında bulunan sismik fayların bazilikanın yıkımına neden olabileceği ve 6 Şubat 2023'te Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelen depremlerin İznik Fayının kırılma riskini artırdığı gibi önemli bulgular paylaşılıyor. Araştırmacılar, Marmara Denizi'nde yapılan sondaj araştırmalarıyla İznik Fayı'nın tarihsel depremleri ve gelecekteki deprem riski hakkında bilgiler sunuyorlar.

00:04İznik Batık Bazilika'nın Keşfi: Türkiye'nin en büyük göllerinden biri olan İznik Gölü'nde yüzyıllar önce suya gömülmüş gizemli bir bazilikanın kalıntıları sudan yükseliyor.
Bu inanılmaz batık yapının yeniden ortaya çıkış haberi kısa sürede tüm dünyaya yayıldı.
Bazilikanın gizemlerini çözmek amacıyla uluslararası bir bilim ekibi çeşitli ülkelerde olağanüstü bir araştırma yürütecek.
00:44Araştırmanın Amacı: Araştırmacılar bazilikanın ne zaman inşa edildiğini, ne zaman yıkıldığını ve nasıl yıkıldığını öğrenmek istiyorlar.
Türkiye'den Vatikan'a, İngiltere'den Fransa'ya tarihsel ve bilimsel iki yönlü bir çalışma başlatacaklar.
İznik'te bilim insanları, bu bazilikanın İmparator Konstantin'in emriyle Hristiyanlığın kuruluş anlarından biri olan İznik Konsili'ne ev sahipliği yapmış olup olmadığını araştırmaya çalışacaklar.
02:18Keşif Süreci: Keşif, İznik Gölü üzerinde rüzgarın sakin olduğu bir günde üç Türk gazeteci tarafından tesadüfen gerçekleşti.
Gazeteciler, su çok berrak olduğu için bazilikanın görüntüsünü gördüler.
Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Profesör Mustafa Şahin, bu keşfi ilk gördüğünde çok şaşırdı ve bu yapıyı bir kilise olarak tanımladı.
04:55İznik Konsili'nin Önemi: Batık bazilika, İmparator Konstantin'in emriyle Hristiyanlığın kuruluş anlarından biri olan İznik Konsili'ne ev sahipliği yapmış olabilir.
MS 325 yılında İmparator Konstantin tarafından düzenlenen İznik Konsili'nde 250 piskopos, bugün hala milyarlarca insanın hayatına yön veren kuralları tanımlamak için bir araya geldi.
Konsil'de Mesih'in ilahi duası, haftanın yedi günü duaya adanmış pazar günleri ve Hıristiyan Paskalyasının Yahudi Paskalyasından ayrılması gibi önemli kararlar alındı.
06:01Yabancı Bilim İnsanlarının Katılımı: İznik'ten binlerce kilometre uzakta olmalarına rağmen yabancı bilim insanları da bu keşfi büyük bir ilgi ile karşıladılar.
Gronoble'da çalışan jeolog Julia Yedi Sigoer, depremler ve bunların tarihi ve medeniyetleri nasıl altüst ettiği konusunda tutkulu bir araştırmacı.
Julia ve Helen Dessel, arkeoloji ve deprem bilimini birleştirerek İznik'te bir araştırma ekibi oluşturacaklar.
08:28Araştırma Ekibi ve Çalışmaları: Ekip, dünyanın dört bir yanından yaklaşık on beş araştırmacıdan oluşacak ve araştırmayı çeşitli ülkelerde yürütecekler.
Arkeolog Mustafa Şahin, araştırmanın ilk aşaması olarak Roma'ya giderek Vatikan'daki freskleri inceliyor.
Julia, İstanbul'daki Roma kalıntılarını ve depremlerin bıraktığı izleri araştırmaya başlıyor, özellikle Ayasofya Bazilikası'nda görünür olan izleri gözlemlemek istiyor.
11:41Kuzey Anadolu Fayı ve Deprem Tehdidi: Ayasofya bazilikası, sürekli deprem tehdidine rağmen yüzyıllar boyunca ayakta kalmayı başarmıştır.
İstanbul, Kuzey Anadolu Fayı'nın üzerinde yer alır ve bu fay son 150 yıldır doğudan batıya doğru kırılıyor.
1999 yılında İzmit'i yerle bir eden 7,40 büyüklüğündeki deprem, Marmara Denizi boyunca uzanan kıyı şeridinin 2 metre çökmesine ve tsunami oluşmasına neden olmuştur.
13:03İznik'in Günümüz Durumu: İznik, 1913'te gökyüzünden çekilmiş fotoğraf dışında çok az görüntüye sahip bir antik kenttir.
Günümüzde küçük bir yerleşim yeri olan İznik, camiler, tarım faaliyetleri ve Osmanlı seramik sanatının önemli bir merkezi olarak huzurlu görünmektedir.
İznik, kazıların ortaya çıkarmaya çalıştığı birçok sırrı hala saklıyor.
14:03Batık Bazilika Kazıları: Serkan Gündüz ve Süha Cura, Mustafa Şahin'e destek olup arkeoloji öğrencilerinden oluşan ekibi idare ediyor.
Batık bazilika üzerinde yapılan su altı kazıları Türkiye'de bir ilk olup, araştırmacılar araştırma yöntemlerini gölün seviyesine göre sürekli olarak uyarlamak zorundalar.
Bazilika su yüzeyinin 1,5 ila 5 metre altında yer alıyor, 41 metre uzunluğunda ve 18 metre genişliğinde olup, keşfedilen her nesneye bir derinlik ve tarih atanıyor.
16:10Bazilikanın Önemi ve Yapısı: Bazilika, Hıristiyanlık inancının en erken kiliselerinden biri olup, planı üzerinde hiç oynanmadan günümüze kadar ulaşan ender örneklerden biridir.
Bazilikanın suya gömülmesi binayı yüzyıllar boyunca muhafaza etmiştir ve bu kalıntılar şehri vuran deprem hakkında değerli bilgi kaynağıdır.
Bazilika, sütunlarla ayrılmış birkaç büyük odadan oluşan ve bir tür salona benzeyen mimari bir yapıdır; genellikle merkezi bir nef ve yan neflere bölünmüştür.
17:14Bazilikaların Tarihsel Gelişimi: Başlangıçta bazilika dini bir yapı değildi, bina ticari faaliyetler ve döviz alışverişi için bir mekan olarak kullanılıyordu.
İlk sivil bazilikaların tipik bir örneği, Roma Forumu'nda MÖ 179 yılında inşa edilen ve bugün sadece kalıntıları kalan Emilian Bazilikası'dır.
Bazilikaların kullanım alanı zamanla dönüştü; bu bazilikalar adliye sarayı'na dönüşecekti ve saray oldukça hızlı bir şekilde bir bazilika odası, bir kabul odası ve yargı kararları için bir oda ile donatıldı.
19:00İznik'te Bilimsel Araştırmalar: İznik'te Julia'nın girişimiyle uluslararası bir heyet bir araya geliyor; jeofizik ve jeoloji alanlarında uzmanlaşmış Fransız ve İsviçreli araştırmacılar, Türk arkeolog meslektaşlarına katılıyor.
Araştırmacılar bazilikanın neden yok olduğunu açıklayabilecek ipuçlarını bulmak için bazilika alanını keşfe çıkıyorlar.
Giulia kalıntılar arasında büyük depremler sırasında kırılmış olduğunu tahmin ettiği blokları fark ederken, Mustafa Şahin'in ilgisini bazilikanın iç kısmına yerleştirilmiş çok sayıda mezar çekiyor.
20:47Mezarların Önemi ve Deprem İpuçları: Bazilikanın içinde ve çevresinde çok sayıda mezar tespit edilmiş, bu mezarların bir bölümü yapının temellerinin hemen altında bulunuyor.
Roma İmparatorluğu döneminde tüm Akdeniz'de yaygın olan bu pişmiş topraktan yapılma kiremitli mezarlar, lahit yaptırmaya gücü yetmeyen hacılar da dahil olmak üzere çoğunlukla yoksullar tarafından kullanılıyordu.
İznik'teki Roma kalıntılarını keşfetmeye yönelik bir başka keşif turu başlıyor; Yasin Bengellu, geçmiş depremlerin bıraktığı çeşitli izleri listelemesi gerekiyor.
22:05Sismik İpuçları: Kesilmiş mermerlerden bir taş araştırmacının ilgisini çekiyor; bu hafif silindirik şekil, moloz taş veya dörtgen blokların kullanıldığı bir binaya hiç uygun değildir.
Su kemeri üzerindeki ipuçlarını yorumlamak zor, ancak İznik'in merkezindeki antik tiyatro çok daha açıklayıcı olabilir.
Yasin, tiyatronun farklı yerlerinde benzer ipuçları keşfediyor ve araştırmacıya göre, böyle bir tekrarın bir ya da daha çok büyük depremin titreşimlerinden kaynaklandığına şüphe yoktur.
23:59İznik Bazilikası'nın Tarihi ve Yapısı: Arkeologlar, İznik Bazilikası'nın işlevini anlamak için keşifler yapıyor ve iskeletler ile mezar taşı, bazilikanın antik bir nekropol üzerine inşa edildiğini gösteriyor.
Bazilika, nekropolün ortasına inşa edildiği için mezarlık işlevine sahip olabilir, ancak neden gölün kenarına inşa edildiği hala gizemini koruyor.
Bazilikada bulunan pişmiş topraktan madeni para, tahtta oturan görkemli İsa Pantokratoru temsil ediyor ve bu nesne araştırmanın geri kalanı için belirleyici olabilir.
25:45Pantokrator İsa Simgesi ve Siyasi Anlamı: Nikea bir hacı kentiydi ancak Kudüs'e giden hac yolu üzerinde önemli bir durak değildi.
Pantokrator (her şeyin hükümdarı) kavramı, imparatorların "otokrator" (diktatör) olduklarını iddia etmesine karşı bir siyasi ifadedir.
Hıristiyanlar Mesih'i tanımlamak için Pantokrator terimini kullanmışlardır, bu da imparatorluk iddialarını geçersiz kılmanın bir yoludur.
26:59Bazilikanın Yapısı ve Anlamı: Nekropol'deki bazilika'nın inşası konuya yeni bir ışık tutacak ve arkeologlar kilisenin içinde toplam yirmi civarı mezar bulmuşlardır.
Bazilikalar genellikle şehrin içine inşa edilirken, bu bazilika şehir surlarının dışında bulunuyor ve bu alışılmadık bir durumdur.
Bazilikanın içinde mezarlar olması, bu bazilikanın bir marion (ilk Hıristiyanlardan olan bir aziz'in inancı uğruna öldürüldüğü yer) olduğunu gösteriyor.
28:52İznik Bazilikası'nın İnşa Nedeni: Hristiyanlık, geniş pagan Roma İmparatorluğu'nda azınlıklara ait bir dindi ve İznik Bazilikası, inancı uğruna öldürülen bir Hristiyana saygı amacıyla inşa edilmişti.
Milattan sonra 3. yüzyılda imparatorluk baskı altındaydı, hem batı hem de doğu sınırlarına yönelik saldırılar mevcuttu ve askeri harcamalar imparatorluğu mahvediyordu.
Diocletianus, 284 yılında imparator ilan edildiğinde geniş kapsamlı bir reform getirerek kaosa son verdi, ancak bu sistemde işlemedi ve Hıristiyanları içerdeki düşman olarak tanımladı.
30:39Neo-Fitos'un Hikayesi: Mark Fairchild, Vatikan kütüphanesinde 10. yüzyılın sonlarından kalma tezhipli bir el yazması olan II. Basileus'un Menolojisini inceleyerek Neo-Fitos'un hikayesini keşfetti.
Neo-Fitos, 3. ve 4. yüzyıllar arasında Nikea'da doğan, inancını erken yaşta gösteren ve annesini hayata döndürmek dahil olmak üzere mucizeler gerçekleştiren bir şehittir.
303 yılında Roma valisi Dexeus, Nikea'daki Hıristiyanları haraç ödemeye zorlayınca Neo-Fitos bunu reddedip valiye karşı gelir ve idam edilir.
32:19Bazilikanın İnşa Nedeni ve Benzer Örnekler: Bazilika, Neo-Fitos'un öldürülmüş olabileceği İznik kıyısında inşa edilmiş olmalıdır ve daha sonra burası genç şehide hürmeten bir hac yeri haline gelmiştir.
Roma'daki Papalık Hıristiyan Arkeolojisi Enstitüsü'nden Gabriel Castiglia'ya göre, şehit anlatıları anlattıkları olaylardan daha sonra yazılmıştır ve efsane unsurları içerme riski taşırlar.
İznik'teki bazilika'nın inşası, Hristiyan dininde hakim olan ve sonraki 200 yıl boyunca Roma toplumunda gelişecek olan şehitlere saygı gösterme geleneğini takip etmiş olmalıdır.
34:14İznik Gölü'ndeki Faylar: İznik'te bazilika ile ilgili araştırmalar devam ediyor ve depremlerin Roma kalıntıları üzerinde bıraktığı izlerin araştırılması tüm beklentilerin ötesinde sonuçlar veriyor.
Nikea'daki Roma kalıntılarının yıkımına ve yeniden inşasına tanıklık eden en az 280 gözlem noktası kaydedilmiş ve hasarın çoğu kuzey-güney yönünde tekrarlanıyor.
İznik Gölü'nde aktif faylar olduğuna dair bir önsezi var ve araştırmacılar göl yatağının haritasını çıkarmak için batimetre kullanarak İznik Gölü'nün üçte birinin haritasını çıkardılar.
36:18İznik Fayı: Araştırmacılar özellikle en güneydeki ve en doğrusal olan fayla ilgileniyor ve bu fayı İznik Fayı olarak adlandırıyorlar.
Fayın morfolojisi şaşırtıcı olduğu kadar endişe verici de ve fazlasıyla bariz doğrusallığı onu özellikle tehlikeli hale getiriyor.
36:47Süper Kayma Depremleri: Doğrusal segmentler üzerinde kayma şeklinde oluşan, kırılma anında son derece hızlı hareket eden saf kayma depremleri keşfedilmiştir.
Sismologlar bu olguya "süper kayma" adını vermektedir ve 1999 İzmit depreminin ardından keşfedilmiştir.
2018 yılında Endonezya'daki Palu depremi sırasında tekrarlanan süper kayma, çok sayıda toprak kaymasına, yıkıcı bir tsunamiye ve kıyı şeridinin bir kısmının çökmesine neden olmuştur.
37:46İznik Fayı'nın Tehlikesi: İznik Gölü'nde yeni keşfedilen fay segmenti üzerinde bir süper kayma depreminin meydana gelmesi, zeminde büyük bir sıvılaşmaya yol açabilir ve tüm kıyı şeridini yutabilir.
Bu da İznik Bazilikasının neden geçmişte sulara gömüldüğünü açıklayabilir ve İznik Fayı potansiyel olarak tehlikelidir.
Araştırmacıların fayın kırılma uzunluğu, geçmiş aktivitesi ve depremlerin büyüklüğü gibi özelliklerini keşfetmeleri gerekmektedir.
38:38İznik'teki Dikilitaş İncelemesi: İznik'e beş kilometre mesafede bulunan ve M.S. 2. yüzyıldan kalma dikilitaş, birçok depremden mucizevi bir şekilde kurtulmuştur.
Grenoble Alpleri Üniversitesi sismik laboratuvarlarında araştırmacılar dikilitaşı sanal olarak yeniden inşa ediyor ve çeşitli depremlerin simülasyonunu yapıyorlar.
Dikilitaş, İznik'te son 2000 yılda meydana gelen depremlerin maksimum büyüklüğüne karşılık gelen 7,30 büyüklüğüne kadar ayakta kalıyor.
39:58Tarihi Kayıtlar ve Deprem Kronolojisi: İznik bölgesinde antik çağ ve orta çağ boyunca aristokrasi mensupları, din adamları ve keşişler siyasi olayları, savaşları ve deprem gibi doğal afetleri rapor etmişlerdir.
Metinler bize İznik bölgesinde son 2000 yılda 14 depremin meydana geldiğini söylüyor.
Yasin, Nikea kentinde yaklaşık 7 büyüklüğüne karşılık gelecek kadar kapsamlı hasar tanımları içeren yalnızca dört depremi dikkate alıyor: 30, 368, 740 ve 1055 yıllarında meydana gelen depremler.
41:13Tortu Örnekleri ve Deprem Tespiti: İznik Gölü'nün dibinden alınan tortu örnekleri, tortu uzmanı Pierre Sabatiye ve doktora öğrencisi Ronaldo Gasstino'nun 2000 yıllık sismik tarih araştırmasına olanak sağlıyor.
Tortular kısmen göl kıyılarının aşınmasının bir sonucudur ve yüzyıllar boyunca gölün dibinde birikerek zengin bilgiler içeren katmanlar oluştururlar.
Bir deprem meydana geldiğinde tortular adeta bir çığ gibi yuvarlanarak yüzeyde katmanlı bir birikinti yaratır ve araştırmacılar bu tortu katmanlarını karotlayarak depremler gibi anormal olayları belirleyebilir ve tarihlendirebilirler.
42:38Tortu Analizleri ve Bazilikanın Yıkılışı: Tortuların jeokimyasal analizleri ve karbon-14 tarihlendirmesi, Pierre ve Ronaldo'nun şüpheli üç deprem de dahil olmak üzere tarihi metinlerle ortaya çıkan 14 depremi tanımlayabilmesini sağlıyor.
Bilim insanlarının dikkatini çeken ilk ayrıntı, 740 depreminin izlerinin neredeyse hiç görünmüyor olması ve bu depremin bazilikayı yıkacak kadar güçlü olmadığı sonucuna varıyorlar.
Fay'ın her iki tarafından alınan tortu örnekleri karşılaştırıldığında, en kalın ve en çok kaymış tortu 1055 depremine ait olduğu ve bu depremin bazilikanın yıkımının varsayılan nedeni haline geldiği tespit edildi.
44:45İznik Fayı'nın Geleceği: İznik Fayı üzerinde yaklaşık 1000 yıldır deprem meydana gelmemiş ve önümüzde iki senaryo var: ya segment aktifliğini kaybetme sürecinde ve artık bir risk taşımıyor ya da tam tersine kırılma noktasına çok yakın olduğumuzu söyleyebilecek kadar stresin biriktiği kritik bir noktadayız.
İznik kasabası zamanla turizm faaliyetlerini geliştirmeyi hedeflemiş ve göl kıyısında giderek daha fazla otel ve turistik konut inşa edilmiştir.
Julia ve Mustafa Şahin'in ortak hedefi, İznik Fayı'nı daha iyi anlamak ve gelecekteki aktivitesini tahmin etmek.
46:08Kazı Alanına Dönüş: Bir buçuk yıllık bekleyişin ardından bilimsel ekip kazı alanına geri dönmek için hala aynı derecede motive ve sabırsız.
Osmangazi Köprüsü inşa edildiğinden beri göl çevresinde turizm iyice gelişti ve bu da bazilikanın keşfi ile hemen hemen aynı zamana denk geldi.
İznik Belediye Başkanı, kentin arkeoloji müzesi müdürü eşliğinde Mustafa Şahin'i kazıların yeniden başlaması konusunda cesaretlendirmeye geliyor.
48:16İznik Bazilika'nın Önemi ve Durumu: Yerel yetkililer bazilikayı önemli bir turistik cazibe merkezi olarak görüyor, ancak alan küresel ısınmaya karşı giderek daha savunmasız hale geliyor.
İznik'in kalbinde yer alan ve 787 yılında yedi konsile ev sahipliği yapan bazilika halen ayakta ve camiye dönüştürülmüş durumda.
İznik'in iki ayrı hac noktası, uluslararası turizm açısından çok önemli bir avantaj sağlıyor.
49:41İznik Konsili'nin Tarihi: MS 325 yılında İmparator Konstantin, İznik'te bir konsil vasıtasıyla pagan kenti Hristiyan dünyasının merkezi haline getirmişti.
O dönemde Mesih'in kim olduğu sorunsalı kiliseyi bölünmekle tehdit ediyordu; Mısırlı rahip Arius'a göre Mesih Tanrıyla aynı doğaya sahip değildi.
İmparator Konstantin teolog değil, politikacıydı ve Hristiyanlığın parçalanmasından ziyade birleşmesi konusunda endişeliydi.
51:08Konsil Yeri Tartışması: Konsil yeri konusunda araştırmacılar arasında hala tartışmalar var; Mark Fairchild ve Kristof Godar gibi araştırmacılar, Caesaria piskoposu Ösypus gibi ender birkaç tanığa atıfta bulunuyor.
Ösypus'a göre 250 kişiden fazla kişi bir ibadet yeri içine sıkışmışlardı, ancak bu alanın 700 kişiyi sığdırmak için yeterli olmadığı belirtiliyor.
Fransız arkeolog ve Amerikalı ilahiyatçı Metinler, Konstantin'in sarayının bir ibadet yeri olarak tanımlanamayacağını, muhtemelen temsilcilerin İznik'e geldiklerinde ilk toplandıkları yer olduğunu düşünüyorlar.
53:07Kazılar ve Pagan Tapınak Hipotezi: Alandaki kazılar yeniden başlıyor; göl seviyesinin alçak olması ve birikmiş tortular gözlem işini karmaşık hale getiriyor.
Mustafa Şahin, bazilika'nın inşasından önce aynı yerde bir pagan tapınağının olabileceğini düşündürtüyor.
Bazilika kalıntılarının içinde bulunan erotik motifli pişmiş topraktan yapılma kandil, Mustafa Şahin için önemli bir ipucu olarak görülüyor.
55:44Pagan Tapınak ve Bazilika Karşılaştırması: Pagan tapınaklarına ibadet etmek için gelen kişiler tapınakların dışında ibadet ederler, içine girmezlerdi; bazilikalarda ise inananlar iç kısma girmeye davet edilirlerdi.
Pagan tanrısı Apollon'a adanmış bir tapınağın bazilika'nın inşasından önce var olduğu hipotezi tartışmalıdır.
Avusturyalı araştırmacı Dominik Maşek'e göre, bazilika'nın merkezi bölümü çella (tapınağın orta kısmı) olabilir ve dış duvarlar tapınağın sütunlarını destekleyebilir.
59:02Fay Araştırmaları: Beş farklı ekip ortak bir hedef doğrultusunda çalışacak: fayın ne kadar tehlikeli olduğunu anlamak, geçmişte nasıl hareket ettiğini ve ne kadarlık bir mesafe boyunca ilerlediğini belirlemek.
Tektonistler, jeomorfologlar, jeofizikçiler ve sedimantologlar gibi farklı uzmanların yaklaşımları bir araya getirilmeli.
İsviçreli jeologlar, batimetri için kullanılan balıkçı teknesine sismik yansıma alıcı vericisi yerleştirerek fayın yerini belirlemek ve morfolojisini görselleştirmek için gölün dibindeki tortu katmanlarını inceliyorlar.
1:00:49İznik Gölü'ndeki Fay Araştırması: İznik Gölü'ndeki fay tabanının kaymış olduğu ve bunun büyük olasılıkla bir depremden kaynaklandığı tespit edildi.
Fayın dikey yer değiştirmesi ortalama bir metre olarak ölçüldü.
İsviçreli ekip fayı gözlemlemeye devam ederken, Grenoble Üniversitesi'nden bilim insanları da karada fayın uzantısını inceliyor.
1:01:34Göl Kıyısındaki Radar Taraması: Julia'nın ekibi göl kıyısında baştan başa bir radar taraması yapıyor, bu tarama elektromanyetik dalgalar kullanarak yerin altındaki ilk birkaç metrenin ekografisini içeriyor.
Fay tam olarak tespit edildi ve karadaki uzantısına göz atmak için araziye gidildi.
Fay yanlamasına hareket eden bir fay olup, dikey yer değiştirme çok küçük (gölde sadece bir metre) olduğu için kumun altında ne olduğunu görmek için jeofizik çalışması yapıldı.
1:03:08Fay'ın İşleyişi ve Deprem Büyüklüğü: Fay'ın her iki tarafında gerçekleştirilen elektromanyetik ekografi çalışması, tortul yapıyı gösteriyor ve bir tanesi yaklaşık dörtvirgülelli metre kadar kaymış.
Bilim insanları, yatay kaymaya sebep olanın tek bir deprem olduğu senaryoda büyüklüğünün en az yedi'ye ulaşmış olacağını öngörüyor.
Araştırmacılar, fay'ın ne kadar tehlikeli olduğunu gösteren bu büyüklük tahminini sahada da doğrulamak zorunda.
1:04:13Bazilika Alanının Durumu: Bazilikanın bulunduğu yerde zaman durmuş gibi görünüyor ve fay'ın araştırmacılara uyguladığı baskılar sadece sismik değil.
Bursa Büyükşehir Belediyesi, bu sıradışı bölgeyi çekici bir turistik cazibe merkezine dönüştürmek için halihazırda bir dizi proje üzerinde çalışılmakta.
Araştırmacılar zamana karşı bir yarış içinde ve daha doğuya, İznik'e yirmibeş km uzaklıkta, fay'ın geçtiği Çerkeşli köyü yakınlarındaki tepelere gidiyorlar.
1:05:33Hendek Kazma Çalışması: Kuzey Anadolu Fayının tam üzerinde, orta segmen için ideal bir alan olarak bir hendek kazmak için çalışılıyor.
Araştırmacılar, depremleri tarihlendirmek için bir hendek kazmaya başlıyorlar.
Hendek kazma çalışması için yetkililerin izni alındıktan sonra fay boyunca yaklaşık kırk metre uzunluğunda bir hendek kazılıyor.
1:08:36Deprem İzlerinin Tespiti: Deprem, dünya'nın yüzeyine doğru yayılan devasa bir kırık gibidir ve yüzeye ulaştığında farklı yönlere doğru ilerler.
Aranan fay tortul katman örgüsünün tam kalbinde gizli ve ince tortular kaydırılarak küçük dikey boşluklar görülebiliyor.
Açıkta kalan duvarlarda çok sayıda çatlak görülüyor, ancak bunların analizi karmaşık ve büyük bir laboratuvar çalışması gerektiriyor.
1:09:36Tsunami Araştırması: Tsunami uzmanı Rafael Paris, tsunami'nin geride bıraktığı izleri aramak için gölün henüz el değmemiş kıyıları boyunca inceleme yapıyor.
Rafael, uydu görüntülerinden İznik yakınlarında başka bir bataklık alan daha tespit ediyor ve toprağa üç metre derinliğe kadar deliyor.
İki metre otuz cm'de bir tortulaşma ilgisini çekiyor ve göl kabukları açısından alışılmadık derecede zengin bir kum tabakası bulunuyor, bu İznik Gölü'nde bir tsunami yaşandığının kanıtı.
1:10:52Tsunami Senaryosu ve Gelecek Araştırmalar: Rafael, tsunami senaryosunu hayal ediyor: sığ sulardayken aniden sismik kırılma oluyor, ilk dalga geliyor ve tüm bölgeyi sular altında bırakıyor.
Bir göldeki tsunami saatlerce sürebilir ve en nihayetinde daha hafif kabukların yüzerek tortunun yüzeyine yerleşeceği yönünde varsayımı yapılabilir.
Bu tsunaminin 1655 yılında meydana gelip gelmediğini ve bazilikanın yıkımına katkıda bulunup bulunmadığını anlamak için aylar sürecek araştırmalara daha ihtiyaç var.
1:12:05İznik Fayının Sondajı: Marmara Denizi'nin üzerine sis çökerken, Yalova limanında mantologlardan oluşan ekip, İznik fayının güney kısmında sondaj yapmak için geliyor.
İlk kez Fransa dışına çıkan sondaj mavnası, gölün tortullarında uzun karotlar açmak için tasarlanmış olağanüstü bir araç.
Fay yaklaşık bin yıldır hareket etmemiş, son büyük depremin tarihi 1056'dır ve bu zamandan beri büyük bir deprem yaşanmamıştır.
1:13:11Sondaj Sonuçları: Ekipler tortuların derinliklerine sondaj yaparak fay üzerinde meydana gelen depremlerin kronolojisini ve tekrarlanma sıklığını belirlemeyi umuyor.
Üç metre uzunluğundaki küçük karotlar, 2000 yıl boyunca en az 14 depremin meydana geldiğini ortaya koyuyor.
Bilim insanları 15 metre derinliğe kadar sondaj yaparak 10-15 bin yıl geriye gitmeyi umuyor ve depremlerin ne sıklıkla tekrarlandığını görmek istiyorlar.
1:14:05İznik Bazilikası'nın Tarihi: Neo-fitos nekropolü son bir sırrı daha açığa çıkarmak üzere, Nefin temel duvarlarının altında bulunan mezarlarda yapılan kazılar beklenmedik bir keşfe yol açıyor.
Arkeologlar duvarın altında gömülü mezarlar ortaya çıkardılar ve bu mezarlar bazilika inşa edilmeden önce oradaydılar.
Mezarın içinde bulunan 364-378 yılları arasında hüküm süren İmparatorlar Valens ve Valentinianus zamanından kalma sikkeler, bazilikanın en erken 390'dan sonra yapıldığını gösteriyor.
1:15:30İznik Bazilikası'nın Önemi: Bazilikanın konsile ev sahipliği yapmadığı aşikar olsa da, bu durum Hıristiyanlık tarihinde sembolik bir yer olma özelliğini değiştirmiyor.
İznik Bazilikası, insanlığa damgasını vuran derin bir dönüşümün, Pagan Roma İmparatorluğu'nun Hıristiyan bir imparatorluğa dönüşümünün sembolü olan ayrıcalıklı bir yer.
Genç İmparator Konstantin, fetihlerini desteklemek için Hıristiyan tanrısını seçer ve Roma İmparatorluğu'nu yeniden birleştirmeyi amaçlar.
1:16:42Konstantin'in Vizyonu: Konstantin'in askeri karargahını Malbor Getto'da kurduğu ve rakibi Maxentius'a karşı vereceği savaşın arifesinde Hıristiyanlığın kaderini sonsuza dek şekillendirecek bir rüya gördüğü söylenir.
Konstantin'e yakın tanık Lactantius, genç imparatorun rüyasında İsa'yi simgeleyen iki Yunan harfi (İ ve R) gördüğünü ve "Bu işareti taşırsan zafere ulaşırsın" sözlerini duyduğunu aktarmıştır.
28 Ekim 312'de muzaffer tanrısı tarafından taçlandırılan Konstantin, rakibi İmparator Maxentius'u yenerek Roma'ya bir kurtarıcı olarak girer ve büyük alkış alır.
1:18:09Milano Fermanı ve Bazilikalar: Konstantin 11 yıl sonra mağlup edici İmparator Licinius ile tüm imparatorluğu yeniden birleştiren ve tüm dinlere özgürlük tanıyan Milano Fermanını imzalar.
Milano Fermanı pagan tapınaklarını ortadan kaldırmadı, tapınaklar kiliseyle yan yana var olmaya devam etti ve Hristiyanlığı Roma İmparatorluğu'nun esas dini olarak tesis etmedi.
Konstantin tüm imparatorlukta olduğu gibi Roma'da da Aziz Petrus ve Santa Maria Maggiora bazilikaları ile birlikte yeni hükümdarın imparatorluğa izini bırakabileceği birçok yapının inşasını finanse etmiştir.
1:19:25İznik Bazilikası'nın Rekonstrüksiyonu: Oxford'da Dominik Maşek Mustafa Şahin'le işbirliği içinde Roma tapınağının üç boyutlu inşasını tamamladıktan sonra İznik Bazilikası'nın üç boyutlu rekonstrüksiyonu projesini üstleniyor.
Konstantin döneminde doğuda inşa edilen ilk Hristiyan bazilikalarından biri olan İznik Bazilikası yeniden hayat buluyor.
Dominik Maşek, Mustafa Şahin'in araştırmasına dayanarak 1055 depreminde yıkılmadan önce nasıl görünmüş olabileceğini hayal ediyor.
1:21:19Deprem Riski ve Bazilikanın Önemi: 6 Şubat 2023 tarihinde Doğu Anadolu Fayı üzerinde meydana gelen 7,80 ve 7,60 büyüklüğündeki iki şiddetli deprem Türkiye ve Suriye'nin güneyini vurdu, binlerce insan hayatını kaybetti.
Bilim insanları bu depremlerin İznik fayının kırılma riskini arttırdığından endişe ediyor ve laboratuvar araştırmaları devreye giriyor.
Hristiyanlığın önemli bir döneminin değerli bir tanığı olan bazilika, gerçek bir hazine, geçmişin dokunaklı bir yadigarı, kırılgan olduğu kadar da görkemli.

İznik Batık Bazilika ve İznik Fayı Belgeseli

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir