Buradasın
İstanbul'un Su Problemi ve Bölgesel Ölçekteki Kent Çalışmaları
youtube.com/watch?v=I7JNqGxxsnEYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yardımcı Doçent Doktor Özlem Altınkaya ile yapılan bir röportaj formatındadır. Özlem Altınkaya, Mimar Sinan Üniversitesi mezunu ve Harvard Üniversitesi'nde doktora yapmış bir akademisyendir.
- Röportajda, İstanbul'un su problemi ve çevre sorunlarının bölgesel ölçekte yeniden düşünülmesi konusu ele alınmaktadır. Konuşmacılar, Marmara Bölgesi'ndeki arazi örtüsü verilerini kullanarak hazırladıkları haritaları göstererek, İstanbul'un beslenmesi, hinterland meselesi ve bölgedeki mega projelerin (Kuzey Otoyolu, Köprü, Kanal İstanbul, Marmaray, İstanbul-İzmir Otoyolu, İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Treni) doğal çevreye etkilerini tartışmaktadır.
- Videoda ayrıca, İstanbul'un hinterland'daki tarım alanlarının durumu, ormanların önemi ve bunların yok edilmesinin uzun dönem etkileri de incelenmektedir. Konuşmacılar, küçük ölçekli müdahalelerin büyük ölçekli projelere nasıl etki ettiği ve su kaynakları, taze yiyecek ve tarım alanlarının durumu gibi bölgesel ölçekteki önemli sorunları da ele almaktadır.
- 00:10Konuk Tanıtımı ve Çalışma Alanı
- Konuk, Yardımcı Doçent Doktor Özlem Altınkaya, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nden 2006'da mezun olmuş ve Harvard Üniversitesi'nde 2016'da doktorasını tamamlamış.
- Özlem Altınkaya'nın doktora tezi ve Ideal Kent dergisinde yaptığı "İstanbul'un Su Problemini Bölgesel Ölçekte Yeniden Düşünmek" konulu çalışması konu olacak.
- Özlem Altınkaya, Murat Güvenç'in geliştirdiği veri görselleştirme yöntemlerini kullanmış.
- 01:55Çalışma Alanına Varış Süreci
- Özlem Altınkaya, Bilgi Üniversitesi'nde master'ını bitirdikten sonra İstanbul 2010 Avrupa Başkenti seçilmesiyle ilgili bir sergi kapsamında İstanbul'un son yüzyılına şehirsel ve mimari ölçekte bakmış.
- 1963 yılında yayınlanan Doğu Marmara Ön Planı çalışmasında, Kartal'dan Pendik'ten İzmit'e doğru devam eden endüstri hattının kökenlerinden bahsedilmesi onu ilgilendirmiş.
- Bu sorgulama, idari sınırlar içinde hapsolmuş bir şekilde İstanbul'a bakarak doğru şey mi yapıldığını sorgulamaya başlamış ve bu soru doktora tez önerisi haline gelmiş.
- 04:52Bölgesel Ölçek Kavramı
- Bölgesel ölçek, idari sınırlar dışındaki kentleşmeyi tarif eden, metropolitan olarak adlandırılan bir ölçek olarak tanımlanıyor.
- İdari sınırlar uygulama açısından faydalı olsa da, çevre sorunları ve çevresel ölçekler idari sınırları dinlemiyor.
- Marmara Bölgesi'nde Marmara Denizi'nin bir iç deniz olması ve Trakya Havzası, Kazdağları gibi alanlar, farklı ölçekli yaklaşımlar ve kentleşmiş alanlar dışında diğer peyzaj alanlarını içeren çalışmalar gerektiriyor.
- 07:17Tez Çalışması ve Harita Çalışmaları
- Özlem Altınkaya, tez çalışmasında Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanlığı'nın ürettiği 1990-2012 yılları arasındaki arazi örtüsü verisini kullanmış.
- Murat Güvenç'in destek alarak veri görselleştirme teknikleriyle haritalar yapmış ve tezi açık kaynak olarak YÖK Tez Merkezi ve Harvard Üniversitesi'nin Dash bölümünden indirilebilir hale getirmiş.
- Haritalarda kırmızı ve turuncu renklerle yoğun kentleşmiş alanlar, yeşil renkle kırsal yapılar işaretlenmiş ve İstanbul'un diğer çevredeki kentsel merkezlere göre öne çıktığı, Bursa'nın önemli bir kent merkezi olduğu ve kentleşmenin İstanbul'un doğusunda devam eden koridorda Bursa'ya kadar sıçradığı görülmüş.
- 10:56İstanbul'un Mega Projeleri ve İnceleme Dönemi
- Konuşmacı, doktora tezinde Marmara Bölgesi'nde İstanbul'u besleyen mega projeleri 1990 ve 2006 yılında sınırlamış, ancak bu inceleme döneminin üstünden 10 senelik daha süreç var ve bu dönemde gerçekleşen projeler var.
- Bazı projeler kamuoyuna paylaşılmış, bazıları hayata geçmiş durumda ve bu projelerin spekülatif ve gerçek etkileri İstanbul'lular tarafından yaşamaya başlanmış.
- Konuşmacı, bu çalışmayı derli toplu değerlendirme niteliği taşıyan ve ciddi bir uzmanlık kazandığı bir çalışma olarak değerlendiriyor.
- 12:42Mega Projelerin Türleri
- Mega projeler çerçevesinde İstanbul'un metropoliten alanında özellikle kuzeyde yoğunlaşan projeler bulunuyor: Kuzey Otoyolu, köprü, Kanal İstanbul ve Marmaray projesi.
- Bölgeler arası ilişkileri yeniden kuracak olan İstanbul-Izmir Otoyolu ve İstanbul-Ankara Yüksek Hızlı Treni gibi toplu taşımaya yönelik projeler de var.
- Bu projelerin bölgesel ölçekte olması ve kapsamları açısından kilometrelerce uzunlukta olması, doğrudan doğal çevreye müdahale gerektiriyor.
- 14:57İstanbul'un Coğrafi Özellikleri ve Hinterland Meselesi
- İstanbul, kuzeyinde ve güneyinde iki deniz tarafından çevrilmiş bir şehir olup, bu mekansal yapı nedeniyle kısıtlı bir hinterland sunuyor.
- İstanbul'a su getirmek ve buğday, tahıl ürünlerine erişim sağlamak, kentin kuruluşundan beri yüksek mühendislik çözümleri gerektiren problemler.
- Marmara Bölgesi'nde Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin ve bitki örtüsünün yarattığı özel bir coğrafya bulunuyor ve bu müdahaleler bu özel durum üzerinden yapılıyor.
- 17:01Hinterland Kavramının Değişimi ve Çevresel Etkiler
- Hinterland kavramının ortaokul bilgilerimizden aşina olduğumuz geri besleme sağlayan alanlar yerine, büyük müdahalelerin sebep olduğu çevre problemlerine dikkat çekmek için "operational lenscapes" (işlevsel peyzaj) olarak tanımlanması gerekiyor.
- Bu kavram, küresel ısınma, iklim değişikliği ve çevresel müdahalelerden en çok darbeyi alan alanları kapsıyor.
- İstanbul'un kırsal peyzajında minik çitlerle çevrilmiş alanlar ve havalimanı arazisi gibi büyük müdahaleler gözlemleniyor.
- 19:35Çevresel Değişimler ve Gelecek Planlaması
- İstanbul'un belirli bölgelerinde yapılan ilk müdahaleler maden çalışmaları nedeniyle gerçekleşmiş ve bu faaliyetler geri çekildiğinde ekosistem kendini yenilemeye başlamış.
- Yapay havuzlar ve içinde yüzen mandalar gibi müdahaleler, gözden ırak olduğu zaman yüzyıllarca sürdürülebilir hale geliyor.
- Coğrafi bilgi sistemleri sayesinde modellemeler ve analizler yapılıyor, A senaryosu, B senaryosu, C senaryosu gibi farklı senaryolar değerlendiriliyor.
- 21:12Kent Ekolojisinin Bilimsel Boyutu
- Kent ekolojisi bir bilim disiplinidir ve üniversitelerde modellemeler yapılmaktadır.
- Tarım, ekoloji ve biyoloji gibi farklı bilim disiplinlerinin bir araya gelmesi kent ekolojisinde çok önemlidir.
- Kent ekolojisinde küçük ölçekli müdahaleler bile büyük etkileri olabilir, örneğin Büyükdere Caddesi'ndeki gökdelenlerin rüzgar sirkülasyonunu değiştirmesi.
- 22:40Kent Ekolojisinin Önemi ve Veri Erişimi
- Kent ekolojisi araştırmalarında çeşitlilik barındırması gerekmektedir.
- Amerika, Çin ve Güney Amerika gibi ülkelerde kent ekolojisi konusunda önemli adımlar atılmıştır.
- Kron adlı çevre tarihçisinin Chicago hakkında yazdığı kitapta, şehrin tarihini anıtlardan değil, buğday, çamur ve demiryolu gibi hinterland ilişkileri üzerinden anlatması dikkat çekicidir.
- 24:35Müdahalelerin Ölçeği ve Etkileri
- Arsa bazında yapılan müdahaleler bile büyük etkileri olabilirken, İstanbul-Ankara hızlı treni, İzmir-Istanbul otoyolu ve Orhangazi köprüsü gibi büyük projeler daha geniş etki alanlarına sahiptir.
- Müdahalelerin ölçeği büyüdükçe etkisi de büyür ve sadece ekolojik değil, sosyal ve ekonomik pek çok farklı etkisi vardır.
- Bu projelerde su kaynakları, taze yiyecek ve tarım alanları ile orman arazileri önemli sorunlar olarak görülmektedir.
- 26:49Su Kaynakları ve Tarım Alanları
- İstanbul'a içme suyu sağlama meselesi Marmara'nın sınırlarına ve Melen Çayı'na dayanmıştır.
- Su sağlama meselesi bölgesel ölçekte çok daha geniş alanları ilgilendirmektedir.
- Kısıtlı coğrafya içerisinde endüstri alanları, tarım alanları ve kentleşmiş alanlar arasında rekabet söz konusudur.
- 28:00İstanbul'un Hinterland'daki Tarım Alanları ve Ormanların Önemi
- İstanbul'un yakın hinterland'daki tarım alanları beklenen ölçüde azalmıyor, bu da taze meyve sebzeye ulaşmanın hala çok önemli olduğunu gösteriyor.
- Ormanlar akciğerlerimiz gibidir ve ormansız bir hayat tarihi vardır; ormanlara zarar verildiğinde boğazda yüzen domuzlar gibi tuhaf olaylar yaşanabilir.
- Peyzajlar uzun dönemlerde sistemlere dönüşür ve tamamen yok olmaz; kısa dönem etkilerle uzun dönem etkileri ayırt etmek önemlidir.
- 30:30Ormanların Korunması ve Tarımsal Verimlilik
- Amerika'da urban ekoloji okulu kurucularından Richard Formun derslerinde, otobandan geçen altından geçen tünelde hayvanların ayak izleri ve kameralarla takip edildiği görülmüştür.
- Tarım arazilerinin arasında çit yerine kurulan çer çöpten yapılan sistemlerin kaldırılmasıyla tarımsal verimliliğin düştüğü bir program izlenmiştir.
- Çerçöpün içerisinde yılanlar, köstebekler ve zararlı türlerinden beslenen diğer türler bulunur; bu türlerin yaşam alanları ortadan kaldırıldığında tarımsal verimlilik düşebilir.
- 32:08Programın Kapanışı
- Programın süresi verimli kullanılmış ve konuşmacı daha fazla insanla iletişime geçmek isteyenlerin e-mail adreslerinden ulaşabileceğini belirtmiştir.
- Özlem Altınkaya'nın doktora tezi YÖK'ün tez araştırma sayfasında bulunabiliyor ve açık bir kaynak olarak kullanılabilir.
- Bilimsel araştırmaların kütüphanelerin tozlu raflarında kalmaması için herkesin erişebileceği bir şekilde sunulması gerektiği vurgulanmıştır.