Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, buzlar ve iklim değişikliği konusunda bilimsel bir belgesel formatındadır. Alimlerin Greenland ve Antarktika buz kalkanlarında yapılan araştırmalar ve bu alanlardaki bulgular sunulmaktadır.
- Video, dünyanın buz örtüsünün tarihsel gelişimini, erime sürecini ve bunun gelecekteki iklim üzerindeki etkilerini anlatmaktadır. Greenland ve Antarktika buz kalkanlarının erimesinin deniz seviyesinin 2-15 metre arasında yükselmesine neden olabileceği ve bu durumun New York, London, Hong Kong gibi büyük şehirlerin ve dünya genelindeki liman şehirlerinin tehlike altında kalmasına yol açabileceği vurgulanmaktadır.
- Belgeselde ayrıca, buz kalkanlarının erimesinin hızının arttığı, karbondioksit seviyelerinin ve sıcaklığın artmasının bunun neden olduğu, geçmişteki buz devri, Milankoviç devreleri ve karbondioksit seviyelerinin iklim üzerindeki etkileri de detaylı olarak ele alınmaktadır.
- 00:10Buzların Küresel İklimdeki Önemi
- Buz, muhtelif formalarda yer setinin onaltı faizini daim garn örtülü şimal arazilerinin otuzüç faizine hadi bir.
- Buzluklar, aysbergler, permafrost, buz kal kanları ve gar yer küresinin ikliminde mühim rol oynuyorlar.
- Buzlar güneş enerjisini cosmo eksi ettirir, okyan akımlarını forma ulaşır ve hava kütlelerinin emele gelmesine sebep olur.
- 01:42Buzların Erişmesi ve Deniz Seviyesinin Yükselişi
- Tahminen otuzbin evvel yer küresi amansız kışa dert olmaya başladı, buzluklar mülayim iklimin hüküm sürdüğü arazilere doğru ilerledi.
- Sanayinin glabından beri planet'in orta global temperaturu en az bir derece sesi yükselmişti, esrin sonuna kadar bu iki eksi üç derecede artabilir.
- Temperaturun yükselmesi, buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesiyle müsait olacak.
- 03:34Buz Kalkanlarının Erişmesi ve Tehditleri
- Greenlandya'nın büyük buz kalkanlı ermesi deniz seviyesinin yedi metre kadar yükselmesi için fark etti geldi.
- Antarktika'nın sahnesi meksika'dan daha büyüdü, buradaki buzlar erse deniz seviyesi daha dört metre yükselecek.
- Antarktanı buz kubbesi ise deniz seviyesinin altmış metreden çok yükselmesine sebep olabilir.
- 04:16Buzların Erişmesinin Etkileri
- Alimler hazır ki erime suretini nazara alarak esirin sonuna kadar deniz seviyesinin iki metre yükselebileceği geneline gelirler.
- Dünya ahalisinin demiyorlar ki dörtte biri sahil boyu arazilerde yaşıyor, deniz seviyesinin yükselmesi bu arazilerde meskunlaşan insanların hayatını tehlike altında koyabilirler.
- Buzların erimesi ne kadar devam edecek bunu öğrenmek için alimler planetin buz örtüyü tetkik gelir.
- 05:17Geçmişteki Buz Devleri
- Erime ve donma dövleri planetimizin tarihinde boşveren ehemmiyetli hadiselerden hesap olunur.
- Son iki milyar ilerisinde yer küresinde en azı beş büyük buz devri yaşanıp, soğuk ve isti dövdüler.
- Yer planeti tahminen elli-doksan milyon ile belki delerde formalaşmaya başlayıp hemen devrelerde giderler.
- 06:46İklim Değişikliğinin Nedenleri
- Dünya gittikçeleşirdi ellibeş milyon ile ve gafil hararet sıçrayışı boşver cami bir nice ilerisinde, global tempra tahminen beş derece arttı.
- Karbondioksit gazının seviyesi milyonda mini seviyeye kadar yükseldi, mübase için ki bu yüzelli level milyonda, ikiyüzseksenyedi ise hazırda milyonda dörtyüzlü isimmenin ardınca soyma devri başladı.
- Litosfer pilitelerinin hareketi neticesinde arktika iroyanlardan ayrıldı, neticede orada şirin su ihtiyaçları çok aldı.
- 08:31Milankoviç Devreleri ve İklim Değişiklikleri
- Nispeten yakın tarihte tedçılar iklime tesiri yiyen başka bir vacip badiler, ilk defa bu amil ondokuz 'uncu sırada ser tedgası milletin milankoviç tarafından müsaade edilmişti.
- Orbiti parametlerinin mütemadi deleri neticesinde kürtlere çatan güneş yağlanmasının miktarının da değiştiğini ve yeniledi.
- Bu değişimler sebebiyle demiyorlar ki, her yüz milden bir dünyada soyg hükümranlığı ve yerin sertliği buzla örtülürdü.
- 11:06Greenlandiya'nın Buz Kalkanı
- Greenland bugün plan etimizin tarihini öğrenmek için esir laboratuvar hesabı olur, onun şaftı ve fitları, dağların formalaşması, volkanik faaliyetler, buz devleri ve canlı organizmlerin inşası bare de mallarına zengindi.
- Bir baklar canım yarım küresinde yer alan greenland, daha sonra şili, amerika ve avrupa'ya çevrilen arazilerin bir listesi.
- Onun şerk ve garp sahillerine paralel da silsilesi tahminen üçyüz eksi dörtyüz milyon ile ve forma ulaşıp son devirlerde bu dağların arasında yer alan neh dahili buz kalkanı ciddi içer yere azalmaya başlayıp bu büyük buz tepesinde boşver.
- 12:13Buz Kalkanlarının Erişme Prosedürü
- Alimler tayyarelerden ve bitkilerden elde edilen ve aldıkları tedbirler, onlar recep vasıtasıyla buz bitkisinin imami hacmini değiştirebilirler.
- Şehrai renkte olan hisseler en büyük içki olan arazileri gösterir, ikibinüç 'den ikibindokuz 'uncu ege ada büyük ismi sahil yanı zoralar olmak bir trilyon tona yakın bu trip.
- Tegaçılar bir sıra iri sahil buzluklarına daha çok dikkat getirirler, denize dökülmemiş evvel sahil yanı buzluklar ki buzlar eriyerek bir sıra dar kanalları ahır.
- 13:47Greenlandiya'nın Buz Kalkanının Erişmesi
- Yakup savunun buzları greenlandiya'nın gel sahillerinde yerleşir ve ilerisinde okyan sularını tahminen otuzbeş milyar ton ay-bir bırakır.
- Buz dağlar arasında en süratli hareket eleyen yakup salın hazırda ilde onyedi kilometre süren deniz sularına tere hareket ediyor ki bu da onun öte nesrin doksan 'ıncı ellerinin ortalarındaki hareket suretinden üç defa çoktu.
- Şimal şarkta sakarya buzları yerleşir, bir valar o grenlandiya'nın son stabil buzları hesap edilirdi, indiyse onun da kantinental buzlarının şimal şark sahillerine doğru akını müşahede edilir.
- 15:43Buz Kalkanının Erişme Etkileri
- Greenland buzlukları artan suretle erimeye devam ediyor, buz kalkanı tamam, ileri ise grenlandiya'nın büyük hissesi şey adacıklar istisna olmakla okyan sular altında kalacak.
- Zaman geçtikçe buz ağırlığından ihlas olmuş torpak tedricen yükselecek, dahili anttal buz dağların büyüksi neticesinde emele gelen cazibe güvesi adana ehaliyen okuyanlarda deniz seviyesinin yükselmesine sebep olur.
- Maralı burası da ki güçlü erme baş verirse bin kilometre mesafede deniz seviyesi aşağı inecek, daha uzak sahil boya arazilerde ise suyun seviyesinin yedi metre kadar yükselmesi müsait olacak.
- 17:07Geçmişteki Buz Devri
- Greenlandiya'nın erime ihtimali
- 18:41Greenland Buz Kalkanı
- Alimler, Greenland buz kalkanında ne baş verdiğini anlamak için "Şemali Greenland Buz Kalkanı" adlı büyük bir araştırma projesini hayata geçirdiler.
- Buz numuneleri incelendiğinde, günümüzdeki sıcaklık 8 derece daha yüksek olduğuna dair kanıtlar bulundu.
- Greenland buz kalkanının en üst kısmında suyun %25'i bulunur ve bu kalkanın erimesi deniz seviyesinin 2 metre yükselmesine neden olabilir.
- 20:19Antarktika'nın Tarihi
- Dünyadaki buzların %90'i ve planetin tüm suyunun %70'i Antarktika'da yer alır.
- Antarktika, 130 milyon yıl önce meşeler ve çayırlarla kaplı, ısınık ve nemli bir bölgeydi.
- Pangea kıtasının parçalanmasıyla Antarktika, Amerika ve Afrika'dan ayrıldı, 85 milyon yıl önce Avustralya'dan, 50-65 milyon yıl önce ise Güney Amerika'dan ayrıldı.
- 22:35Antarktika'nın Soğuma Süreci
- Dünya üzerinde iklim değişikliği yavaş yavaş soğuk ve kurak hava şartlarına dönüştürdü.
- Antarktika'da parklar ve soğuk iklim bitkileri üstünlük kazandı, bazı bölgeler tundra haline geldi.
- Güney Kutbu etrafında dönen güçlü hava akımları, kürenin etrafında dolaşan cereyanların oluşmasına neden oldu.
- 24:10Günümüzdeki Antarktika
- Günümüzde Antarktika, dünyanın en soğuk, en kurak ve en nemli yeridir.
- Burada daimi yerleşim yoktur, sadece ara sıra bilim insanları ve hizmet personeli bulunur.
- Rusya'nın Vostok stansiyasında 1983 yılında tarihin en düşük sıcaklığı (-89,2°C) kaydedilmiştir.
- 25:32Antarktika'nın Fiziksel Yapısı
- Antarktika'da kar ve buzgatları bulunmaktadır, bunlardan bazıları 1970'lerde dikilmiş ve 1990'larda kaybolmuştur.
- Buzun kalınlığı bazı bölgelerde 4 kilometre kadardır.
- Antarktika'nın merkezi deniz seviyesinden 2500 metre aşağıda yer alan bir çökeltidir.
- 26:40Buzluklar ve Buz Şerifler
- Amundsen Denizi sahillerinde buzluklar hızla hareket ederek okyanusa doğru ilerler.
- Buzluklar okyanusta yüzen buz şeriflerine dönüşür ve büyüdükçe kırılmaya meyilli olurlar.
- 2010 yılında Şam Adası buzluğundan 720 kilometre boyutunda bir buz şerifi kopmuş ve ayrılmıştır.
- 28:07İklim Değişikliği ve Buz Erimesi
- Son dönemlerde Antarktika'nın sahilleri hızla erimeye başlamıştır.
- Son yıllarda deniz buzlarının erimesi genişleyerek deniz buzunun miktarı azalmış, bazı yerlerde kalınlığı bir metre kadar inmiş durumdadır.
- 2016'da Antarktika deniz buzları, 1979'dan beri yapılan gözlemlerde ilk kez en düşük seviyeye indi.
- 30:14Buz Kalkanlarının Erişmesi
- Alimler, 2010-2013 yılları arasında Antarktika'nın her yıl 159 milyar ton buz kaybettiğini tespit etmişlerdir.
- Bu, önceki 5 yıla göre yıllık %31 artış göstermektedir.
- Antarktika'da hızla ilerleyen buzluklar, Amundsen Denizi'nin sularına karışarak erimeye başlamıştır.
- 32:37Buz Şeriflerinin Erimesi
- Antarktika'daki bir yarımada buz şerifi, okyanus sularıyla birleşerek erimeye başlamıştır.
- 2017 yılında bu buz şerfi tamamen dağılmış ve parçaları deniz sularına karışmıştır.
- Buz şeriflerinin erimesiyle birlikte kontinental buzların hareketi hızlanarak her yıl 2700 km³ buz dökülüyor.
- 33:33Şam Adası Buzluğunda Değişimler
- Şam Adası buzluğunda buz şeriflerinin erimesi hızlanmıştır.
- Bilim insanları, buz şeriflerinin altında su akıntısı bulunurken, buz şeriflerinin alt tepesinin aşındırılmasıyla erime süresi günde 6 santimetre olarak tespit edilmiştir.
- Buzlukların hareketi hızlanarak, 1996'da birleşen yeraltı kesişme hattı 2011'e kadar 35 kilometre geriye çekilmiştir.
- 35:51Buzluklar ve Deniz Seviyesi
- Süratle hareket eden buzlar, deniz seviyesinden aşağıda olan vadilerde yerleşir ve buzlar geri çekilirse deniz suyu artar.
- Buz, dağların tepelerini yavaşlatır ve büyük maniyeler oluşabilir; buz kalkanlarının çökme ihtimali de artar.
- Antarktika'daki Trans Antarktika Dağları, yer kabuğunun alt tepesinde boşver ne çatlama neticesinde yer alır ve 25 kilometre derinlikte magma kaynar.
- 37:39Buz Kalkanlarının Erişmesi
- Deniz seviyesinin yükselmesi için pragnozlar, Grenlandiya ve Antarktika'nın buz kalkanlarına yönelmiştir.
- Bu kalkanların erimesi deniz seviyesinin 12 metre kadar yükselmesine getirebilir.
- Wilks buz kalkanı, Antarktika'nın en hassas hissesidir ve buzgatının ağırlığı altında yerin bazı hisseleri deniz seviyesinden 2 kilometre aşağıda kalır.
- 39:04Buz Kalkanlarının Dayanıklılığı
- Şu anda Wilks buz kalkanının sabit olduğu hesaplanır, ancak eriyen veya denize karışan buzun miktarı kurda emele gelen buz miktarıyla denge bozulsa ne boş ver.
- Buz şerifinin sualtı da silsileleri, buz tepesi ve onun arkasındaki buz kalkanının ilerlemesine imkan vermeyen bir maniyer oynuyor.
- Tedgalar, Antarktika'daki buz bitkisinin hazırki suretini ezer alarak esrin sonuna kadar deniz seviyesinin 2 metre kadar yükselebileceği geneine geldiler.
- 42:06Deniz Seviyesinin Yükselişi ve Tehlikeleri
- Tehlike, istenmeyen gazları nezaret altına alsak bile, kalmış buzların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesine sebep olacak.
- Deniz seviyesinin yükselmesi, New York, London, Hong Kong gibi iri mega polisler ve liman şehirlerinin mevcutluğunu tehlike altında koyabilir.
- Yüz milyonlarla insanın sahil zoralarından kantinein derinliklerine doğru köşeleme mecburiyetinde kalacağı ve kamyon şirketlerinin şebekelerinin bitirileceği bekleniyor.
- 44:32Gelecek ve Yer Küresi
- Buz tepelerinin erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesiyle bağlı bir pragnoz mevcut değil, ancak alimler rasyonal delillerle korkuları izlemeye çalışırlar.
- Yerküresinin tarihi dövmüş bir derstir; karbondioksit gazı ve tempraturun arttığı dövlerde buzluklar erir, deniz seviyesi ise yükselir.
- Yer küresi daim değişmeye devam edecek, bazen sürekli, bazen nispeten yavaş çünkü o dinamik, canlı bir planet.