Buradasın
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD) Beyin Görüntüleme Çalışmaları
youtube.com/watch?v=sfxDKHV--C8Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir psikiyatrist tarafından sunulan akademik bir sunum formatındadır. Konuşmacı, Dr. Serkan Süre, Dr. Sibel Durak, Dr. Ali Bacağında, Dr. Gülünsel Burcum Atar ve Dr. Burak Bayy Tuncay gibi araştırmacılarla birlikte çalıştığını belirtmektedir.
- Video, ADHD'nin beyin görüntüleme teknikleriyle (FMRI, DTI, ASL) incelenmesi, alt tiplerinin (dikkat eksikliği, hiperaktivite, bileşik tip) beyin yapısındaki farklılıkları ve genetik faktörlerin (D4, DAT1, Dopamin Transporter Geni) rolünü ele almaktadır. Sunum, ADHD'nin etiyolojisini aydınlatmak için yapılan çalışmaların sonuçlarını ve DSM-5'in tanımındaki değişiklikleri de içermektedir.
- Sunumda ayrıca, ADHD'nin farklı alt tiplerinin nöropsikolojik test sonuçlarındaki farklılıkları, oksipital kompanzasyon gibi beyin bölgelerinin rolü ve gelecekte machine learning teknolojisinin ADHD tanısında nasıl kullanılabileceği hakkında bilgiler verilmektedir. Konuşmacı, 33 yıl önce yapılan olguların 33 yıl sonra tekrar FMRI ile incelenmesi gibi uzun vadeli çalışmaların da önemine değinmektedir.
- 00:19Atilla Turgay'a İlişkin Teşekkürler
- Konuşmacı, Atilla Turgay'a Türkiye'de hiperaktivite konusunda yaptığı emekler için teşekkür ediyor.
- Atilla Turgay'ın hayatta iken tüm dünya çapındaki araştırmaların başında olduğu ve veriler henüz yayınlanmadan bile sonuçları tahmin ettiği belirtiliyor.
- Turgay'ın sistematik araştırma yapmaları için baskı yaptığı ve o zamanlarda beyin görüntüleri elde etmenin zor olduğu vurgulanıyor.
- 01:38Hiperaktivite Bozukluğu Araştırmaları
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, psikiyatri ve tıpta en çok araştırılmış bozukluklardan biri olarak belirtiliyor.
- Normal beyin gelişimi, izlem çalışmalarından, sağlıklı çocuklardan ve hiperaktivite olan çocukların kardeşlerinden yapılan sayısız çalışma yapılmış.
- Araştırmalar genellikle prefrontal, streta ve serebellum bölgelerinde defisitler bulgulamış, ancak etiyoloji konusunda tam bir açıklık sağlanamamış.
- 03:15Hiperaktivite Bozukluğunun Yeni Yaklaşımları
- Javier Castellanos ve Judith Rapaport gibi araştırmacılar, hiperaktivite bozukluğunun sadece fronto-streta bölgesiyle açıklanamayacağını kabul etmiş durumda.
- Yedi aday bölge olduğu ve bunlardan birinin vizyonel bölge (oksipital bölge) olduğu belirtiliyor.
- Amerika'daki Maastricht grubunun, otuz üç yıl önceki hiperaktivite olgularına ait FMRI çekimleri tekrar yapıldığı bilgisi veriliyor.
- 03:59Beyin Görüntüleme Çalışmaları ve ADHD
- Kortikal kalınlık çalışmalarında iyileşenler ile iyileşmeyenler arasında oksipital kompanzasyonun önemli olduğu tespit edilmiştir.
- Beyaz cevherle ilgili DTI (Diffusion Tensor Imaging) çalışmaları 2006'da çocuk psikiyatrisindeki hiperaktivitede yapılmış olup, en iddialı bulgular bu çalışmalardan çıkmıştır.
- Beyaz cevher içerisindeki su moleküllerinin hareketine dayalı izotropsi ve anizotropisi incelenirken, fraksiyonel anizotropi, aksiyel difüzite, radial difüzite ve min-difüzite gibi kriterler kullanılmaktadır.
- 04:55DTI Çalışmalarındaki Tutarsızlıklar
- DTI çalışmalarında patoloji ile arasında çok büyük bir bağlantı kurulamamış ve tutarsız bilgiler bulunmaktadır.
- ADHD'de beyaz cevher anomalisi var olsa da, bu durumun yaş, eşlik eden bozukluk, ilaç kullanımı ve komorbidite gibi faktörlerden etkilendiği kesindir.
- Erişkinlerde DTI çalışmalarında fraksiyonel anizotropide ADHD grubunda azalma gösterirken, çocuk grubunda artma göstermektedir.
- 06:09ADHD Çalışmalarında Karşılaşılan Zorluklar
- ADHD'de eşlik eden tanılar çok yaygındır; hastalık %70-80 oranında başka hastalıklarla birlikte gider.
- İlaçsız hastaları yakalamak zordur; özellikle Kuzey Amerika'da hastalar hemen ilaç almaya başlarlar.
- Tek bir beyin görüntüleme tekniği kullanıldığında sonuçlar tutarsız olabilir; farklı teknikler (fMRI, kortikal kalınlık, yapısal, SPECT, ASL) farklı sonuçlar verebilir.
- 07:30Alt Tipler ve Genetik Faktörler
- Sadece dikkat dağınıklığı olan ve dokuz madde hiperaktiviteyi karşılayan çocuklar arasında beyin görüntüleme sonuçları farklı olabilir.
- David Amen ve Sara Durston gibi araştırmacılar, ADHD'de alt tiplerin farklı beyin görüntüleme sonuçları verebileceğini göstermiştir.
- D4 genindeki 7R alelinin kortikal kalınlıkta, beyin gelişiminde ve yaşla gidişte etkili olduğu gösterilmiştir.
- 09:31Klinik Çalışma ve Bulgular
- İlaç kullanmamış veya son altı ayda psikotropik ilaç almamış, komorbidite olmayan 300 olgu bulunmuştur.
- Nöropsikolojik testlerde sadece dikkat eksikliği olan grup (restrictive tip) diğer gruplardan daha kötü sonuçlar vermiştir.
- Komorbidite farkı nedeniyle, eşlik eden tanıların ADHD'de nöropsikolojik test sonuçlarına etkisi önemli olabilir.
- 12:42Genetik ve Beyin Görüntüleme Sonuçları
- Genetik olarak 7R pozitifliği restrictive tipte daha fazla görülmüştür.
- FMRI, DTI ve ASL teknikleri kullanılarak 96 kişi incelenmiştir.
- Restrictive tip grubunda oksipital kompanzasyon (oksipital bölgesinin daha fazla aktif olması) görülmüş, bu da dikkat eksikliğine devam ettiğini düşündürüyor.
- Hem normallerle hem de birbirleriyle benzer özellik göstermeyen bu iki alt tip arasında beyin yapısal özellikleri arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir.
- 15:22Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Araştırmaları
- Üç modellite kullanılarak oksipital bölgede dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda iyileşme, ileriki yıllarda düzelme ve erişkinlikte devam durumunun etkili bir modalite olduğu ortaya konuldu.
- Dünya Hiperaktivite Kongresi'nde Serkan, Ali Bacağın ve Kemal Utku Yazıcı tarafından yapılan araştırma iyi araştırma ödülünü kazandı.
- Dokuz R/10 R homozigot olanlarla 10 R/10 R olanlar arasında dopamin transporter geninde fark edildi ve 9 R olanların singulat gürta ve para singulat guruss'ta daha fazla hiperaktivasyon gösterdiği tespit edildi.
- 17:04Yeni Araştırmalar ve Yönelimler
- Dr. Gülünce Burcum Atar ve Burak Bayy Tuncay ile Slugsh Cognitive Tempo (yavaş bilişsel tempo/odaklanamama bozukluğu) ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan olgularda FMRI, ASL ve DTI çalışmaları yapılıyor.
- DSM-5'e girmediği halde Slugsh Cognitive Tempo (odaklanamama bozukluğu) grubu ileride daha çok önem kazanacak ve farklı tedaviye yanıtı gösterecek.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun alt tipleri yerine belirti sayısına göre kategorik bir yaklaşıma geçilecek ve bu yaklaşım ileride revizyon olacak.
- 21:02Diğer Araştırmalar ve Gelişmeler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların giyim tercihlerinde markadan, medyadan ve arkadaşlardan daha çok etkilendikleri tespit edildi.
- Flicker göz kapatıp açınca farkına varma testi nöropsikolojik testler için potansiyel bir gözde olabilecek konu olarak değerlendiriliyor.
- Machine learning (sayıları eğitme) yöntemi, ADHD gibi bozuklukların tanımlanmasında ileride önemli bir rol oynayacak ve biyolojik marker kullanımına az kaldı.
- 25:14Gelecek Yönelimler ve Alanlar
- Belirti sayısı ve belirti dağılımına kategorik bakılacak, alt tipler yerine belirti sayısına göre tanımlama yapılacak.
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile ilgili yeni alanlar inceleniyor: dişi kırılması, trafik kazası, alkol kullanımı, kontrolsüz cinsiyet davranışları gibi.
- Sigara kullanımı, sigaraya başlama yaşı, alkol ilk denemeden bağımlılık yaşı gibi alanlar da değerlendirilmeye değer.