Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Siyaset Meydanı" programında, İlahiyat Profesörü Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır, İstanbul Teknik Üniversitesi Jeolog Prof. Dr. Celal Şengör ve çeşitli üniversitelerden bilim insanları katıldığı bir panel sohbeti düzenleniyor.
- Video, Türkiye'de yeniden gündeme gelen Darwin tartışması ve evrim teorisi üzerine odaklanıyor. Konuşmacılar, din ve bilim ilişkisi, Kur'an'ın insan yaratılışı hakkındaki görüşleri ve evrim teorisi arasındaki uyum, İslam tarihindeki filozofların evrim teorisiyle benzer görüşler sunduğu ve kutsal kitaplar arasındaki çelişkiler gibi konuları tartışıyorlar.
- Sohbette ayrıca bilimsel hipotezlerin doğruluğunun nasıl ispatlanabileceği, evrimin mikroskobik ölçekteki örnekleri, jeolojik zaman ve dünyanın yaşının 4,5 milyar yıl olduğu gibi bilimsel bilgiler de paylaşılıyor. Konuşmacılar, izleyicilerden gelen soruları yanıtlarken, "maymundan türediğimizse neden bugün maymunlar insan olmuyor" gibi yaygın sorulara da cevap veriyorlar.
- 00:34Programın Konusu ve Katılımcılar
- Siyaset Meydanı programı, son zamanlarda yeniden gündeme gelen bir konuyu tartışmaya açıyor.
- Programın konusu, Türkiye'de ortaya patlayan Darwin tartışmasıdır.
- Programa İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır ve İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi jeolog Prof. Dr. Celal Şengör katılmaktadır.
- 04:18Darwin Tartışmasının Kaynağı
- TÜBİTAK Bilim ve Teknik dergisinin kapağında Darwin yazısının nedeni, dünyada Darwin'in 200. doğum yılı kutlanmasıdır.
- Darwin'in doğum yılı kutlaması vesilesiyle evrim teorisi akademik düzeyde tartışılıyor ve bu tartışma Türkiye'nin gündemine taşınmıştır.
- Prof. Dr. Celal Şengör, Darwin'e yapılan sansürü reddederek "Eğer Darwin'e sansürler istifa etmezse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine giderim" demiştir.
- 05:44Evrim Teorisi Hakkında Bilimsel Açıklamalar
- Bilim ve din arasında çelişki olamaz, çünkü Allah yarattıklarıyla tutarlı bir kitap göndermiş olmalıdır.
- Darwin evrim olayını ortaya çıkarmamıştır, evrim olayı 18. yüzyılda Beeful tarafından ilk defa bazı hayvanların ortadan kalktığını söyleyerek ortaya çıkmıştır.
- 19. yüzyılın en büyük bilim adamlarından biri olan Cuvier, mukayeseli anatomiyi icat eden ve organların birbiriyle korelasyonu kuralını ortaya koymuştur.
- 09:18Evrim Teorisinin Gelişimi
- Cuvier, yarım kemikten bir hayvanın baştan kurulabilmesi gibi büyük bir zafer kazanmıştır.
- Jeolojik tabakaların her birinin kendine has hayvanları var olması, geçmişte çeşitli dünyaların varlığını göstermektedir.
- Darwin, dünyanın yaşının Tevrat'ın dediği gibi altıbin sene değil, çok daha uzun olması gerektiğini belirtmiştir.
- 11:47Evrim Teorisinin Doğrulanması
- Darwin, bilinçli bir seçmenin bilinçsiz olursa, değişen çevreye en uygun hayvanın seçilmesini öne sürmüştür.
- Jeolojik gelişmeler arttıkça, dinozorların ne memeli ne sürüngen olmasına rağmen her iki sınıfa da ait olduğu görülmüştür.
- Tüm canlı türlerinin zaman içerisinde hissedilmeyecek bir şekilde birbirlerine geçtiği ortaya çıkmıştır.
- 14:19Bilim ve Din İlişkisi
- Türkiye'de bilimsel değil dinsel verilerle eleştiriler yapılmakta ve bu durum korkunç bir cehalet işi olarak değerlendiriliyor.
- TÜBİTAK'ın günümüzde bilgisiz insanların elinde olması büyük bir sorun olarak görülüyor.
- Darwin'in anlattığı mekanizma tıp araştırmalarının, ilaçların ve genetik araştırmalarının temelidir ve bilim dünyasında bu konuda tartışma yoktur.
- 16:19Bilimin Metodu
- Bilim, dini inançları bir tarafa bırakarak eldeki verilerden hareket ederek çıkarımlar yapar.
- Bilim sadece gözleme dayanan ifadeleri kabul eder, gözleme dayanmayan ifadeler bilimi bilim olmaktan çıkarır.
- Darwin teorisi bir hipotez olarak test edilmiştir ve 150 senedir başarılı çıkmıştır.
- 18:51Kur'an ve Bilim İlişkisi
- Kur'an'da "Allah onlara çevrelerinde ve kendi içlerinde ayetlerimizi göstereceğiz" denilmiştir.
- Allah'ın iki türlü kitabı vardır: yarattığı kitap (tüm varlıklar) ve indirdiği kitap (Kur'an).
- Kur'an'da "Buyurun ortaya koyun, gerçekten bir uyuşmazlık var mı yok mu?" denilmiştir.
- 21:38Din-Bilim Dengesi
- Günümüzün en önemli problemi din-bilim ilişkisidir.
- Bilimsiz din sadece menfaatlerinin hizmetinde olan bir yapıda olurken, dinsiz bilim hayallere ve rüyalara dalar.
- Din-bilim dengesinin kurulması için her ikisinin de insanlara hizmet etmesi gerekir.
- 22:36Din Anlayışı ve İşbirliği
- Dünyada üç çeşit din anlayışı vardır: bilimi din yapmak, din adamlarının gösterdiği yolu din yapmak ve Allah'a kul olmak.
- Allah "yalnız bana kul olun" diyor, bu da hürriyet mücadelesidir.
- Süleymaniye Vakfı, İstanbul Üniversitesi ve Tübingen Üniversitesi arasında bilim ve din konusunda işbirliği yapılmaktadır.
- 24:38Ortak Hedef
- Ortak hedef din ve bilim dengesini kurmaktır.
- Allah'ın indirdiği kitaplar (Kur'an, İncil, Tevrat) ve insanın yazdığı bilim kitapları birlikte okunmalıdır.
- Bu işbirliği, Allah'ın yarattığı kitapla indirdiği kitaplar arasındaki bütünlüğün görülmesini sağlayacak ve bilimde ilerleme sağlayacaktır.
- 26:07İnsanın Yaratılışı ve Ruh Kavramı
- Kur'an, bilime çağrıda bulunur ve insanın yaratılışını bilimsel olarak ortaya koymak gerekir.
- Kur'an'a göre, insan anasının rahminde iken on beş hafta kadar diğer canlılardan hiçbir farkı yoktur, sadece şekli farklıdır.
- On beş hafta vücuda ruh üflenir ve bu sayede farklılaşma olur, kişide yeni bir kişilik oluşur.
- 27:47İnsanın Ayırt Edici Özellikleri
- Gelenekte insan akıllı bir canlı olarak değerlendirilirken, Kur'an diğer varlıklarda da aklın ve konuşmanın olduğunu söyler.
- Akıl ve konuşma insanı ayırıcı özellik değil, insani ayıran ruhun üflenmesiyle oluşan kişiliktir.
- Asıl karar organı kalptir, kafa değil; çünkü göz her gördüğünü, kulak her işittiğini kabul etmez.
- 29:23İnsan ve Bilgisayar Karşılaştırması
- Bilgisayarın mekanik tarafı insanın vücutuna, elektriği canına, programı ise ruhuza benzer.
- Ruh insanın on beş hafta iki haftada üflenir ve bu sayede insan olur, yoksa sadece işiten bir varlık olur.
- İnsanı insan yapan o ruhtur, bu ruh olmadan insan doğrulara göre karar veremez.
- 31:19İnsanın Yaratılışı ve Evrim Fikri
- İnsan suresinde Allah, insanı döllenmiş yumurtadan yarattığını söyler ve Adem de döllenmiş yumurtadan yaratılmıştır.
- Döllenmiş yumurta elli bin yıllık bir sürede oluşmuştur ve bu süreçte jeolojik değişimler insanın yaratılışıyla ilgisi yoktur.
- Yeryüzündeki yaratılış tamamlandıktan sonra, tüm gıdalar ve hayvanlar yaratıldıktan sonra Adem yaratılmıştır.
- 33:09Bilimsel Evrim Teorisi
- Dünya dört buçuk milyar yıl önce meydana gelmiş ve bu dünyanın oluşumunda elemanların nasıl oluştuğu bilinmektedir.
- Canlılar dünyayı oluşturduktan sonra, kendini kopyalayabilen ve programlayabilen canlılar adım adım izlenebilir şekilde oluşmuştur.
- Yedi milyon sene evvel Afrika'da primatlar ortaya çıkmış ve bu primatlar içerisinden biri diğerlerinden ayrılarak insan olma yoluna girmiştir.
- 37:07Evrim Teorisi ve Homo Cinsi
- Yedi milyon yıl önce primatlar arasında bir grup ayrılıp, özellikle Doğu Afrika'da yaşayanlar evrim sürecine girmiştir.
- Üç-beş milyon yıl önce Doğu Afrika'nın yükselişiyle ormanlar ortadan kalkmış ve primatlar ağaçtan ağaca atlayarak yaşamaları zorlaşmıştır.
- Ağaçlar yokluğunda primatlar, saman alanındaki aslan benzeri hayvanlardan kaçmak için ayağa kalkmış ve bu durum beyinlerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
- 38:48Homo Habilis ve Evrim Süreci
- Boy Ai gibi primatlar belirli bir gıdaya saplanıp kalırken, Homo Habilis hem et hem de ot yiyerek başarılı olmuştur.
- Evrim teorisi hakkında yapılan iddiaların tamamen ispatlanamayacağını, bunların birer varsayım olduğunu belirtmek gerekir.
- Bilimsel teoriler test edilmesi gereken hipotezlerdir ve Kur'an da test edilmesi gereken bir kitaptır.
- 40:50Kur'an ve Evrim
- Kur'an'ın iddiası, kendisinin kainatın kanunlarını açıklayan bir kitap olduğunu ifade etmektedir.
- Darwin ve arkadaşları Charles Lie arasındaki tartışmada, Darwin evrim teorisini savunurken, Lie ruhun yaratılması konusunda itiraz etmiştir.
- Bilim insanları Homo cinsinin adım adım gelişimini tespit edebilmektedir.
- 44:00İslam ve Evrim
- İslam'da evrim teorisine karşı tepki, hurafelerin İslam'da yer bulmasıyla oluşmuştur.
- İslam'da ciddi bir evrim geleneği vardır ve bu konuda 25-27 yıl önce "İslam'da Evrimci Yaratılış Teorisi" adlı kitap yazılmıştır.
- İslam bilginleri, filozofların "sudur nazariyesi"ne karşı çıkarak, evrenin nasıl yaratıldığını açıklamaya çalışmışlardır.
- 46:32İslam Bilginlerinin Evrim Anlayışı
- İslam bilginleri, Kur'an'dan hareketle "kumun" teorisini oluşturmuşlardır; bu teoriye göre evren bir çekirdekte var olmuştur.
- Cahiz'in "Kitabu'l-Hayavan" adlı dört ciltlik eserinde Darwin'in teorilerinin benzerleri bulunmaktadır.
- Darwin'in hocalarından birinin, İbn-i Batuta'nın seyahatnamesinde bahsedilen, insan benzeri maymunlardan etkilendiği düşünülmektedir.
- 49:01Kitabül Hayavan ve Darwin'in Etkilendiği Kaynaklar
- 15. yüzyılda bir Türk, Arapça eser olan Kitabül Hayavan'ı özetlemiş ve bu özet eser 16. yüzyılda Strazburg'da Latinceye çevrilerek basılmıştır.
- Darwin'in eğitim yeri de Strazburg'dur ve Kitabül Hayavan'daki düşünceler Darwin'in teorilerine benzer şekilde insan türünün kökenini ele almaktadır.
- 50:08Kur'an'da İnsanın Yaratılışı
- Kur'an'da Adem'in doğrudan yeryüzünde yaratıldığı belirtilirken, İslam geleneğinde Adem'in cennetten yeryüzüne indirildiği anlatılır.
- Kur'an'da "Allah her canlıyı sudan yarattı ve insanı su ve topraktan yarattı" ifadesi bulunmaktadır.
- Kur'an'da insanın ilk yaratılışı, çamur gibi bir hamurdan oluşması ve güneş ışığı etkisiyle mayalanması şeklinde anlatılır.
- 52:17Kur'an'daki Diğer Ayetler ve Evrim
- Kur'an'da "Bir kavmi maymuna çevirdik" ayeti vardır, ancak İslam bilginleri genellikle bu çevirmeyi biyolojik değil ahlaki olarak yorumlar.
- Cahız gibi bazı bilginler, bu ayetin gerçek anlamda da olduğunu ve insanlığın geçmişinde bir kavmin maymunlara dönüştüğüne işaret ettiğini düşünmektedir.
- İnsan Suresi'nde (76. sure) "Her insan aynı şey yapma" ifadesiyle uzun bir zaman geçtiği belirtilir ve insanın döllenmiş yumurtadan yaratıldığı anlatılır.
- 55:07Adem ve Havva'nın Yaratılışı
- Kur'an'da Adem'in bir nefisten yaratıldığı ve Havva'nın da aynı nefisten yaratıldığı belirtilir.
- Adem ve Havva'nın herhangi bir türün devamı olmadığı, tohumlarının kendilerine özel olduğu vurgulanır.
- Nisa Suresi'ndeki bir ayette Adem neden yaratılmışsa Havva da ondan yaratıldığı belirtilir, bu da Tevrat'taki "Havva'nın Adem'in kaburga kemiğinden yaratıldığı" rivayetini reddeder.
- 56:36Evrim ve Türkiye
- Evrim teorisinde sürekli değişim söz konusudur, ancak insanın evrim sürecinde durdurulduğu belirtilir.
- Türkiye'de bazı canlı türlerinin bulunmaması ve Afrika'da bulunması, Türkiye'nin evrim sürecini tamamlamadığı sorusu ortaya atılır.
- Evrim teorisi, değişen çevreye göre en uygun hayvan türünün belirlendiği bir süreç olarak tanımlanır.
- 1:01:31Evrimin Sürekliliği
- Türkiye'de evrimi görememe sorusu üzerine, evrim dünyanın hiçbir yerinde bitmediği, her yerde devam ettiği belirtiliyor.
- Dünyada her yıl kırk bin tür yok olurken, bine yakın yeni tür oluşuyor.
- Bu dengesizlik, insan faaliyetlerinden kaynaklanan biyosferi tehdit etme ve ortamı değiştirmeye çalışma sonucu ortaya çıkıyor.
- 1:02:31Ortam Değişmesi ve Evrim
- Orta Anadolu'nun çölleşmesi gibi ortam değişiklikleri, mevcut hayvanların yaşayamayacağı ortamlar yaratarak yeni hayvanların gelişmesi veya göç etmesi gerektiğini gösteriyor.
- Jeolojik tarihte de benzer durumlar yaşanmış, Milet ve Truva gibi limanların yok olması gibi örnekler veriliyor.
- Evrimi fark etmek için doğa bilimlerini iyi bilmek gerekiyor, ancak günümüzde insanlık ve politikacılar tabiatı iyi tanımadıkları için sorunlar yaşamakta.
- 1:04:15Evrimin Göstergeleri
- Evrim mikroskobik ölçekte görülebiliyor, antibiyotiklere karşı bakterilerin evrimleşmesi ve yeni ilaçlar aranması bir örnektir.
- Evrim tüm hayvanlar aleminde cereyan ediyor ancak Darwin'in belirttiği gibi zaman ölçeği çok uzun olduğu için bir insan ömrü süresince gözlemlenebilecek bir süreç değildir.
- Jeolojik tarihte dinozorların ortaya çıkışı gibi süreçler de evrimin devam ettiğini gösteriyor.
- 1:06:14Evrim Teorisine Karşı Sorular
- Evrim teorisine karşı "maymundan türediyse bugün niye maymunlar devam edip insan olmuyorlar" sorusu ele alınıyor.
- İnsanın maymundan türemediği, primatların her canlıdan türemesinin yedi milyon sene aldığı belirtiliyor.
- Bilimin pozitivizmle uğraşmadığı, bu terimi terk etmenin üzerinden yüz elli sene geçtiği ifade ediliyor.
- 1:07:49Bilimsel Hipotezler ve Doğruluk
- Bilimsel hipotezler ancak yanlışlandıklarında ne kadar doğru oldukları ortaya çıkar.
- Hipotezlerin doğrulanması hiçbir şey ifade etmez, çünkü bilgi kesin değildir.
- Newton'un hipotezi üç yüz sene doğru bulundu, ancak daha sonra Einstein tarafından yanlışlandığı ortaya çıktı.
- 1:09:32Bilimin Doğası
- Evrenin oluştuğu andaki bilgiler ve olaylar artık yok olduğundan, evrenin nasıl oluştuğu tam olarak bilinemez.
- Bilimsel teoriler tamamen kesinlik ifade etmez, her biri bir nazariyedir.
- Bilimsel teorilerin doğruluğu ispatlanamaz, sadece yanlışlığı ispatlanabilir.
- 1:10:42Matematik ve Bilim
- Matematik bir dildir, bilim değildir.
- Newton'un yerçekimi teorisi Einstein tarafından temelde yanlış olduğu ortaya çıkarıldı.
- Bilimsel teoriler belirli hata paylarıyla kullanılır, örneğin uzay tayyari hesaplamalarında Newton'un teorisi hala kullanılır.
- 1:12:14Geometri ve Bilimsel Çakışmalar
- Geometri hukuk gibi bir yapıya sahiptir ve bilimin yapısıyla felsefenin, hatta dinin çakışabilir.
- Öklit geometrisi düzlem geometrisidir, çünkü Öklit zamanında kısa mesafelerde geçerliydi.
- Bilimsel alanlarda geometri göre iç açılar 180 dereceden fazla olabilir.
- 1:14:50Evrim Teorisi ve Jeolojik Zaman
- Jeolojik zaman çok uzun olduğundan, dünyanın ömrünün 4,5 milyar sene olduğu konusunda çürütecek hiçbir veri yok.
- Avustralya'daki zirkonlar ölçülerek dünyanın 4,3 milyar sene olduğu keşfedilmiş ve bu sonuçlar tekrarlanmıştır.
- Evrim teorisi jeolojik incelemeleri gerektirir ve jeolojik tabakalarda görülen kesiklikler bu teoriyi destekler.
- 1:19:38Kutsal Kitaplar Arasındaki Çelişkiler
- Tevrat'ta köprücük kaburga kemiğinden yaratılma ve ayrı bir şeyden yaratılma arasındaki çelişki tespit edilmiş.
- Kur'an-ı Kerim'in meallerinde çelişkiler bulunabilir ancak orijinalinde herhangi bir çelişki yoktur.
- Tevrat'ın içinde zaten kendisiyle çelişen iki versiyon (yahwist ve ruhban versiyonu) bulunmakta ve bunlar birbiriyle bağdaşmamaktadır.
- 1:21:33Dinler Arasındaki Ortaklık ve Farklılıklar
- Dinlerin kökünü kazıdığında bir peygambere ulaşıldığı ve her toplumda mutlaka bir peygamber gelmiş olduğu belirtiliyor.
- Yahudilik, Hıristiyanlık ve Müslümanlık arasında yaradılış ve evrim konusundaki farklılıklar vardır.
- Kur'an'da Mosa'nın kitabı sadece on emirlerden oluştuğu, gerçek kitapların çok daha kısa olduğu belirtiliyor.
- 1:23:53Hristiyanlık ve Evrim İnançları
- Hristiyanlar, İsa'nın iki tabiatı olduğunu kabul ederler: birincisi Baba Tanrı'dan gelen ilahlık tabiatı, ikincisi annesinden gelen insanlık tabiatı.
- Hristiyanlar için evrimi kabul etmek doğrudan inançlarına aykırı ve inançlarını yok eden bir anlayıştır.
- Müslümanlar için evrimi kabul etmek inançlarını yok eden bir anlayış değildir.