• Buradasın

    PLC Programlama Eğitim Videosu: Küme İşlemleri ve PID Kontrol

    youtube.com/watch?v=UK34DBdjMAk

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan PLC (Programmable Logic Controller) programlama eğitim serisinin beşinci bölümüdür. Eğitmen, Leader Pro programlama ortamında simülasyonlar yaparak konuları adım adım anlatmaktadır.
    • Video, PLC programlamasında kullanılan önemli komut ve fonksiyonları kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerik üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde RTC (Gerçek Zaman Saati) komutları ve astro komutları anlatılmakta, ikinci bölümde küme fonksiyonları (set, reset, eşitleme, toplama, ortalama alma, sıralama, filtreleme) detaylı olarak gösterilmekte, son bölümde ise PID kontrol sistemi kurulumu ve C makro kullanımı açıklanmaktadır.
    • Eğitim, teorik bilgilerin yanı sıra pratik uygulamaları da içermektedir. Özellikle PID kontrol sisteminin sıcaklık kontrolünde nasıl kullanıldığı, parametrelerin nasıl ayarlanacağı ve autotune mekanizmasının nasıl çalıştığı adım adım gösterilmektedir. Ayrıca C makroların ladder programlarıyla nasıl entegre edilebileceği ve matematiksel işlemler için nasıl kullanılacağı da anlatılmaktadır.
    00:02RTC (Gerçek Zaman Saati)
    • Bu bölümde RTC (Gerçek Zaman Saati), küme, PID ve SI makrolarına odaklanılacak.
    • RTC, 300 ve 400 serisi PLC'lerde bulunur ve konfigürasyon bölümünden erişilebilir.
    • RTC'yi güncellemek için cihazlar kısmından RTC butonuna basıp "PC saatini al" seçeneği kullanılabilir.
    01:00RTC Komut Setleri
    • "Günler" komut seti ile haftanın belirli günlerini seçebilir ve bu günlerde PLC'de belirli işlemler yapılabilir.
    • "Aylar" komut seti ile belirli aylarda PLC'de işlemler yapılabilir.
    • Saat aralığı da belirlenebilir, örneğin pazartesi ve cuma günlerinde 17:20 ile 23:40 arasında motor çalışabilir.
    03:10Astro Komutları
    • Astro komutları ile gün doğum saatini, batım saatini, namaz vakitlerini ve güneş açılarını hesaplayabilirsiniz.
    • Astro kurulum komutu enerjilenme sayfasına konulmalı ve enlem, boylam, yükseklik ve UTC farkı için register'lar belirlenmelidir.
    • Enlem ve boylam PLC'ye "enlem x 1000000" ve "boylam x 1000000" formatında yazılmalıdır.
    04:20Astro Komutlarının Kullanımı
    • Astro kurulumu yapıldıktan sonra gün doğum, batım ve namaz vakitleri register'lar üzerinden okunabilir.
    • Öğle vakti gibi belirli vakitler geldiğinde PLC'den çıkış verilebilir.
    • Güneş açıları (elevasyon ve azimut) da hesaplanabilir ve register'lar üzerinden erişilebilir.
    07:14RTC Ayar Komutu
    • RTC ayar komutu ile PLC'nin gerçek zaman saati manuel olarak ayarlanabilir.
    • Bu komut, PLC'nin gerçek zaman saatini bilgisayardan almak yerine, Letter üzerinden ayarlamayı sağlar.
    • PLC'nin gerçek zaman saatini bilgisayardan almak veya Letter üzerinden ayarlamak mümkün.
    08:15Küme Fonksiyonu
    • Küme fonksiyonu, sıralı veya sıralı olmayan birden çok register'da bir küme oluşturmayı sağlar.
    • Küme elemanları olarak integer, bit gibi farklı tipte register'lar kullanılabilir.
    • Küme tanımlamak için "Küme Ekle" seçeneği kullanılır ve küme elemanları manuel olarak eklenir.
    12:10Küme Komutları
    • Küme komutları, kümenin elemanlarını birleştirmek için kullanılır ve çıkışlar için mantıklı bir çıkış sağlar.
    • Set komutu, kümenin tüm elemanlarını 1 yapar ve ön koşul gitse bile 1 kalır çünkü sett komutu ilgili bitlere gönderir.
    • Küme reset komutu, set komutunun tersi olarak çalışır ve kümenin elemanlarını sıfırlar.
    14:36Sayısal Küme İşlemleri
    • Küme eşitleme komutu, kümenin tüm elemanlarına belirli bir register içindeki değeri yükleme işlemini yapar.
    • Küme toplamı komutu, kümenin elemanlarının toplamını hesaplar ve sonucu belirli bir register'a yazdırır.
    • Küme ortalaması komutu, kümenin elemanlarının ortalamasını hesaplar ve sonucu belirli bir register'a yazdırır.
    19:27Küme Minimum ve Maksimum
    • Küme minimum komutu, kümenin elemanlarının en küçük değerini ve bu değerin sıra numarasını verir.
    • Küme maksimum komutu, kümenin elemanlarının en büyük değerini ve bu değerin sıra numarasını verir.
    • Küme oku komutu, belirli bir sıra numarasındaki elemanın değerini okur.
    • Küme yaz komutu, belirli bir sıra numarasındaki elemanın içine belirli bir değer yazmayı sağlar.
    24:54Küme Sıralama
    • Küme sıralama komutu, kümenin elemanlarını büyükten küçüğe veya küçükten büyüğe sıralar.
    • Sıralama işlemi sırasında register'ların içindeki değerler değiştirilerek sıralama yapılır.
    • Sıralama hem artan (küçükten büyüğe) hem de azalan (büyükten küçüğe) şekilde yapılabilir.
    27:20Küme Kayıt Girişi
    • Küme kayıt girişi komutu, bir register'ın içindeki değeri kümenin elemanlarına sırayla yükler.
    • Her çağrıldığında yeni değer kümenin bir elemanına yüklenir ve diğer elemanlar birer kaydırılır.
    • Bu fonksiyon, analog değerler, sıcaklık değerleri gibi değişen değerleri kaybetmeden küme elemanlarına yüklemek için kullanılır.
    30:11Küme Filtreleme
    • Küme filtreleme, bir kümenin elemanlarını filtrelemek için kullanılır.
    • Filtreleme işlemi, belirtilen adet kadar en büyük ve en küçük değerleri kümeden çıkarır.
    • Geriye kalan değerlerin ortalaması alınarak filtre sonucu elde edilir.
    32:11Filtreleme Örneği
    • Filtreleme örneğinde, kümenin elemanlarına farklı değerler atanarak filtreleme işlemi gösterilmiştir.
    • En küçük iki ve en büyük iki değer kümeden çıkarılıp, geriye kalan değerlerin ortalaması hesaplanmıştır.
    • Gerçek hayatta ağırlık ölçümü gibi senaryolarda, parazit değerleri dışarı atarak gerçek değerlerin ortalaması alınabilir.
    38:10Küme Kopyalama İşlemi
    • İki küme arasında (sayı kümesi ve değerler kümesi) eleman kopyalama işlemi yapılabilir.
    • Küme kopyalama işleminde nereden eleman alınacağı ve nereye yükleneceği belirtilmelidir.
    • Küme toplu yükle komutu ile bir kümenin belirli elemanı başka bir kümenin belirli elemanına kopyalanabilir.
    41:52PID Kontrol Sistemi
    • PID (Oransal, İntegral, Türev) kontrol sistemi, uygulamalarda hassas kontrol sağlamak için kullanılan bir hesaplama yöntimidir.
    • Özellikle sıcaklık kontrolünde, on-off kontrol yerine PID kontrol kullanmak daha etkili olabilir.
    • PID kontrol sisteminde, hedef değere yaklaştıkça ısıtıcı açılış oranı azalır ve hedef değerde de belli bir oranda çalışmaya devam ederek sıcaklığı sabit tutar.
    45:12PID Parametrelerinin Bulunması
    • PID kontrol sistemindeki Kp, Ki, Kd parametrelerinin doğru değerlerinin bulunması kritiktir.
    • Bu parametrelerin manuel olarak deneme yanılma ile bulunması zaman alabilir.
    • Tun mekanizmaları kullanılarak sistem davranışına göre en optimum PID parametreleri bulunabilir.
    46:55PID Kontrol Sistemi Kurulumu
    • PID kontrol sisteminde ilk adım olarak piyade kurulum bloğu ve PD kurulum bloğu konumlandırılır.
    • PD kurulum bloğu canlı atla bağlanır ve birden çok PD kullanılabilmek için bir PD numarası atanır.
    • Proses değeri (okunan değer) ve set değeri (amacı olan değer) tanımlanır.
    47:55PID Çıktısı ve Çalışma Yöntemi
    • PID çıkışı, set değeri ve okunan proses değeri arasındaki farka göre ve PID parametrelerine göre belirlenir.
    • PID iki çalışma yönüne sahiptir: ısıtma ve soğutma. Isıtmada set değerinden yüksekse cihaz çıkışı açılır, soğutmada ise tersi olur.
    • PID hesaplama yöntemleri arasında optimum, aggressive ve optimum seçenekleri bulunur; optimum seçeneği en hızlı yaklaşımı ve salınımları önler.
    49:15PID Fonksiyonu ve Tuning Mekanizması
    • PID fonksiyonu normalde açık kontakla çağrılır ve PID katsayı değerleri (KP, KI, KD) ve hesaplama periyodu belirlenir.
    • Tuning mekanizması için normalde açık kontak ile "Tun Başla" fonksiyonu kullanılır.
    • Autotune işlemi sırasında set değerleri ve periyot bilgileri otomatik olarak yüklenir ve işlem tamamlandığında çıkış değerleri belirlenir.
    51:10PID Kontrol Çıktısı ve Analog Çıkış Kullanımı
    • PID kontrolü 0 ile 1000 arasında değer üretir, 1000 değeri %100, 500 değeri ise %50 anlamına gelir.
    • Analog çıkış kullanıldığında, PID ürettiği değeri analog çıkışa yönlendirebilir ve analog girişli güç regülatörü ile yükü %0 ile %100 arasında ayarlayabilir.
    • PLC'de analog çıkış kullanmak için, PID'nin ürettiği değeri analog çıkışına yönlendirmek gerekir.
    52:51Autotune Mekanizması
    • Autotune yapabilmek için sistemin hazır olması ve bağlı olması gerekir, gerçek sistem olmadan offline veya online yapılamaz.
    • Autotune için okunan değer, set değer ve periyot değerleri girilmelidir, periyot için 1000 milisaniye (1 saniye) önerilir.
    • Autotune başlatmak için önce "tun" biti 0'dan 1'e çekilmeli, ardından "tun" komutu çalıştırılmalıdır.
    54:01Autotune Süreci ve Sonuçları
    • Autotune başlatıldığında durum register'ı 1 olur, ardından 2'ye geçer ve PID hesaplamaya başlar.
    • PID hesaplaması sırasında "outpd" çıkış üretir ve sistem ısınmaya başlar.
    • Hesaplama tamamlandığında durum register'ı 3 olur ve Kp, Ki, Kd değerlerine sisteme uygun en iyi değerler yüklenir.
    55:13PID Kontrol Süreci
    • Autotune tamamlandıktan sonra sistem set değerine ulaşmaya çalışır ve sürekli kontrolü devam eder.
    • Set değerleri değiştirilebilir, örneğin 100 derece, 120 derece, 150 derece veya 70 derece gibi.
    • Autotune tamamlandıktan sonra "tun" biti sıfırlanmalı ve PID kontrolü başlar.
    56:55On-Off Çıkış Kullanımı
    • Analog çıkış yerine on-off çıkış kullanılıyorsa, PID'nin ürettiği % değeri on-off çıkışa dönüştürülür.
    • On-off çıkışta, PID hesaplama periyodu ve on-off periyodu farklıdır, on-off periyodu toplam açılıp kapanma süresini belirler.
    • Örneğin, sistem %70 çıkış verdiğinde, 10 saniye periyotta 7 saniye açık, 3 saniye kapalı olur.
    59:36Ölü Bölge ve Fiziksel Çıkış Bağlantısı
    • Ölü bölge, çok düşük çıkış değerlerini yok sayan bir mekanizmadır, örneğin 200 milisaniye altında çıkış vermez.
    • SSR gibi ürünlerde ölü bölge değeri sıfır olabilir, ancak kontaktörlerde ömür uzunluğu için yüksek bir değer kullanılmalıdır.
    • PID on-off çıkışının hangi fiziksel çıkışı kullanacağını belirtmek için bağlantı yapılmalıdır.
    1:03:20PLC Programlama Özellikleri
    • PLC'lerde letter structure ile program yazılır, bu yöntem dünyada en çok kullanılan yöntemlerden biridir çünkü otomatik kumanda yöntemine yakın olduğu için popülerdir.
    • Ladder yöntemi ile program yazılabilir ve ek olarak C makro ile bazı işlemlerin daha kolay ve hızlı yapılabilmesi sağlanır.
    • C makro kullanırken ANSI-C dilinin yazım kurallarına uyulması gerekir, aksi takdirde program hata verip ladder'in çalışmasını engelleyebilir.
    1:04:17C Makro Kullanımı
    • C programını kullanabilmek için önce programımıza dahil etmemiz gerekir, bunun için "Alt Program" > "Ladder" > "C Programı" > "Ekle" seçeneği kullanılır.
    • ANSI-C'nin kütüphane eklenmemiş komutlarını (toplama, çıkartma, çarpma, switch, if, for, switch case) kullanabiliriz, ancak matematik kütüphaneleri eklenemez.
    • C makrosunda değişken tanımlayabilir ve operantlar kısmındaki register'ları kullanabiliriz, örneğin "intm1" operantına değer yükleyebiliriz.
    1:06:11C Makro Örneği
    • C makrosunda if koşulları kullanılabilir, örneğin bir register'ın değeri 120'e eşitse 5 numaralı çıkışın 1 yapması gibi işlemler yapılabilir.
    • Matematiksel işlemler ve for döngüleri ile bazı işlemleri C makrosunda çok daha hızlı yapmak mümkündür.
    • C makrosunu çağırmak için ladder programında normalde açık kontak, yükselen kenar veya sürekli canlı hat kullanabiliriz.
    1:09:35Simülasyon
    • Simülasyonda register'ların içindeki değerler görüntülenebilir, örneğin "qp5" değeri kontrol edilebilir.
    • Eğer "tek" register'ının değeri 120'e eşitse "qp5" değeri 1 olur, aksi takdirde değeri korunur.
    • Makro sürekli çağrıldığında, register değerlerini değiştirmek zorlaşabilir çünkü makro sürekli hesaplama yapar ve değerleri yeniler.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor