Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Meslek Hikayeleri" programının bu bölümünde, sunucu Vezirköprü'nün merkezindeki tarihi Bedestan Çarşısı'nda çeşitli esnaflarla röportaj yapıyor. Röportajlarda ayakkabı tamircisi Hasan, çatı malzemesi yapan Hüsamet Kaya, 20 yıllık deneyime sahip yassı semaver ustası Sebahattin Aktaş ve 37 yıllık deneyime sahip semaver ve soba satıcısı Saffet Topal gibi esnaflarla görüşmeler gerçekleştiriliyor.
- Video, Osmanlı döneminde inşa edilen bedestanların tarihi ve işlevi hakkında bilgiler vererek başlıyor, ardından farklı esnafların meslek hayatları, karşılaştıkları zorluklar ve sektördeki değişimler ele alınıyor. Özellikle yassı semaver yapımı, çıraklık sisteminin önemi ve teknolojinin gelişmesinin el sanatlarına etkisi detaylı olarak inceleniyor.
- Videoda ayrıca Vezirköprü'nün tarihi ve kültürel zenginliği, tarihi camiler, bedesten, taşan, Abdullah Efendi'nin şeyhi ve eski tarihi konaklar gibi yerler hakkında bilgiler veriliyor. Bölgenin kanyonları, ormanları ve piknik yerleri gibi doğal güzellikleri de vurgulanıyor.
- 00:38Vezirköprü Bedestan Çarşısı Tanıtımı
- Meslek hikayeleri programının bu bölümünde Vezirköprü'nün merkezindeki tarihi Bedestan Çarşısı'nda esnaflarla görüşme yapılacak.
- Osmanlı tarihinde devleti idare edenler sadece kışla, kale, medrese ve camiler değil, ticari hayatı geliştirmek için kervansaraylar, hanlar, bedestan ve çarşılar da inşa ettirmişlerdir.
- Bedestanlar ticari malların toplandığı, değerlerinin tespit edildiği ticaret merkezi ve borsa olarak kullanılmıştır.
- 02:21Ayakkabı Tamirciliği
- Hasan adlı ayakkabı tamircisi, ortaokuldan sonra okumadan bu işi seçmiş ve on beş yıldır bu işi yapmaktadır.
- Bedestan'da ayakkabı tamirciliği gibi mecburiyetten gelen esnaflar dışında başka esnaf olmadığından dolayı ticaret azalmaktadır.
- Ayakkabı tamirciliği işi yavaş yavaş unutulmaya yüz tutmuş mesleklerin arasına girmeye başlamıştır.
- 05:48Mesleğin Geleceği ve Sorunları
- Hasan, emekli olmuş ve Bağ-Kur ödemediği için bedestenin içinde çalışabilmektedir.
- Yeni nesil eleman çalıştırma şansı sıfır olduğundan, yaz tatillerinde çıraklar ve gençler yanlarında çalışmak istememektedir.
- Eskiden ustalar çocuğun yanına alsın diye para ödeniyordu, ancak şu anda bu durum değişmiştir.
- 08:38Bedestenin Canlanması İçin Öneriler
- Bedestenin canlanması için bayan girmesi için ayrı bir dekor yapılması ve sergiler açılması önerilmektedir.
- Kullanılmayan dükkanların kullanılmaya başlanması ve köprünün yüzde yetmişinin buraya girmemesi sorunu ele alınmaktadır.
- Belediye başkanına el sanatları ve bayanların el sanatları ile ilgili dükkanlar açması için seslenilmektedir.
- 11:30Çatı Malzemesi Satıcısı
- Hüsametti Kaya adlı çatı malzemesi satıcısı, gezici aracında her köy gezip çatılarda malzeme takmaktadır.
- Daha önce semavercilik yapıyormuş, işlerin durgun olmasından dolayı bu sektöre yönelmiştir.
- Bedesten'e 1990'da gelmiş ve yaklaşık sekiz-on üç senedir bu işi yapmaktadır.
- 12:14Bedestan'ın Durumu
- Bedestan'da otuz senedir bulunuluyor ancak eskisi gibi canlılık yok, daha önce çekiş sesleri ve düz sema gibi aktiviteler vardı.
- Teknoloji değişimi nedeniyle farklı semalar ortaya çıktı ve bu aktiviteler azaldı, sadece bir iki usta kaldı.
- Bedestenin canlılığı turlardan gelen ziyaretçiler ve içteki lokanta gibi yerlerden kaynaklanıyor.
- 13:00İş Durumu ve Sektör
- Piyasada kriz yaşanıyor ve her sektör etkileniyor, köylerde insanlar çalışmaya gidemiyor ve inşaat sektörü duruyor.
- Çatı işi yapan kişi, inşaat yapıldığında kenarlarda yağmurluklarını, bacak samana saçlarını döndürüyor.
- İnşaat sektörü ne kadar ilerlerse çatı işi de o kadar şart olacak, ancak semaver işi teknolojiden dolayı eskisi gibi talep görmüyor.
- 14:26İş Zorlukları ve Gelecek
- İnşaat sektörleri durduğundan çatı işi de durma noktasına geldi, önceden bir haftada beş çatı yaparken şimdi sadece bir tane yapıyorlar.
- Köylerde insanlar beş-altı aydır işsiz kalıyor ve mecburi olmayan işlerde yaptırma olmuyor.
- İş tehlikeli olduğu için çırak yetiştirme şansı yok, kalifiye eleman çalıştırılıyor.
- 19:43Semaver Ustası Sebahattin Aktaş
- Sebahattin Aktaş, Vezirköprü Bedestan'da yaklaşık yirmi yıldır semaver imalat ediyor ve babadan gelen ustalığı öğrenmiş.
- Bedestan Çarşısı yaklaşık dörtyüzelli-dörtyüzotuz yıllık tarihi bir yer olup daha önce ayakkabıcılar ve kunduracılar tarafından kullanılmış.
- Vezirköprü'ye özgü ve Türkiye'de hiçbir yerde bulunmayan yaslı model semaver imalat ediliyor.
- 21:20Semaver İmalatı ve İş Durumu
- Kalaylı, saydan, kalvanizli, paslanma sayın sarı pirinç, saydam ve bakırdan semaver imalat ediliyor.
- Bedesten'deki dükkanlar küçük (beş-altı metrekare) olduğu için el işçiliği ile imalat ediliyor, büyük fabrikasyon ise büyük yerlerde yapılıyor.
- Yassı model semaver tamamen el işçiliği olduğu için otuz-otuzbeş usta vardı ancak şu anda sadece iki arkadaş kaldı.
- 22:29Satış ve Çıraklık Zorlukları
- Malzemeler pahalandığı için satışlar düşüyor, ancak sezonluk işler var ve nisan'da açılıp okullar kapanınca bitiyor.
- Bir usta günde beş tane semaver yapabiliyor, fabrikaya oranla bu sayı gayet iyi.
- Çıraklık konusunda sıkıntı yaşanıyor çünkü lise zorunlu olduğu için çocuklar okula gidiyor ve onsekiz yaşındaki birine hiçbir şey öğretilemiyor.
- 24:15Çıraklık Sistemi ve Gelecek
- Çıraklık sistemi, okulun yaz tatillerinde işe başlayarak kalfalaşma dönemine geçiş sağlar.
- Akıllı çocuklar okuyamayacağını hissederek dışarıdan okuma kararı alırken, okuyabileceğini düşünenler çıraklık yapamazlar.
- Konuşmacı 12-13 yaşlarında çırak olarak girmiş, askere gidinceye kadar her şeyi öğrenmiş ve askerden döndüğünde kendi dükkanını açmıştır.
- 25:34Çıraklık Sürecinin Zorlukları
- Akıllı çocuklar eğitim sisteminin boşluğunu değerlendirerek dışarıdan okuma kararı alır, ancak bu durumda çıraklık yapma fırsatı azalır.
- Çocuklar yaz tatillerinde işe başlamak yerine 15-20 gün dinlenir, bu da çıraklık sürecini zorlaştırır.
- Konuşmacı, Vezirköprü merkeze oturan ailelere yazları çırak olarak beklediklerini belirtiyor.
- 27:22Yassı Semaverin Özellikleri
- Yassı semaverin bacası alt taraftan yukarıya doğru daralmış olup, yuvarlak modellere göre daha çabuk kaynar.
- Yassı model ambalaj olarak yer kaplamaz ve kalaylı teneke malzemeden yapılır, ömrü 1-1,5 yıl olmasına rağmen çayı lezzetli yapar.
- Kalay suya çıkar, suyun kirecini alır ve yumuşatır, kromlar ise sert malzeme olduğu için çay lezzeti vermez.
- 28:45Fiyatlandırma ve Ekonomik Durum
- Fabrikasyon olan yassı model ve el imalatı olan yassı model aynı fiyata satılmaktadır.
- Fiyatlar yaklaşık 70-75 TL arasındadır.
- Ekonomik durum nedeniyle vatandaşlar ekonomik olarak daha fazla olan ürünleri tercih etmektedir.
- 31:41Saffet Topal'ın Semaver Sanatı Hikayesi
- Saffet Topal, 1982'de okulu bıraktıktan sonra çıraklık döneminden itibaren yaklaşık 37 yıl semaver sanatı yapıyor.
- Saffet Bey, ustasının komşusu olduğu için onun yanında çıraklık yapmaya başlamış ve sanat olarak devam etmiş.
- O dönemde okullar orta bölümüne bakan az olduğu için aileler çıraklık ve sanatkarlık vermek istemişler.
- 32:50İmalat ve Fabrika Sistemi
- Saffet Bey'in kendi imalatı vardı ancak fabrikasyonlar ve presler çıkınca el emeği azalmış.
- Önceden 30 esnaf günlük ortalama 6 tane semaver üretirken, şimdi bir haftada sattıkları ürün bir yıla dönmüş.
- Teneke semaver lezzet bakımından tutmaz olsa da, fabrikasyonlar çıkınca el emeği ile yapılan semaverlerin rağbeti eskisi kadar görmüyor.
- 33:48Ürün Çeşitliliği ve Satışlar
- Saffet Bey'in bol çeşitten yana sıkıntısı yok ancak doğalgaz geldiğinden dolayı soba çeşitleri %20-30 oranında düşüş yaşamış.
- Kış sezonunda mangal ve soba, yaz sezonunda ise semaverlerin satışı artıyor.
- Çıraklık sistemi artık yok, lise dönemlerinin 12 yıllık olması nedeniyle çıraklık sistemi baltalandı.
- 34:47Çıraklık Sistemi ve Gelecek
- Saffet Bey, çıraklık sistemi gelmedikçe el emeğinin kesinlikle bitmiş olarak görür.
- Elektrikçilere, mobilyacılara kalifiye eleman verilirken, sanat sanatında bu konuda hiçbir önemi yok.
- Vezirköprü semaveri ile ünlü olup, Türkiye Cumhuriyeti'nde el emeğiyle göz nuruna yapılan teneke semaver imalatı başka bir yerde bulunmuyor.
- 36:25Sektörün Durumu
- Önceden 32 tane dükkan vardı, şimdi sadece 2-3 kişi imalata devam ediyor.
- Fabrikasyonlar ekonomiye mal oluyor, uzun ömürlü çelikler ve kromlar tercih ediliyor.
- Bedesten'e gelmeyen vatandaşlar artık nalburlar, bakkalyeler, marketler, hırdavatçılar ve mobilyacılar gibi yerlerde bu ürünler alıyor.
- 38:42Kalite ve Müşteri Hizmeti
- Saffet Bey'in sattığı ürün pahalı görünse de, kaliteli ve sağlam malı bilinçli olarak alıp satmaya çalışıyor.
- Diğer satıcılar en uygun fiyatla para kazanmak derdinde iken, Saffet Bey hem para kazanırken müşteri hizmeti ve kalite sunmak zorunda.
- Vatandaşların %80'inde eş dost parası olmayınca Bedesten'i tercih ediyor, parası olduğu zaman en uygun olanı tercih ediyor.
- 40:44Vezirk'in Tarihi ve Turistik Özellikleri
- Konuşmacı, Vezirk'in tarihi bedesteni hakkında konuşuyor ve bu bedestenin güzel bir çarşı olduğunu belirtiyor.
- Karadeniz bölgesinden gelen misafirler, Vezirk'i dağlık bir kesim sanırken, tarihi camiler, bedesten, taşan, Abdullah Efendi'nin yerleri ve eski tarihi konaklar gezdirildiğinde Vezirk'in tarihinin ve kültürünün büyük olduğunu fark ediyorlar.
- Misafirler, Vezirk'in kanyonu, ormanları ve piknik yerleri gibi güzel alanları da ziyaret edebiliyor ve belediyenin açtığı güzel alanlar sayesinde misafirleri ağırlayabilecek imkanlar çok fazla.
- 41:46Vezirk'in Turistik Önerisi
- Konuşmacı, Antalya veya Marmaris gibi yerlere gitmek yerine, Vezirk'in güzel gezilecek tarihi yerleri olduğunu ve insanları burada ağırlayabilecek derecede yerler olduğunu vurguluyor.
- Gelecek misafirleri her zaman beklediklerini belirtiyor.
- Dışarıdan fazla alışveriş yapmamalarını, el emeği göz nuru olan yerlerden alışveriş yapmalarını öneriyor.