• Buradasın

    Türk Kültürünün Zenginlikleri: Orhun Yazıtları ve Midyat'ta Telkari Sanatı

    youtube.com/watch?v=YXI4xLZudSM

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu belgesel formatındaki video, Türk kültürünün çeşitli yönlerini ele alıyor. İlk bölümde İstanbul'da bulunan Yenisey Tiyatrosu'nun kurucusu Kadir Turan ile röportaj yapılıyor, ikinci bölümde ise Midyat'ta 43 yıllık deneyime sahip telkari ustası Melek Akyollar ile görüşülüyor.
    • Video, Orhun Yazıtları'nın tarihi ve önemi hakkında bilgiler sunarak başlıyor, ardından Kadir Turan'ın tiyatrosunun adının Orhun Yazıtları'ndan geldiği ve repertuarında yer alan "Vatan Yürekli Adam" adlı tek kişilik oyunu hakkında konuşuluyor. Daha sonra Midyat'ta telkari sanatı, gümüş işlemeciliği ve yöresel tarım ürünleri hakkında bilgiler veriliyor.
    • Videoda ayrıca Midyat'ın dantel gibi işlenmiş taş yapıları, telkari sanatının nasıl yapıldığı ve bu sanatın Midyat'taki önemi detaylı olarak anlatılıyor. Türk kültürünün Orta Asya kökenleri vurgulanırken, Kadir Turan'ın müzik ve şiir çalışmalarından örneklerle Türk sanat ve kültür yaşamına katkıları da gösteriliyor.
    00:21Orhun Kitabeleri ve Türk Kültür Mirası
    • Eski Türkçede "bengütaş" ölümsüz taş, ebedi taş demektir ve insanlar kendi fani ömrüne göre daha kalıcı abideler sayesinde çağına şahitlik etmiş, bilgi ve tecrübesini gelecek kuşaklara aktarmıştır.
    • Zaman, taşları da kayayı da öğütmüş olup, günümüze çok az abideler kalmıştır.
    • Moğolistan topraklarında Orhun Irmağı vadisi'nde bulunan Orhun Kitabeleri, 716-734 yılları arasında Büyük Göktürk Hakan'ı Bilge Kağan, başkomutanı Kül Tigin ve akıllı vezirleri Bilge Tonyukuk adına dikilen abidelerdir.
    02:02Orhun Kitabelerinin Önemi
    • 1893 yılında Danimarka'dan Wilhelm Thompson ve Rusya'dan Wilhelm Radlof gibi ilim adamları tarafından bu abidelerin şifresinin çözülmesiyle Türk tarihi aydınlanmış, binlerce yıl önce kurulan devlet nizamı ve medeniyet seviyesi gün ışığına çıkmıştır.
    • 1250 yıl önce Türk dili ve alfabesi ile taşlar üzerine yazılmış olan bu abideler, gerçek bir tarih, samimi bir hatırat ve bir hakanın çağına değil, bütün zamanlara heybetli bir üslupla seslenişidir.
    • Bu abideler, Türk devlet nizamının anlatıldığı, dürüst, erdemli ve yiğit devlet adamlarının halkına hesap verdiği mübarek belgelerdir ve Türkçenin anlatım gücünü ve estetik seviyesini gösteren kutsal belgelerdir.
    06:16Yenisey Tiyatrosu'nun Kuruluşu
    • Yenisey Tiyatrosu, İstanbul'da bulunan ve kurucusu Kadir Turan'ın adını taşıyan bir tiyatrodur.
    • Kadir Turan, Türk milletinin Orta Asya kültürüne mensup olduğunu ve Orta Asya'da bulunan Yenisey Nehri'nin yaklaşık 3000 kilometre uzunluğunda, çok soluklu akan büyükçe bir nehir olduğunu belirtmiştir.
    • Yenisey civarında birçok anıt yazıtları (Ele Geç Yazıtları, Yenisey Yazıtları, Orhun Yazıtları) bulunmakta olup, bu yazıtların orada birikmiş olması tesadüf değildir.
    07:53Yenisey Tiyatrosu'nun Repertuarı
    • Yenisey Tiyatrosu'nun repertuarında bu sene "Sürek Avı" adlı oyun sergilenmektedir.
    • Kadir Turan, 2006'dan beri hazırladığı "Vatan Yürekli Adam Sübhanem Mi" adlı tek kişilik oyununu da sahneye koymuştur.
    • Tek kişilik oyun, Kadir Turan'ın kendisi tarafından yazılmış, yönetilmiş ve oynanmıştır.
    12:17Kadir Turan'ın Sanat Hayatı
    • Kadir Turan, 1969 yılında Şanlıurfa'nın Çaykara köyünde doğmuş ve ilkokuldayken şiir yazmaya başlamıştır.
    • "Vatan Yürekli Adam Sübhanem Mi" oyununda, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşanan iklim ve coğrafi şartlardan dolayı yol, elektrik, su ve sağlık hizmetleri olmayan bir bölgede kendi ülkesine ve devletine asla halel gelmesine göz yummayan bir adam canlandırılmaktadır.
    • Kadir Turan, profesyonel olarak iki müzik albümü yapmış ve iki kitap tamamlamış olup, üçüncü, dördüncü ve beşinci kitap çalışmaları da tamamlanmıştır.
    16:12Şiir Okuma
    • Mihriban adlı kişiye hitaben yazılan bir şiir okunuyor, şiirde ayrılık ve hasret duyguları anlatılıyor.
    • Şiirde "mihriban" kelimesi tekrarlanarak sevgiliye hitap ediliyor ve sensizlik durumunda hayatın anlamsız olduğu vurgulanıyor.
    • Şiirde sevgiliye "koynuna al" diye yakarış yapılıyor ve sensizlik bir zulüm olarak tanımlanıyor.
    23:25Midyat Ziyareti
    • Farklı dinler ve diller kenti Midyat, kültür hazinesi olarak tanıtılıyor ve yörede çıkartılan taşlarla örülen binalar dantel gibi dokunmuş görünüyor.
    • Midyat'ta telkari (gümüş işlemeciliği) sanatı, en önemli el sanatlarından biri olarak vurgulanıyor.
    • Midyat'ta telkari sanatının hünerli ustası Melek Akyollar ile tanışılıyor ve onun yaklaşık 43 yıldır bu meslekte olduğu belirtiliyor.
    25:01Telkari Sanatı
    • Telkari sanatında gümüş eritilip potada karıştırılıp dereceye dökülüyor, sonra makinede bir milime indiriliyor.
    • Gümüşün çerçevesi 80 mikrondan biraz eziliyor, içindeki "bebek" 0,20 mikron ince saç teli kadar oluyor.
    • İki tel üst üste uzunca sarılıp makineyle eziliyor, sonra çiftle tek tek üst üste kavrulup istenen şekil ve motif tasarlanıyor.
    27:30Sanatın Zorlukları ve Geleceği
    • Bir telkari seti tamamen elle yapıldığı için dört işçi ve bir ustayla ancak üç günde tamamlanabiliyor.
    • Usta, müşterilerin siparişlerine göre farklı tasarımlar yapabiliyor ve internet üzerinden de sipariş alabiliyor.
    • Midyat'ın telkari sanatı yurt dışında da tanınıyor ve Amerika, İsviçre, Fransa, Belçika, Almanya ve Avustralya'ya kadar gönderiliyor.
    29:15Aile ve Midyat
    • Usta'nın beş çocuğu var, üçü tam usta olmuş, biri insaat ustası tercih etmiş, diğeri Almanya'da üniversitede okuyor.
    • Midyat'ta telkari ve taş işçiliği dışında yöresel tarım ürünleri de meşhur: cevizli sucuk, pestil, kesme çekirdek badem, şekerli badem ve leblebi.
    • Midyat'ta her sokağın bir hikayesi, her günün farklı bir cazibesi var ve güneşle yoğrulmuş taşların sarı-turuncu haleleri gün batımı tadında anılarla ayrılıyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor