Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Bambaşka Bir Kürdistan" gündem programında sunucu Salih, Parkurt Başkanlık Divan Üyesi ve Kubar dergisinin editörü Leyla Arısoy ile Kürt Kıyafetleri konusunda uzman İbrahim Halil Baran ile bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Röportajda Kürt modasının tarihsel gelişimi, modernleşme süreci ve kültürel kimliği ele alınıyor. Kubar dergisinin tanıtımı yapılarak, Kürt kıyafetlerinin karmaşık yapısı, coğrafi ve sosyolojik faktörlerin kıyafetlere etkisi ve 1990'lardan sonra yaşanan göçlerin modaya etkisi tartışılıyor. Ayrıca Kürtlerin modern dönemle birlikte devlet kuramaması ve kendi üretim teknolojilerine sahip olamaması sonucu yaşanan kültürel değişimler de inceleniyor.
- Röportajda Kürt kıyafetinin millileştirilmesi, devletsizliğin bu süreçteki etkisi ve Kürtlerin kendi kimliklerini koruma çabaları da konuşulan konular arasında yer alıyor. Zıryap adlı bir Kürt müzisyenin Endülüs'e sürgün edilmesi ve oradaki İspanyollara giyim tarzı ve müzik öğretmesi gibi tarihsel bir anekdot da paylaşılıyor.
- 00:02Programın Tanıtımı
- Salih, "Bambaşka Bir Kürdistan" gündem programını sunuyor ve izleyicilerden kanala abone olmalarını, bildirimleri açmalarını ve sosyal medyada paylaşmalarını istiyor.
- Bu hafta modayı ve dijital yayıncılığı konu alacaklar.
- Programda Leyla Arısoy (Parkurt Başkanlık Divan Üyesi ve Kubar dergisinin editörü) ve İbrahim Halil Baran misafir olarak yer alıyor.
- 00:58Kubar Dergisi Hakkında
- Kubar, dijital bir moda dergisi olup, Leyla Arısoy ve Ayşenur Özal tarafından iki sene önce Instagram sayfası olarak başlatılmış, sonra e-dergi olarak yayınlanmıştır.
- Dergide stil, makyaj ve gündelik yaşamdan her şey yer alıyor ve günlük hayatta konuşulan konular yazıya dökülmüş durumda.
- Derginin hedefi Kürt modasını tanıtmak, modanın varlığını Kürtlere göstermek ve Kürtçenin farklı alanlarda da kullanılabileceğini göstermektir.
- 03:14Kürt Kıyafetleri Hakkında
- İbrahim Halil Baran, Kürt diliyle moda dergisinin çıkması için bir başarı olduğunu ve Kürtlerin bu dönemde yapabilecekleri çalışmaların çoğunun eksik olduğunu belirtiyor.
- Kürtler çok dinli, kültürlü, dilli ve bölgeli olup, her aşiretin ve konfederasyonun kendisine ait bir kıyafeti vardır.
- Kürt kıyafetleri şehirli, köylü, tarla kıyafetleri ve köy odası kıyafetleri olarak ikiye ayrılır ve kadınların evli, dul, evlenmemiş olmalarına göre farklı kıyafetleri vardır.
- 06:42Modern Kürt Kıyafetleri
- Leyla Arısoy, 1990'lı yıllardan sonra sürgünler, köy boşaltmaları ve savaşların Kürt modasını etkilediğini belirtiyor.
- Eskiden herkesin bir terziliği vardı ve kıyafetler vücut, boy ve posa göre özel olarak dikiliyordu, ancak 1990'lı yıllardan sonra Türkiye'nin batısına göç eden terziler konfeksiyonculara çalışmaya başladı.
- Bu durum sonucu Kürt milli kıyafetleri tek tip olmaya başladı ve tek bir fabrikadan çıkmaya başladı.
- 08:59Coğrafya ve Kıyafet İlişkisi
- Kürt coğrafyasında iklime göre kıyafetlerin şekil, renk ve biçim aldığı görülüyor, örneğin Hakkari Behdinan bölgesindeki kıyafetler ile Beriye bölgesindeki kıyafetler farklılık gösteriyor.
- Coğrafya kıyafetlerin şekillenmesinde etkili olurken, sosyolojik ve politik sonuçlar da toplumların kıyafetini ve yaşam biçimini etkiler.
- Kadim tarihte terziliği ilk yapan kişinin Hz. İdris olduğu söylenir ve tarihçiler ilk elbiselerin Kürdistan'da dikildiği konusunda hemfikirler.
- 10:39Kürtlerin Kıyafet Değişimi
- Kürtler büyük bir geçmişe sahip olsa da modern dönemle birlikte devlet kuramadıkları için kendi üretim teknolojilerine sahip olamadılar.
- Son kırk yıllık savaşla birlikte Kürdistan'dan Türkiye illerine göçle birlikte kıyafetlerde korkunç bir değişme meydana geldi.
- Göç edilen yerlerde hazıra konmak durumunda kalan Kürtler, konfeksiyon ve Türklerin modernleşmesinin getirdiği kıyafetleri giymeye başladılar.
- 11:54Modernizm ve Kıyafet
- Kürtler kendi modernizmini yaşamadılar; Diyarbakır merkezli bir konfeksiyon atölyesi olmadı ve kendi kıyafetlerini modern hale getirmediler.
- Şalvar pantolon haline geldi, eskiden pantolon giymek ayıptı, şimdi şalvar giymek ayıp oldu.
- Güney Kürdistan'daki terziler Kürt kıyafetlerini modernize etmiş, Hevler'de satılan modellerden birinin tasarımcısı Mala Mustafa Barzani'dir.
- 13:31Kürt Kıyafetinin Değişimi
- Kadın elbiselerinde Nevrozlarla birlikte ortaya çıkan plastik, parlak, Kürt estetiği ile hiçbir alakası olmayan kıyafetler giyilmeye başlandı.
- Kürt milli kıyafeti daha aristokrat bir kıyafetti, erkeğin şuttu sekiz metrelik bir şeydi ve kendi başınıza giyilemezdi.
- Modernizm ile birlikte her şey tepetaklak oldu.
- 14:23Kürt Sanatçıların Giyim Tarzı
- Kürtlerin göz önünde olan şahsiyetleri, siyasiler, müzisyenler, sinemacılar arasında şık giyinenler ve beğenilmeyenler vardır.
- Dergi, Kürt kıyafetlerinin durumunu göstermek amacıyla çıkarılmıştır.
- Her Kürt kadını ve erkeğini şık ve zarif bir şekilde giyinmiş olarak görmek istenir.
- 16:24Kürt Kıyafetinin Millileştirilmesi
- Kürt kıyafetleri çok zarif ve estetik modeller olsa da bunları millileştiremedikleri için sürekli yöresel kalıyor.
- Çözüm sürecinde oluşan etnik kıyafet, otantik kıyafet algısı Kürt milli kıyafetlerini etnik otantik kıyafetlere çevirdi.
- Kürt modası dediğimiz zaman insanların aklına etnik, otantik kıyafetler diye bir algı getirildi.
- 18:35Kürt Kıyafetinin Korunması
- Kıyafet ve moda konuları devletsizliğe bağlıdır; devlet yoksa kıyafet ve moda da olmaz.
- 1980'lerde Kürtler kendi kıyafetlerini giymesin diye büyük baskılar vardı, şalvarları yırtılıyordu, başlarındaki şeyler alınıyordu.
- Kürtler devletleşmediği sürece kürt dilini oturtamıyorlarsa, aynı şekilde modaları da yok olmaya doğru gidecek veya zayıf bir kitle tarafından benimsenmeye devam edecek.
- 20:27Öze Dönüşe İhtiyac
- Kürtler siyasal olarak, sosyal olarak, dilsel olarak, kimlik olarak öze dönüşe ihtiyaç duyar.
- Konuşmacı, resmi toplantılara takım elbise üzerine başıma bağladığı şaş peri ya da bölgeye göre değişen push ile katıldığını ve en büyük tepkiyi Kürtlerin verdiği belirtiyor.
- Binlerce yılı, geçmişi, tarihi olan Kürt geleneksel kıyafetinin korunması için birlikte bir şeyler yapılması gerekiyor.
- 22:41Kürt Kıyafetleri Defilesi Fikri
- Dünyada bir modanın yaygın hale gelmesi için ilk adım bir defile yapmaktır.
- Kubar ve çevresi, imkanları el verirse yılda bir veya sezonda bir Kürt kıyafetleri defilesi düzenlemeyi düşünmektedir.
- Defilede sadece Kürt kıyafetleri değil, Kürt modacılarının oluşturduğu kıyafetler de sergilenecektir.
- 23:29Kürt Modacılarının Tanıtımı
- Kürt modacıları var ancak bunları tanımamak ve görmemek sorunudur.
- Kubar olarak Kürt modacılarını ortaya çıkarmaya ve diktikleri kıyafetleri göstermeye çalışmaktadır.
- Bu tür bir defile yapılması durumunda Kürt modacıları tanınmış olacak ve Kubar önayak olmaktan mutlu olacaktır.
- 24:04Kürt Yayınların Önemi
- Sadece Kubar değil, tüm Kürt okumuş yazmışların çeşitli alanlarda boşluk gördükleri alanlarda Kürtçe dili ve Kürtçe olmak kaydıyla yayınlar yapmaları gerekir.
- Kürt dergilerinin sayısı artmakta, Temaşa adlı sinema dergisi ve Zıryap adlı müzik dergisi gibi yayınlar bulunmaktadır.
- 24:35Zıryap'ın Etkisi
- Zıryap, halifenin müzisyenlerinden biri olup, halifenin karısıyla aşk yaşadığı için Endülüs'e sürgün edilmiştir.
- Endülüs'e gittiğinde İspanyolların savaş kıyafetleriyle uyuduğunu görmüş ve onlara nasıl giyineceklerini, hangi kokuları süreceklerini öğretmiştir.
- Zıryap'ın öğrettiği bu konular sonucunda şu anki flamenko ortaya çıkmıştır.
- 25:26Kürtlerin Potansiyeli
- Kürtler saklı hazine gibidir ve bir devletleri olursa dünya medeniyetini yeniden yazabilecek kudrete ve birikime sahiptirler.
- Öncelikle bu engeli açmak gerekmektedir.
- Leyla Hanım, Kubar'ı ve kanalı takip etmelerini rica etmiştir.