Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kulis adlı televizyon programının bir bölümüdür. Programda sunucu ve çeşitli konuklar arasında (Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri Abdurrahman Tutdere ve Mehmet Metin Metiner dahil) siyasi ve ekonomik konular ele alınmaktadır.
- Program, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun fıkıh kurallarına dayalı denetim kuralları belirleme kararından başlayarak, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın bütçesi, camilerde yaşanan sorunlar, Suriyeli cemaatlerin Türkiye'deki faaliyetleri, kadın cinayetleri, ekonomik kriz ve işsizlik sorunları, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki bütçe dağılımı ve kamu personel alımlarında güvenlik soruşturmaları gibi konuları kapsamlı şekilde ele almaktadır.
- Programda özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki projelere yapılan düşük bütçe tahsisleri, tarım politikalarındaki sorunlar, tütün üreticilerinin yaşadığı zorluklar ve Melen Barajı sorunları detaylı olarak incelenmektedir. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın bütçesine yapılan yorumlar ve kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığı eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmektedir.
- Programın Tanıtımı ve Konular
- Kulis programında Cumhuriyet Alparslan Adıyaman milletvekili Abdurrahman Tutkuya konuk olarak yer alıyor.
- Programda fıkıh tartışması, İstanbul Havalimanı, 19 Mayıs genelgesi, güvenlik soruşturması, asgari ücret ve tasarruf konuları ele alınacak.
- Bütçe görüşmelerinde hastaneye 2 TL yatırım öngörülürken Ahlat Köşkü'ne 30 milyon TL tahsis edilmesi tartışmalı durumda.
- 03:43Fıkıh Tartışması
- Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'ndan bir kurulun kararı, faizsiz finans kuruluşlarının denetim kurallarının fıkıh kurallarına dayandırılmasını belirtiyor.
- Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasasına göre hukuk devleti olduğunu ve devletin tüm kurallarının hukuk ekseninde olması gerektiğini gösteriyor.
- Fıkıh referanslarının alınması, iktidarın hukuk devleti konusunda ve ülkenin mevcut rejimi konusunda kafasında tereddütler olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
- 07:33Laiklik ve Hukuk Devleti
- Türkiye Cumhuriyeti'nde laiklik, sosyal ve hukuk devleti nitelikleri birlikte bulunuyor.
- Türkiye'de farklı inançlardan ve kültürlerden insanlar yaşıyor ve bunların ortak şemsiyesi hukuk devleti şemsiyesidir.
- Fıkıh referanslarının alınması anayasanın ihlali olarak değerlendiriliyor ve iktidarın hukuk devleti çerçevesinde hareket etmesi gerekiyor.
- 08:46Diyanet'in Yüksek Harcamaları
- Diyanet İşleri Başkanlığı 11 ayda 9,60 milyar lira harcayarak Sanayi ve Teknoloji, Ticaret, Çevre ve Şehircilik, Dünya İşleri bakanlıklarını geride bırakmıştır.
- Türkiye'nin ekonomik krizle boğuştuğu ve işsizliğin yüksek olduğu bir ülkede Diyanet'e bu kadar bütçenin ayrılması tartışmalı bir konudur.
- Diyanet'in bütçesinde Alevi vatandaşların inançlarını geliştirmesi konusunda herhangi bir kaynak aktarılmamaktadır.
- 11:49Diyanet'in İşleyişi ve Sorunları
- AK Parti iktidarı döneminde Diyanet İşleri Başkanlığı diğer kurumlara geçmek için bir ara istasyon olarak kullanılmaktadır.
- Diyanet'in personel sayısı ve ayrılan kaynak açısından Sağlık, Milli Eğitim, Adalet bakanlıklarıyla kıyaslandığında fahiş bir fark vardır.
- Diyanet'in ayrılan kaynağının Türkiye Cumhuriyeti'nin bütün vatandaşlarına eşit ve adil bir şekilde dağıtılması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 13:05Camilerde Tabure Tartışması
- Camilerde yaşlıların ibadetlerini yapabilmesi için konulan taburelere bazı kesimler ciddi tepki göstermiş ve "camileri kiliseye dönüştürdüler" diye suçlamalar yapmıştır.
- Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, sandalye ve taburelerle başka mabetlere benzeyen görüntülerin rahatsız edici olduğunu belirtmiştir.
- Camilerin seçim dönemlerinde seçim alanına dönüştürülmesi ve siyasi propagandalara sahne olması da eleştirilmektedir.
- 17:17Tarikatlar ve Siyaset İlişkisi
- Şehit Kamil Belediye Meclisi'nde Suriye merkezli Haznevi Tarikat'ın Antep'te külliye yapması tartışmaya yol açmıştır.
- Türkiye'de inanç özgürlüğü sağlanmalı olsa da, tarikatlar ve cemaatlerin illegal yollara dönüşebildiği belirtilmektedir.
- AK Parti iktidarı döneminde siyasetin tarikatların seçmen potansiyelinden faydalanmak için inançları sömürdüğü eleştirilmektedir.
- 19:29Türkiye'deki Cemaatler ve Tarikatlar
- Türkiye'de Suriye kaynaklı bir cemaatin faaliyetlere başlaması düşündürücü ve devletin bu konuda gerekli tedbirleri alması gerekiyor.
- İnanç özgürlüğüne rağmen, devleti ve cumhuriyetin niteliklerini ortadan kaldıracak veya devleti kendi çıkarları doğrultusunda kullanacak her türlü tarikat veya cemaate karşı devletin durması gerekiyor.
- Diyanet İşleri Başkanlığı'nın açıklamalarına göre, tarikatların ve cemaatlerin dini gerçek mecrasından saptırdıkları ve kendi çıkarları doğrultusunda insanların inançlarını sömürdükleri ifade edilmektedir.
- 21:19Haznevi Tarikatı'nın Külliye İnşaatı
- Haznevi Külliye İnşaatı, Şehit Kamil ilçesi Karpuzkaya köyünde 67.000 m² lik alanda yapılıyor ve inşaat devam etmektedir.
- İnşaatın finansman kaynakları, külliyenin hedefleri ve amaçları hakkında sorular sorulmalıdır.
- İnşaat alanında sadece Suriye uyruklular çalışmakta, Türk işçi alımı yapılmamaktadır.
- 24:20Suriye Göçmenleri ve Türkiye'deki Durum
- Suriye'nin devlet onaylı ve iktidarın yanlış Suriye politikasının sonucu olarak, Kilis'te ve bazı şehirlerde nüfus çoğunluğu artık Suriyelilerin eline geçmiş durumdadır.
- Suriye'den gelen göçmenlerin uluslararası hukuk çerçevesinde bir takvime bağlanarak geldiği topraklara geri gönderilmesi gerektiği savunulmaktadır.
- Suriyelilerin Türkiye'deki artan sayıları ve sosyal problemlere yol açması, halkın endişe ve yakınmalarını artırmaktadır.
- 27:40Kadına Şiddetle Mücadele İçin Genelge
- Adalet Bakanlığı'ndan gelen son dakika habere göre, Kadına Şiddetle Mücadele kapsamında bir genelge yayınlanmış.
- Genelgeye göre aile içi ve kadına yönelik şiddet büroları yaygınlaştırılacak ve şiddet vakalarına uzman savcılar bakacak.
- Mağdurun hayati tehlikesinin bulunması halinde talep aranmaksızın geçici koruma altına alma tedbiri uygulanacak ve şiddet uygulayana yönelik eğitim ve tedavi tedbirleri talep edilebilecek.
- 29:25Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet Sorunu
- Türkiye'de kadına yönelik şiddet, cinayet ve istismar olayları ciddi boyutlara ulaşmış durumda ve sosyal yapıda zihniyet sorunu var.
- Hükümetin kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda uygulamaları yetersiz kalmış, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu konuda yetersiz kalmaktadır.
- Kadına yönelik şiddet olaylarında hakimlerin hukuktan uygulaması gerekiyor, ancak bazı hakimler ve yargıçlar bu konuda ihale indirim uygulaması yapmaktadır.
- 31:37Devletin Görevi ve Çözüm Önerileri
- Devletin asıl görevi, kadın olur, erkek olur, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bir kişinin can güvenliğini sağlamaktır.
- Kadına yönelik şiddetin beraberinde ciddi sosyal travmalar getirdiği için acil bir eylem planı hazırlanıp hayata geçirilmesi gerekiyor.
- Bu konuda ciddi bir eğitime ihtiyaç var, kadınların, erkeklerin ve tüm bireylerin eğitimlerle geçirilmesi gerekiyor.
- 34:23Meclis'teki Eylemler ve Siyasi Yorumlar
- Ankara'da yapılan eylemde MHP kadın vekilleri sokaktaki şiddete karşı duyarlılığını göstermiş, ancak iktidar vekillerinden bu tür bir duyarlılık gelmemiştir.
- Türkiye'de kadına yönelik şiddetin cinsi veya siyasi görüşe bağlı olmadığı, bu konuda zihniyet devrimi gerekir.
- AKP iktidarının kadına yönelik şiddetten işsizliğe, yoksulluğa kadar her konuda ülkeyi sıkıntılarla karşı karşıya bıraktığı iddia edilmektedir.
- 36:15Ekonomik Kriz ve İşsizlik Sorunu
- Türkiye'de ciddi ekonomik kriz, işsizlik ve yoksulluk sorunları yaşanmaktadır, 8 milyonu aşkın işsiz var.
- CHP'nin genel başkanı, krizden önce 13 maddelik bir yol haritasıyla hükümete yol göstermiş, ancak hükümet bu uyarıları görmezden gelmiştir.
- Türkiye'de 30 milyondan fazla icra dosyası bulunmakta ve elektrik faturasını ödeyemediği için toplu intihar eden insanlar var.
- 38:42Mecliste Değerlendirilen Bütçe
- Mecliste genel bütçe görüşülüyor ve Doğu ve Güneydoğu'daki 16 ildeki yatırım programları incelenmektedir.
- Bütçede bir hastaneye 2 TL'lik yatırım, Ahlat Köşkü'ne ise 30 milyon TL'lik yatırım öngörülmektedir.
- Bütçede çarpıcı ayrıntılar bulunmaktadır.
- 39:36Camilerdeki Tabureler ve Siyaset
- Camilerdeki tabureler kaldırıldı, yaşlı insanların ibadetlerini gerçekleştirmek üzere konulmuş taburelerdi.
- Camilerde siyaset yapılması eleştirildi, Diyanet İşleri Başkanı'nın camide siyaset yapma görüntüsü gösterildi.
- İnanç merkezlerinin siyaset amacıyla kullanılması doğru değildir, bu dinimize ve inancımıza aykırıdır.
- 43:20Doğu Anadolu Kalkınma İdaresi
- Adıyaman milletvekili Abdurrahman Tutdere, Doğu ve Güneydoğu illeri üzerine bir bütçe incelemesi yaptı.
- Doğu Anadolu Projesi, 16 yıl kapsayan ve bölgedeki kalkınma farklarını ortadan kaldırmayı amaçlayan bir projedir.
- GAP (Doğu Anadolu Kalkınma İdaresi Başkanlığı) 2011 yılında kurulmuş ve 2014-2018 arasında bir eylem planı hazırlamıştır.
- 45:35Kalkınma Projesinin Sorunları
- Sayıştay raporlarına göre GAP, eylem planındaki projeleri tamamlayamamış ve büyük bir çoğunluğuna henüz başlamamıştır.
- Projelerin hayata geçirilmemesinin temel sebebi ödenek eksikliğidir, seçim zamanlarında vaatler yapılsa da sonrasında yeterli kaynak ayrılmamıştır.
- 2009 bütçesinde Muş Devlet Hastanesi'ne sadece 2 TL, Ballı Barajı'na 50 TL, Bingöl Genç Sulaması'na 50 TL, Elazığ Kuzu Ova Sulama Pompa İstasyonu'na 3 TL, Ardahan Yoluna 1 TL bütçe ayrılmıştır.
- 47:59Saray Bütçesi ve Sosyal Adaletsizlik
- Sarayın 2018 bütçesinde temsil ve tanıtma giderlerine 48 milyon, temizleme ekipmanlarına 3 milyon, giyecek mefrusat ve tuhafiye malzemelerine 10 milyon TL ayrılmış.
- Türkiye'de işsizlik ve yoksulluk varken, insanlar acı içinde kıvranırken, sarayın bu kadar lüks harcaması eleştiriliyor.
- Başkanlık sistemi, ülkedeki insanları yoksullaştıran ancak sarayda yaşayanları lüks ve şatafat içinde yaşatan bir sistem olarak tanımlanıyor.
- 49:16Bölgesel Kalkınma Sorunları
- Muş Ovası'nda Aslanlı Barajı'nın yapılması için kaynak aktarılmıyor, bu projeler tamamlandığında Türkiye'de et ve saman ithal etmek zorunda kalmayacaktı.
- Doğu'daki insanlar geçinemedikleri için batıya göç ediyor, bu göç metropol şehirlerinde sosyal olaylara yol açıyor.
- Hükümetin önceliği olmalı ki göçü önlemek, sosyo-ekonomik kalkınmayı sağlamak ve bölgeler arasındaki kalkınma farkını en aza indirmek.
- 51:10Ahlat Sarayı ve Anayasa Mahkemesi Kararı
- Bitlis'in Ahlat ilçesinde Atatürk Orman Çiftliği'ne yasadışı yapılan bir saray var.
- Anayasa Mahkemesi, Van Gölü kıyısında yapılan bu inşaatı Anayasa'nın 2 ve 43. maddesine aykırı olarak iptal etti.
- Hukuk devleti ve anayasa gereği herkes Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamalı, ancak Ahlat Sarayı'nın inşaatı Anayasa Mahkemesi kararına rağmen devam ediyor.
- 53:16Yatırımlar ve Halkın Sorunları
- İktidar, halkın sorunlarını unutmuş, devlet kaynaklarını kendi zevkleri ve sefaları için harcıyor.
- 2019 bütçesinde Muş Devlet Hastanesi'ne 2 TL, Erzincan'daki Ballı Barajı sulama projesi için 50 TL, Bingöl, Gözeler ve Genç sulama projeleri için 50 TL'ye yakın harcama ayrılmış.
- İstanbul'da Cerrahpaşa Hastanesi'ne ödenek yokken, Cumhurbaşkanlığı Köşkü'ne 30 milyon TL aktarılmış.
- 55:19Doğu Anadolu Bölgesi'nin Ekonomik Durumu
- Doğu Anadolu Bölgesi'nin ekonomisinin temel dayanağı tarım ve hayvancılık olmasına rağmen, hayvancılık tamamen yerle bir olmuş.
- Besin fiyatlarındaki artışlar nedeniyle çiftçiler besinleri hayvanlara koyamıyor ve mevcut hayvanları elden çıkarmaya çalışıyor.
- Tütün üreticileri yasaklar ve tekellerin kapatılması nedeniyle mağdur durumda ve önümüzdeki süreçte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
- 57:06Tarım Politikası ve Çelişkiler
- Muş Ovası'nda sulama tarım arazilerinin sulanabilirlik oranı sadece %45'te, bu oran %100 olmalı.
- Doğu Anadolu'daki Muş Ovası ve Güneydoğu Anadolu'daki Adıyaman Ovası gibi tarım arazilerini sulamak yerine, Sudan'dan arazi kiralama yapılmaya çalışılıyor.
- Türkiye şeker fabrikalarını sattıktan sonra Rusya'dan şeker almak zorunda kaldı.
- 58:28Tarım Politikasındaki Sorunlar
- Doğu Anadolu Bölgesi şeker üretimi merkezlerinden biriyken, şu anda üretimden eser kalmamıştır.
- Hükümetin en büyük sıkıntılarından biri tarım politikasında yanlış yolda olmasıdır.
- Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerinin itirazlarına rağmen, hükümet ithalata dayalı, yerli üreticiyi batıran politikasından geri adım atmamaktadır.
- 59:48Tarım Sektöründeki Mağdurluklar
- Tütün, buğday, üzüm, pamuk gibi tüm tarım alanlarında üreticiler mağdurdur ve ciddi sıkıntılar yaşıyor.
- Hükümet sadece para gözüyle bakıyor, tütün üreticisindeki işsizlik ve sosyolojik boyutu görmezden geliyor.
- Adıyaman'ın tütün gelir kaynağı olmasına rağmen, tütüne konulan yasaklar üreticiyi mağdur etmiştir.
- 1:01:09Seçmen Tepkisi ve Gelecek Beklentileri
- İktidarın yanlış politikaları sandıkta ciddi tepkiyle karşılanacaktır.
- İnsanlar artık bu iktidarın politikalarından kendilerine bir yarar gelmeyeceğini ve ülkeye bir fayda olmayacağını açıkça belirtmektedir.
- En yakın seçimde bu durumun cevabı sandıkta alınacaktır.
- 1:01:41GAP Projesi ve Süreçler
- GAP projesi, Türkiye'yi Ortadoğu'nun yıldızı haline getirecek bir projeydi, ancak 17 yıldır bitirilememiştir.
- Adıyaman'da GAP kapsamında yapılması öngörülen barajlar ve sulama projeleri henüz başlamamış veya %30-40'larda kalmıştır.
- Baraj gölü sahasında bulunan köylülerin kamulaştırma paraları 3-4 yıldır ödenmemiştir.
- 1:03:36Adıyaman'ın Durumu
- Adıyaman tamamen ihmal edilmiş durumdadır, diğer bölgelerde bazı tüneller ve kanallar yapılmış olsa da.
- Adıyamanlılar tütün gibi bir değere yasak getirerek ciddi bir gelir kapısını kapatan iktidara cömertçe oy vermişlerdir.
- Adıyamanlılar durumu görür ve değerlendirirken, kendilerine eziyet eden iktidarı sandıkta çıkartırlar.
- 1:05:052020 Bütçesindeki Sorunlar
- 2020 bütçesinde saray harcamalarına ve Cumhurbaşkanı'nın örtülü ödeneğine çok ciddi paralar ayrılmıştır.
- Bütçede işsizlere, yoksullara, çiftçilere herhangi bir pay ayrılmamış, savunma sanayine, saraya ve yatırım dışı şeylere bütçenin ayrıldığı görülmektedir.
- Bu durum 2020 yılında ekonomik krizin ve sıkıntıların devam edeceğini göstermektedir.
- 1:06:54Bütçe Harcamalarındaki Çelişkiler
- Bir milyon altıyüz küsür lira harcanarak 50 kadına 7 günlük program verilmiştir.
- Kadın başına yirmiüçbinikiyüzaltmış lira harcanırken, bazı hastanelere iki lira yatırım yapılmıştır.
- Saray hayvanları için 175 bin lira harcanırken, tarım için çok önemli bir lira diye bahsedilen yatırımlar yapılmaktadır.
- 1:08:15Melen Barajı Sorunları
- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı İmamoğlu, Melen barajında "elini soksan girdiğin çatlaklar" olduğunu iddia etmiş ve bu durum Karar Gazetesi'nin manşetini almıştır.
- Bakan Pakdemirli'nin "ufak bir teknik problem" ifadesi, 20 milyon kişiyi ilgilendiren dev proje için soru işaretleri artırmıştır.
- Baraj duvarındaki çatlaklar, "el giriyor" şeklinde tanımlanırken, bu durumun tehlikeli olduğu ve hemen tedbir alınması gerektiği vurgulanmıştır.
- 1:09:45Kamu Yatırımlarında Denetimsizlik
- İktidar, kamu yatırımlarında ihale sürecinden tamamlanma aşamasına kadar denetimsizlik sergilemiş, projelerin denetlenmediği için bu tür sorunlar ortaya çıkmıştır.
- Bu sorunların faturasının yine halka çıkacağı ve halkın zararını çekeceği belirtilmiştir.
- Devlet ve hükümetin zamanında ve yerinde gerekli incelemeleri ve kontrolleri yapması gerektiği, aksi takdirde bu tür sorunlarla karşılaşılacağı vurgulanmıştır.
- 1:12:34Güvenlik Soruşturması İddiaları
- AKP'nin ısrarıyla Meclis'e sunulan 18 maddelik bir torba yasada, kamuya memur alımında güvenlik soruşturması şartı yeniden getirilmek istenmektedir.
- AKP iktidarı sadece ihalelerde değil, kamuya alımlarda da yandaşlarını ön plana çıkarmak için güvenlik soruşturması kullanmaktadır.
- Anayasa Mahkemesi, objektif kriterlere dayanmayan güvenlik soruşturmalara karşı karar vermiş, ancak hükümet bu konuda yeni bir yasa hazırlamaktadır.
- 1:15:17Kamu Personelinde Ayrımcılık ve Güvenlik Soruşturmaları
- Kamu alımında güvenlik soruşturması adı altında yapılan çalışmalar nesnel ölçüler olmadan, köy korucularının olumsuz notlarıyla kişinin kamudan elenmesine neden olabiliyor.
- İltisak kavramı kullanılarak, örgüt üyeliğinden yargılanan akrabaları olan kişilerin kamuya alınmaması, hükümetin kendi partisinden olmayan insanları elemek için kullanıldığı iddia ediliyor.
- Kamu alımında liyakat esas alınmalı, kişinin siyasi düşüncesi ve objektif olmayan güvenlik soruşturmaları esas alınmamalı.
- 1:18:15Anayasa Komisyonu ve Kanun İncelemesi
- Anayasa Mahkemesi'nin iptal ettiği bir kanunun yeni versiyonunun Anayasa Komisyonu'na sevk edilmesi talep edilmiş.
- Anayasa Komisyonu üyeleri, hukuk devletine uygun objektif kriterlerin belirlenmesi için çalışacaklarını belirtiyorlar.
- 1:19:25Hukuk Devleti ve Hukuk Güvencesi
- "Erdoğan giderse hepimiz yargılanırız" ifadeleri, iktidarın Türkiye'yi korku iklimiyle yönetmeye devam etmek istediği gösterisi olarak yorumlanıyor.
- Cumhuriyet Halk Partisi, herkesin hukuk güvencesi altında olacağını, radikal muhalifin de hakkını koruyacağını vurguluyor.
- Türkiye'de adalet önünde herkesin eşit olduğu, suçlu olmayan kişinin yargılanmayacağı, ancak suçlu olanların yargılanacağı belirtiliyor.
- 1:22:10Muhalefetin Hukuk Güvencesi Olarak Görüşü
- "CHP gelirse sosyal yardımlar kesilecek" propagandasının bir başka versiyonu olarak değerlendiriliyor.
- Cumhuriyet Halk Partisi'nin bu ülkenin hukuk güvencelerinden biri olduğu vurgulanıyor.
- AKP giderse hukuk gelir, CHP ve diğer muhalefet partileri hukukun güvencesi olarak görülüyor.