Buradasın
Helal Belgelendirme ve Akreditasyon Sistemi Üzerine Bilgilendirme Toplantısı
youtube.com/watch?v=syKbJtw5ZFUYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İklim İlimleri ve Meteoroloji Enstitüsü (SIMIT) Başkanı Zafer Bey, Ayhan Sümerli (organik gıdanın babası olarak tanıtılan bir işletme patronu) ve diğer uzmanların katıldığı bir bilgilendirme toplantısını içermektedir.
- Toplantıda helal belgelendirme ve akreditasyon sistemi detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacılar, helal belgelendirmenin tarihsel gelişimini, Türkiye'deki durumunu, 17 farklı helal gıda standartının oluşturulmasını ve Helal Akreditasyon Kurumu'nun görevlerini anlatmaktadır. Ayrıca, helal belgelendirmenin sadece gıda sektöründe değil, tekstil, konfeksiyon, eczacılık, turizm ve lojistik gibi birçok sektörde de uygulandığı vurgulanmaktadır.
- Toplantıda ayrıca Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinin helal ürün belgesi talepleri, İslam İşbirliği Teşkilatı'nın (İİT) ve Körfez ülkelerinin farklı yaklaşımları, uluslararası helal akreditasyon sistemindeki farklılıklar ve Türkiye'nin bu alandaki güçlü konumu da tartışılmaktadır. Helal belgelendirmenin sadece İslam hususlarına değil, sağlık, hijyen ve kalite gibi konulara da odaklandığı ve bu nedenle gayrimüslimler tarafından da talep edildiği belirtilmektedir.
- 00:03Giriş ve Güvenilirlik Önemi
- Sunucu, güvenilir ürün platformu olarak birçok güvenilirlik toplantısı düzenlediklerini ve "Güvenilir İstanbul 2023" sloganını geliştirdiklerini belirtiyor.
- Pandemi sonrası güvenilirlik ve güvenlik konularının önem kazandığını vurguluyor.
- Akreditasyonların, özellikle helal akreditasyonun güvenilirlik açısından önemli bir yeri olduğunu ifade ediyor.
- 03:03Helal Belgelendirmenin Önemi
- Eski zamanlarda "helal" sadece et ürünleriyle ilgiliyken, günümüzde gıda ürünlerinin içine 400'ün üzerinde katkı maddesi girebiliyor.
- 2000'yi aşkın keşfedilmiş katkı maddesi var ve bunların 400'üne izin verilmiş durumda.
- Ticaretin, dış ticaretin, ürünlerin içindeki katkı maddelerinin çoğalması ve hayvansal ürün kullanımının artması, helal belgelendirmesinin önemini artırmıştır.
- 04:14Helal Belgelendirmenin Tarihsel Gelişimi
- Helal belgelendirmesi ilk kez 1974'te Malezya'da ortaya çıkmıştır, çünkü Malezya'nın nüfusunun 2/3'i Müslüman, 1/3'i ise Çinli azınlıktan oluşmaktadır.
- Ekonomik yapıda gıda üretimine hakim olan Çinli azınlık, Müslüman çoğunluğu rahatsız etmektedir.
- Helal belgelendirmesi özellikle gayrimüslim ülkelerde, Müslümanların azınlıkta olduğu veya kendilerini güvende hissetmedikleri ülkelerde gelişmiştir.
- 05:15Helal Belgelendirmenin Küresel Yaygınlaşması
- Malezya'dan sonra Singapur, Avustralya (1983'ten itibaren devlet güvencesi altında), Endonezya ve Filipinler'de helal belgelendirmesi yaygınlaşmıştır.
- Ortadoğu ve Körfez ülkelerinde tarım ve hayvancılığın gelişmemesi nedeniyle gıda ihtiyaçlarının büyük kısmının ithalat yoluyla karşılanması, helal belgelendirmesinin gelişmesine katkı sağlamıştır.
- Avrupa'da da ciddi bir Müslüman azınlık var ve bu azınlık gayrimüslim ülkede yaşamış olmanın verdiği hissiyatta helal belgelendirmeye talep etmeye başlamıştır.
- 07:02Türkiye'de Helal Belgelendirmenin Gelişimi
- Türkiye'de helal belgelendirmesi 2009'dan sonra gelişmeye başlamıştır.
- 2010'da İslam İşbirliği Teşkilatı'na bağlı "İslam Ülkeleri Standartlar ve Meteoroloji Enstitüsü" (SİMİT) kurulmuştur.
- 2011'de Türk Standartları Enstitüsü helal belgelendirmesini gerçekleştirmeye başlamış, 2017'de Helal Akreditasyon Kurumu'nun kanunu çıkarılmış ve 2019'da ilk akreditasyon kararı verilmiştir.
- 08:00Helal Belgelendirmenin Kapsamı ve Pazarı
- Günümüzde helal belgelendirmesi sadece gıda ürünlerine değil, tekstil, konfeksiyon, eczacılık gibi birçok sektörü de kapsamaktadır.
- Ürün üretiminin dışında turizm, lojistik gibi hizmet sektörleri de helal belgelendirmenin kapsamına dahil olmuştur.
- Helal belgelendirme pazarının tahmini büyüklüğünün 6 milyar dolar olduğu belirtilmektedir.
- 09:25Helal Belgelendirmenin Uluslararası Boyutu
- SİMİT, İslam İşbirliği Teşkilatı'nın uzmanlaşmış kurumudur ve merkezi İstanbul'dadır.
- SİMİT'in 42 tam üye ve 3 gözlemci üyesi olmak üzere toplam 45 üyesi bulunmaktadır.
- İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleri büyük ölçüde SİMİT'in de üyeleridir.
- 10:21Helal Standartlarının Gelişimi
- Uzakdoğu'dan başlayarak dünyanın pek çok yerine yayılan helal standartları, bir çatı altında birleştirilerek bütün Müslümanların ve insanlığın menfaatine diye düşünülmüş.
- İslam İşbirliği Teşkilatı, İSAMAK ve İslam Fıkıh Akademisi'nin müşterek komisyonuyla bir çalışma grubu oluşturarak helal standartlarını oluşturma çalışmaları başlamıştır.
- 2010 senesinde bu çalışmalar kurumsal kimlik kazanarak SMIC (Siyasi Mücadeleler ve İslam İşbirliği Teşkilatı) oluşturulmuş, Türkiye ise 2011 senesinde bu çalışmaların içinde yerini almış ve ilk helal belgelendirme faaliyetine başlamıştır.
- 11:23Helal Standartlarının Gelişimi ve İçeriği
- 2009 senesinde Helal Akreditasyon Kurumu ile helal belgelendirmesi yapan kuruluşların denetimine yönelik akreditasyon mekanizması oluşturulmuştur.
- İlk olarak helal gıda standardı ile başlanarak, belgelendirme kuruluşlarının standardı ve akreditasyon kurumlarının standardı oluşturulmuştur.
- Bugün toplam 17 temel standart oluşturulmuştur: helal gıda standardından helal jelatin standardına, helal kozmetik standardına, gıdada katkı maddeleri standardına, en son helal yönetim sistemi standardına kadar.
- 12:59Civic Standartların Özellikleri
- Civic standartların esası İslam Fıkıh Akademisi'nin görüşleriyle oluşturulmasıdır.
- İslam Fıkıh Akademisi, Türkiye'de Diyanet İşleri Başkanlığı ve Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı'nın üyesi olduğu uluslararası bir örgüttür.
- Bu standartların en önemli özelliği, mezhepsel farklılıklardan bağımsız olarak oluşturulması ve dünyadaki bütün İslam akımlarının temsil edildiği ve mutabık kaldığı bir standart kümesi olmasıdır.
- 14:09Helal Standartlarının Teknik Özellikleri
- Helal standartlarının %5-10'u helal ile ilgili hususları kapsarken, %95'i ürünün temizliği, sağlıklı olması, hijyeni ve kaliteli olmasıyla ilgili hükümlerdir.
- Standartların teknik hükümleri ISO ve Codex Alimentarius Komisyonu'nun hazırladığı standartlara uyumlu olmaktadır.
- Helal belgelendirmesi dar anlamda İslam hususlara riayetten ziyade geniş anlamda bir kalite belgesidir ve artık gayrimüslimler tarafından da talep edilen standartlar haline gelmiştir.
- 16:10Akreditasyon Kurumlarının Özellikleri
- Helal belgesini verecek olan kuruluşlar ve bu belgelendirme kuruluşlarını denetleyecek olan akreditasyon kurumlarının sahipleri, yöneticileri ve denetçileri müslüman olmak durumundadır.
- Akreditasyon Kurumu ilk olarak gıda üzerinde yoğunlaşmış, ancak bu sene itibariyle kozmetik, personel belgelendirmesi, laboratuvar ve turizm gibi farklı alanlara da yönelmiştir.
- Helal standartları birbirinden farklı alanlarda 17 standarttan oluşan bir yığındır ve akreditasyonda buna ayak uydurmak itibariyle faaliyet alanları genişletilmiştir.
- 17:44Uluslararası Helal Akreditasyon Forumu (IAF)
- Uluslararası Helal Akreditasyon Forumu (IAF), gayrimüslim ülkelerin akreditasyon kurumlarından oluşan ve Dubai'de yerleşik bir platformdur.
- Bu forum, gayrimüslim ülkelerin sahibi, yöneticisi ve çalışanı gayrimüslim olan belgelendirme kuruluşlarının da helal belgesi verebilmesine imkan tanımaktadır.
- Türkiye'nin duruşu açık ve nettir: belgelendirme kuruluşlarının ve akreditasyon kuruluşlarının sahipleri, yöneticileri ve çalışanlarının müslüman olması gerektiğini düşünmektedir.
- 19:40Türkiye'nin Yaklaşımı
- Türkiye, helal belgesi veren kuruluşların ve akreditasyon kurumlarının sahipleri, çalışanları ve denetçilerinin müslüman olması gerektiğini savunmaktadır.
- Ürünleri üretenler gayrimüslimler de olabilir, ancak belgelendirmeyi yapanlar ve belgelendirme kuruluşlarının güvenilir olup olmadığını denetleyenlerin müslüman olması gerektiği düşünülmektedir.
- Uluslararası alandaki tartışmaların temel sebebi, IAF yaklaşımının karışık olması ve yüksek maliyetleri olmasıdır.
- 20:24Helal Belgelendirme Sistemindeki Karışıklık
- Körfez ülkeleri, İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Smith yaklaşımından ziyade kendi yaklaşımlarını ve uygulamalarını dünyaya dikte etmeye çalışıyorlar.
- JAKİ (Malezya'daki belgelendirme kuruluşu) bir akreditasyon kurumu değil, belgelendirme kuruluşlarına yetki veriyor.
- Malezya'nın yaklaşımı "bütün dünyada benim standartları uygulansın, tek yetkili ben olayım" anlayışıdır, bu kabul edilemez bir durumdur.
- 23:38Akreditasyon Sisteminin Önemi
- Dünyada farklı belgelendirme kuruluşlarının kendi standartlarına uyması, standardizasyonu sağlamamamızı ve ticarette teknik engelleri ortadan kaldıramamamızı sağlıyor.
- Akreditasyon yaklaşımı doğrultusunda, İslam İşbirliği Teşkilatı'nın resmi üyelerinin oluşturduğu standartların esas alınması gerekiyor.
- Sade, net, ülkelerin menfaatlerinden ve mezheplerin görüşlerinden bağımsız tek bir standart, tek bir uygulama ve bir belgelendirme sistemi oluşturulmalı.
- 25:50Akreditasyon Sisteminin Faydaları
- Akreditasyon sistemi sayesinde ürün üreticileri tek bir standarda göre ve tek bir yerden belge alarak ürünlerini dünyanın her tarafına satabilirler.
- Akreditasyon sisteminin olmaması ve dağınık yapının devam etmesi, tüketicilerin güvenilir helal belgeli ürüne ulaşmasını zorlaştırıyor.
- Akreditasyon sistemi ticarette teknik engelleri ortadan kaldırır ve tüketicilerin güvenilir helal ürünlerine ulaşmasını sağlar.
- 28:56Türkiye'nin Helal Belgelendirme Alanındaki Durumu
- Türkiye'de helal belgelendirmesi ve standartları ihtiyaridir, isteyen bu standartlara göre üretim yapar, isteyen yapmaz.
- Türkiye'deki gıda kuralları ağırlıklı olarak İSO ve Codex standartları ile uyumludur, ancak toplumun hassasiyetlerini gözeten düzenlemeler de yapılmıştır.
- Türkiye, İslam coğrafyasında kalite altyapısı en güçlü ülke olup, Avrupa Birliği ile yakın ticari ve ekonomik ilişkileri vardır.
- 30:05Helal Akreditasyon Grubu'nun Kuruluşu
- Türkiye, İslam dünyasının kalite altyapısı açısından en güçlü ülkesi olup, gelişmiş belgelendirme ve akreditasyon sistemine sahiptir.
- Türkiye'deki standartların ve belgelendirme sisteminin Avrupa Birliği ile uyumluluğu sayesinde Türk ürünlerinin Avrupa piyasasına rahatlıkla girebilmesi sağlanıyor.
- Türkiye, gelişmiş kalite altyapısı ve dünyaya açık güçlü ekonomik yapısını kullanarak helal alanına da yansıtmak istedi ve helal akreditasyon kurumunun kurulması çalışmaları başladı.
- 31:40Helal Akreditasyon Kurumu'nun Yapmadıkları
- Helal Akreditasyon Kurumu bir fetva kurumu değildir, fetva verme yetkisi yoktur.
- Kurum helal standartlarını hazırlamaz, bu standartlar İslam İşbirliği Teşkilatı'nın uzmanlaşmış kurumu SMIC tarafından uluslararası standartlar olarak oluşturulur.
- Helal Akreditasyon Kurumu belgelendirme yapmaz, sadece belgelendirme yapan kuruluşların verilen belgelerin güvenilir olup olmadığına akreditasyon denetimleri gerçekleştirir.
- 33:00Akreditasyonun Önemi
- Akreditasyon zorunlu değildir, ihtiyari bir süreçtir ancak bu keyfi bir akreditasyon anlamına gelmez.
- Helal belgeleri almak isteyenlerin, devletin kurumlarının denetiminden geçmiş güvenilir kurumlardan belge alması önemlidir.
- Güvenilir olmayan kuruluşlardan alınan helal belgeleri, Amerika'daki çikolata üreticisi ve bir büyükşehir belediyesi gibi örneklerde olduğu gibi ciddi polemiklere yol açabilir.
- 37:14Helal Akreditasyon Kurumu'nun Yapılanları
- Kurum helal akreditasyon hizmetini gönüllülük esasına göre sunar ve uluslararası alanda akreditasyon sisteminin kurulması için çalışmalar yürütür.
- Çalışanlara akreditasyon ve standardizasyon eğitimleri verilmiş, mevzuat ve eğitim altyapısı oluşturulmuş, 60'ın üzerinde belge kabul edilmiş.
- 30 kişiden oluşan denetçi uzman havuzu oluşturulmuş, yazılım sistemi kurulmuş ve dünyadan 50'ye yakın akreditasyon başvurusu alınmıştır.
- 38:36Kurumun Faaliyetleri ve Avantajları
- Akreditasyonun yanında eğitim faaliyetleri devam etmektedir ve yurt dışında işbirliği protokolleri yürütülmektedir.
- Kurum, gıda yanında turizm, kozmetik, personel, laboratuvar alanlarında da akreditasyon mevzuatını hazırlamış ve başvuruları kabul etmeye başlamıştır.
- Akredite olan kuruluşların vermiş olduğu helal belgeleri KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı'nın desteklerine tabidir, akredite olmayan kuruluşlar için destek mekanizması yoktur.
- 41:59Ayhan Sümerli'nin Tanıtımı
- Ayhan Sümerli, hem yönetici hem patron olarak çok sayıda şirket kurmuş ve çalışmış, ayrıca organik gıdanın babası olarak tanınan değerli bir isimdir.
- Ayhan Sümerli'nin sahibi olduğu şirketin helal belgesi bulunmaktadır.
- Türkiye'nin nüfusunun %95'in üzerinde Müslüman olduğu bir ülkede helal akreditasyon kurumuna sahip olmak büyük bir şanstır.
- 43:16Helal Akreditasyon Hakkında Görüşler
- Helal akreditasyon ihtiyari bir şey olup, Türkiye'de gıda ürünleriyle ilgili dini inançlara göre helal olup olmadığı konusunda endişe yaşanmamaktadır.
- Helal belgesi, Türkiye'de satılan gıda ürünleri için malumun ilanından başka bir şey değildir, ancak ihracatta müşteri talebi doğrultusunda kullanılabilir.
- Helal akreditasyon kurumunun gayretli çalışmalarının yapıldığını bilmekle birlikte, belgeyi kim tanıyor, kim denetlediğinin de önem taşıdığını vurgulamaktadır.
- 45:04Helal Akreditasyon Pazarı ve Uzlaşma
- Helal akreditasyon pazarının altı milyar dolarlık bir rakama ulaştığından bahsedilmektedir.
- Pazar büyüdükçe yetkili olmayan kuruluşların da ortaya çıkabileceği ve İslam ülkelerindeki ayrışmaların farklılıkların oluşmasına neden olacağı belirtilmektedir.
- Uzlaşma yoluna gitmek gerektiğini, helal akreditasyon kurumunun orta yerde olması gerektiğini ve en üst seviyede hizmet vererek kendini doğru anlatması gerektiğini tavsiye etmektedir.
- 47:55Mısır ve Helal Akreditasyon
- Mısır, SMIC üyesidir ve standartların oluşturulmasına ciddi katkı sağlamıştır.
- Mısır, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin destekleriyle ayrı bir sistem uygulamaya başlamıştır.
- Mısır'a et ürünleri göndermek isteyenlerin Mısır'daki ISAAC kurumundan yetki alması gerekmekte, bu durum maliyetleri yükseltmektedir.
- 51:04Azerbaycan ve Diğer Ülkeler
- Azerbaycan'da şu ana kadar akredite edilmiş bir kuruluş bulunmamakta, ancak üç tane kuruluş akreditasyon için başvurmuştur.
- İş insanı olarak, Azerbaycan'ı ve diğer ülkeleri hızlandırmak gerektiğini, özellikle Uzakdoğu'daki Müslüman ülkelerle daha yakın temas kurulması gerektiğini vurgulamaktadır.
- Helal akreditasyon anlamında değil, diğer tüm gıda ihracatında da teşkilatlar arttırmakın ciddi imkanlar doğuracağı belirtilmektedir.
- 53:19Helal Ürün Belgesi Sorunu
- Körfez ülkeleri ve Suudi Arabistan tarafından araç başına helal ürün belgesi veya helal yükleme belgesi talebi sorun yaratıyor.
- Bu belge talebi hem maliyet anlamında hem de bunu kontrol edecek yeterli personeli olmayan belgelendirme kuruluşları açısından sorun oluşturuyor.
- Simit (İslami Helal Akreditasyon Kurumu) tarafından tanınan standartlar kullanılmaması ve Suudi Arabistan'ın kendi denetim sistemini oluşturma gayretleri ticarete engel oluyor.
- 54:57Muayene Standardı ve Akreditasyon
- Muayene standardı Simit'te görüşülmekte ve son aşamaya gelmiştir.
- Muayene standardı yayınlandıktan sonra helal akreditasyon kurumu, muayene belgelerini düzenleyen kuruluşları akredite etmeye başlayacak.
- 55:51Türkiye'nin Suudi Arabistan Ticareti
- Suudi Arabistan ile 6 milyar dolarlık ticari ilişki bulunmakta ve bu rakam çok büyüktür.
- Suudi Arabistan'ın Türkiye'ye karşı politik tavırı, Türkiye'nin bu alandaki işini zorlaştırıyor.
- İtidal ve istikrarlı çalışma, teknik ve Türkiye'nin ileri teknolojilerine ve akreditasyonuna odaklanarak ilerlemek öneriliyor.