Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Çesur Adımlar" adlı programda Management Center Türkiye Kıdemli Ortağı Tanyar Sönmezer ile yapılan bir röportajdır. Tanyar Bey, köy okulundan ODTÜ'ye ve uluslararası şirketlerde yükselen bir kariyer yolu izlemiştir.
- Röportajda Endüstri 4.0, dördüncü sanayi devrimi ve kurumsal dönüşüm konuları ele alınmaktadır. Konuşmacı, yapay zeka kullanımı, dijital dönüşüm, vizyonun önemi, karar alma süreçleri ve ESG (Çevre, Toplum ve Yönetim) kavramları hakkında bilgiler paylaşmaktadır. Video, şirketlerin dönüşüm süreçlerinde sorması gereken sorular, yıkıcı inovasyonlar ve yetenek ekonomisi dönemine geçiş gibi konuları içermektedir.
- Röportajda ayrıca organizasyonların ağaç benzetmesi üzerinden anlatımı, şirket vizyonunun nasıl oluştuğu, çalışanların şirketlerin değerini artırdığında kendilerine pay verilmesinin önemi ve Türkiye'deki eğitimli ve donanımlı çalışan havuzunun değeri gibi konular da ele alınmaktadır. Program, "dördüncü yönetici" olarak adlandırılan geleceğin liderlerini yetiştirmenin önemi üzerine kişisel bir mesajla sonlanmaktadır.
- 00:13Dönüşüm ve Gelecek Hakkında Tartışma
- Program, dönüşüm konusunu ele alıyor ve geçmişteki eylemlerin geleceğe taşınmayacağını vurguluyor.
- Geleceğe hazırlık yapmak için nasıl bir anlayış, iletişim tarzı ve becerilere ihtiyaç duyulacağı önem taşımaktadır.
- Program, kişisel ve kurumsal anlamda dönüşüm yolculuğunu, özellikle Endüstri 4.0 devrimiyle nasıl kolaylaştırabileceğimizi konuşacak.
- 01:24Konunun Özgeçmişi
- Konuk, köy ilkokulunda eğitim görmüş, ailesinde ilk üniversite mezunu olmuş ve çeşitli ülkelerde yüksek lisans yapmıştır.
- Köy okulundaki öğretmeninin "elma ağaç" anlatım yöntemiyle okuma ve çalışma önemini öğrendiğini belirtiyor.
- Eğitim ve danışmanlıkla ilgili işlerini, hayattan aldıklarını geri verme ihtiyacı duymuş olarak açıklıyor.
- 03:35Gelecek İnşa Etme Felsefesi
- Konuk, "nasıl bir gelecek bizi bekliyor" sorusunun pasif olduğunu ve bunun yerine "nasıl bir gelecek yaratmak istiyoruz" sorusunun sorulması gerektiğini savunuyor.
- Kendi geleceği belirlerken, okuma ve hayaller kurmanın önemli olduğunu, Türkiye'nin bu hayalleri gerçekleştirebileceğini vurguluyor.
- Uluslararası bir şirkette çalışarak farklı yönetim anlayışlarını öğrenmiş ve bu deneyimlerin kendisine yol haritası oluşturduğunu belirtiyor.
- 06:31Management Center Türkiye'nin Amacı
- Konuk, Oxford'da liderlik programında keşfettiği "bıçak olmak" felsefesini anlatıyor.
- Management Center Türkiye'nin amacı bireylerin gelişimi ve kurumların dönüşümü için çalışmak.
- Kişisel ve kurumsal dönüşümün zorlu ve sancılı bir süreç olduğunu, ancak fırsatların konfor alanının dışında olduğunu vurguluyor.
- 08:44Şirketlerin Dönüşüm Sürecinde Sorulması Gereken Sorular
- Konuk, CEO'larla çalışırken iki temel soru soruyor: "Neyi bilmediğinizi biliyor musunuz?" ve "Başkalarının ne bildiğini biliyor musunuz?"
- Dünyada bir yerde her zaman birileri sizin işinizi yok etmek için farklı fikirlerle yarışıyor.
- Şirketlerin işlerini daha iyi yapanların genellikle aynı endüstriden çıkmadığını vurguluyor.
- 09:41Yıkıcı İnovasyon ve Dördüncü Sanayi Devrimi
- Buz hasatçıları, buz kalıbı üreticileri ve buzdolabı üreticileri arasındaki rekabet, yıkıcı inovasyonun nasıl işlediğini gösteren bir örnektir.
- Dördüncü sanayi devrimi, teknolojiyi kullanarak verimsiz yapılan işleri daha etkin hale getirerek aracılıkları ortadan kaldırıyor.
- Bu sanayi devrimi, insanla makinenin çok yakın çalıştığı bir dönemdir.
- 11:03Yapay Zeka ve Şirketler
- Şirketlerin yapay zeka konusunda üç soruya cevap vermesi gerekiyor: şu anda nerede kullanılıyor, hangi projeleri başlattık ve henüz fark etmediğimiz alanlar neresi?
- Şirketler konfor alanında yaşamaya alışık olup, sorumluluk üstlenmek, risk almak ve yeni şeyleri denemek zordur.
- Şirketler büyük ve hantal hale geldiğinde harekete geçirmek zor olsa da, momentum kazandıktan sonra iş kolay bir şekilde ilerler.
- 13:00İnovasyon Süreci
- İnovasyon sürecinde önce "hazır ateş" sonra "nişan al" mantığı uygulanmalıdır.
- Başarılı şirketler, ilk ürün versiyonunu yıllar sonra bile utanmadıkları zaman çok geç pazara girmiş olurlar.
- Minimum özelliklerde bir ürün çıkarıp pazar yarattığına bakıp, geri bildirime göre geliştirmek, şirketlerin ilerlemesi için önemli bir yöntemdir.
- 14:00Dijital Dönüşüm ve Değişim
- COVID-19 pandemisi sırasında, Management Center Türkiye ve Avrupa Liderlik Üniversitesi hızlıca online'a geçiş yapabilmişlerdir.
- Değişimi hiç kimse sevmiyor, ancak zorlandığımızda yapabiliyoruz.
- Şirketler üç durumda dönüşüme başlar: bir sorun yaşandığında, araştırmaya başladığında veya rakiplere karşı avantaj elde etmek için.
- 16:10Çok Boyutlu Dönüşüm ve Gelecek
- Dönüşüm artık tek boyutlu değil, çok boyutlu olup tek disiplinle çözülemiyor.
- Dördüncü sanayi devrimi, çok boyutlu dönüşümlerin yoğun yapıldığı dönem olacak.
- Gelecek belirsiz olsa da, üstlenilen sorumluluk, alınan riskler ve gösterilen çaba geleceği aydınlatan şeylerdir.
- 17:47Sanayi Devrimi ve Yetenek Ekonomisi
- Sanayi devrimi artık ölçek ekonomisi değil, yetenek ekonomisi dönemi olarak tanımlanıyor.
- Gelecek ve müşteri davranışını öngörebilecek araçlar kullanılarak iş modeli inovasyonu ve tasarım düşüncesiyle işler gözden geçirilebilir.
- Sanayi devrimi, yeni fırsatlar yaratarak mevcut işleri de yok edecek, bu dönemi yöneten liderlerin bu değişimi dert etmesi gerekiyor.
- 21:37Korkular ve Yenilik
- Korkular, konfor alanını genişletmenin engeli olup, bunları yönetebilmek hayal kurma ve yeniliklerde cesur olmayı sağlar.
- Korkuları yönetmeyi toplum olarak iyi beceremiyoruz, bu nedenle düşman olarak tanımladığımız duyguları müttefikimize dönüştürmek gerekiyor.
- Blackberry örneği, dokunmatik ekran teknolojisini kullanmamakta ısrar ederek başarısız olmuş, çünkü korkusu insanların fiziksel klavye tercih edeceğine inanıyordu.
- 25:15İş Dünyasındaki Değişen Yaklaşımlar
- İş, işyeri ve işgücü düşünebileceğimizden çok daha hızlı değişiyor, her yer işyeri olabiliyor.
- İş dünyasında hedef ve kritik iş sonuçları yöntemi (OKR), odaklı ve sıfır bazlı bütçeleme gibi yeni nesil teknikler konuşuluyor.
- Çevik dönüşüm, flash organizasyon (pop-up organizasyon) ve teknolojinin desteğiyle daha etkin çalışma yöntemleri gündeme geliyor.
- 28:05Organizasyonların Ağaç Metforu
- Kitapta hem dört ağaç şeklinde bir yapı var hem de ağaç ve doğayla ilgili bir bölüm bulunuyor.
- Organizasyonlar ağaçlara benzetilirken, ağacın içinde bulunduğu iklim duygular, davranışlar ve tutumları temsil eder.
- Ağacın kökü kültürdür ve içinde değerler, varsayımlar ve inançlar bulunur.
- 29:04Ağaçın Yaşam Sistemi
- Ağacın üç hayat damarı vardır: iletişim, motivasyon ve karar verme şekli.
- Şirketin değerleri ve vizyonu kararlarda yaşar.
- Ağacın içinde bulunduğu toprak, şirketin liderlerle ilgili mitleri, başarı sembolleri ve günlük ritüelleridir.
- 29:37Doğa ve Orman Sorunu
- İnsanlık bu gezegene bir savaş açmış ve bu şekilde devam ederse 24. yüzyıla insanlığın geçebileceğini düşünülmüyor.
- Her dokuz dakikada bir Central Park, her altı dakikada bir Hyde Park kaybediliyor.
- Ormanların yok olmasının en önemli sebeplerinden biri insanların tüketim alışkanlıklarıdır.
- 30:36Vizyon ve Kaynakların Kullanımı
- İnsanların zamanı, enerjisi, dikkati, fikirleri, çevresi ve sermayesi gibi değerli kaynakları sadece uğrunda kullanmaya değer bir şey olduğu için açığa çıkarıyorlar.
- Bu kaynakları doğru kullanabilmek ve ortak bir amaca odaklanabilmek için çalışanın vizyonuyla şirketin vizyonunun uyumlu hale getirilmesi gerekir.
- Vizyonun oluşması üst yönetimin sorumluluğudur, ancak hayata geçmesi tüm çalışanların sorumluluğudur.
- 32:47Vizyonun Gerçekleştirilmesi
- Nike'ın vizyonu "Adidas'ı yok etmek" olarak belirlenmiş ve bu vizyona inanan insanlar yanlarına alınmış.
- Nike, bu vizyona inanan ve başarıyla destek veren çalışanlara özel bir dövme vermiş.
- Kennedy'nin "on yıl içinde ay'a bir Amerikalı astronot indireceğiz" vizyonunu gerçekleştirmek için Nasa mühendisleri tarafından paylaşılması ve uygulanması gerekmiştir.
- 35:02Vizyon ve Çalışanlar Arasındaki Eşleşme
- Şirketin bir hayali (vizyonu) var ve bunu gerçekleştirebilecek hayal ortakları arıyor.
- Çalışanlar da kendilerinin vizyonuyla bu işletme arasında bir eşleşme olup olmadığını sorgulamalıdır.
- Hayal paylaşması artık yeterli değil, hayali gerçekleştirecek becerilerdeki yetenekler ve hayalin gerçekleşmesi sonucunda oluşan faydadan pay istiyorlar.
- 36:20Yeni Ekonomi ve İşbirliği
- Türkiye'deki iş adamlarının ve hissedarlarının anlaması gereken şey, hayali gerçekleştirenlere pay vermek önemlidir.
- Ölçek ekonomisi değil, yetenek ekonomisi dönemine geçildiği için yetenekli insanlar becerilerini tek bir şirket için kullanmak zorunda değiller.
- Dördüncü sanayi devrimi'nde çalışanlarıyla ortak olmaya cesareti olmayan iş adamlarının işleri bitecektir.
- 38:56Duygusal Karar Verme ve Hasarları
- İnsanlar, ortada çok veri ve somut gerçeklikler olsa da duygusal olarak karar veriyorlar, bu durum çalışan, işveren ve yönetim tarafında da ağırlıklı.
- Karar verirken sadece eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılığa önem vermek yeterli değil, aynı zamanda alanın dışına çıkacak şekilde kendini zorlamak ve zor sorular sorarak dersler çıkarmak gerekir.
- Kararlarımızı somut çıktılara değil duygularımıza dayanarak verdiğimizde bu durum beraberinde hasarlar getirebiliyor.
- 40:13Gerçeklere Dayalı Karar Mekanizması
- Governance (yönetişim) kavramının daha güzel Türkçe çevirisi "yönetme yöntemi" olup, yönetim danışmanlığının özü duygulardan, sezgilerden ve algılardan ayrılıp gerçeklere dayalı olmaktır.
- Hayalet tablo yöntemi, başarılı olmak için gerekli kriterleri tartışıp, alternatifleri yazıp, bu alternatiflerin başarı kriterlerini ne kadar karşıladığını sadece gerçeklerle kurgulayan bir yöntemdir.
- Yönetim kurulu seviyesinde sattığınız veya satamadığınız her şeyi ve başardığınız her şeyi cevap bulabilirsiniz, ayrıca döngüsel ekonomi de önemli bir kriter olarak eklendi.
- 42:14Döngüsel Ekonomi ve Çevre Sorunları
- Yapılan işin döngüsel ekonomiyle bir bağı yoksa yakında o işi yapamayacaksınız, bu nedenle sayısız tasarım evi ikinci, üçüncü kullanım için ürün tasarlamakla meşgul.
- İsviçre'deki On markası, ayakkabı satın almak yerine abone olmayı sunuyor, ayakkabılar altı ayda bir geri veriliyor ve yeniden dönüştürülüyor.
- Okyanuslardaki plastik miktarı balıklardan daha fazla olup, 1953'e kadar plastik kullanmayan insanlığın yeniden onsuz yaşayabilmesi öğrenmesi gerekiyor.
- 44:08Yapısal Analitik Karar Yöntemleri
- Hayalet tablo yöntemi ev, araç veya ürün seçerken de kullanılabilir, yapısal analitik gerçeklere dayanan karar yöntemleridir.
- Gerçekliğe dayalı kararlar almak, iki hidrojen atomuyla bir oksijen atomunun bir araya geldiğinde her yerde aynı sonucu vermesi gibi mutlak bir gerçeklik halini almıştır.
- ESG (çevre, toplum, yönetişim) faktörleri ürün seçerken, yatırım yaparken ve şirket seçerken kriter olarak kullanılabilir, ancak bu piramidin her yerindekiler için geçerli değildir.
- 46:42Şirketlerin Kaderini Etkileyen Faktörler
- Türkiye'de şirketlerin kaderini etkileyebilecek eğitimli, donanımlı ve dünya standardındaki çalışan havuzu sekiz yüz bin kişidir.
- Şirketlerin varlık sebebi yüksek bir amaca sahip olması, bu amacın çalışanlar tarafından hissedilmesi ve uygun şekilde davranılması önemlidir.
- Çalışanlar Jedi'lar veya şövalyeler gibi "jedi şirketler" aramaktadır.
- 47:37Şirketin Vizyon ve Değerleri
- Şirketin kurulmasından sonra on, yirmi veya otuz sene sonra bir vizyon, misyon ve değerler tablosu oluşturmak yerine, bunları baştan belirlemesi önemlidir.
- Şirketin neden var olduğunu ve neye hizmet ettiğini belirlemesi gerekir.
- Bu değerlerin üzerine hayal ortakları aranmalı ve yetenekli kişileri çekmek için samimiyet sağlanmalıdır.
- 48:13Hayal ve Miras
- İnsanların yaşarken bilgilerini, tecrübelerini ve yeteneklerini bir ürüne veya hizmete dönüştürerek insanlarla paylaşmaları önemlidir.
- Kitap, korumak zorunda kaldığı kadınlar, gençler, çocuklar, doğa, sanat ve çağdaş her şeye ithaf edilmiştir.
- Konuşmacının derdi, dördüncü yönetici yetiştirmektir ve belki biri bu ülkenin veya dünyanın kaderini değiştirecektir.
- 49:45Değişime Öncülük Etme
- Değişime öncülük etmek gerekiyor, aksi halde değişim biz olmadan gerçekleşecek.
- Gelecekte nasıl yaşamak istendiğine göre hazırlık yapılması ve koşulların değişmesini beklememek gerekir.
- Elimizde ne varsa ve neler yapabiliyorsak onlarla başlamak ve oyunu değiştirmek için cesur adımlar atmak önemlidir.