Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "İkramlar" adlı televizyon programının beşinci mevsim günü yayınlanan bu bölümünde, sunucu Kader Hanım, Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı Doçent Doktor Muhammed Cemal Kızılarslanoğlu ile yaşlılara saygı haftası münasebetiyle bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Program, yaşlı kavramı, Dünya Sağlık Örgütü'nün yaşlı tanımı ve Türkiye'deki yaşlı nüfusunun artışı ile başlayıp, geriatri disiplini, evde sağlık hizmetleri ve yaşlı bakım hizmetleri hakkında bilgiler sunuyor. Ayrıca yaşlıların yalnızlık hissi, depresyon riski ve sağlıklı yaşlanma için öneriler (düzenli egzersiz, dengeli beslenme, sosyal aktivitelere katılım) ele alınıyor.
- Programda ayrıca geriatri uzmanlarının eğitim süreci, palyatif bakım kavramı, yaşlı bakımında hasta yakınlarının rolü ve Türkiye'de geriatri uzmanlarının bulunduğu iller hakkında bilgiler veriliyor. Konuk doktor, yaşlılarla yaşadığı deneyimler ve onların saygılı bir hasta grubu olduğunu vurgulayarak, onlarla yeterli zaman ayırmak ve güler yüzle karşılamak ilaçtan daha etkili bir tedavi yöntemi olduğunu belirtiyor.
- 00:29Yaşlılara Saygı Haftası ve Konuk Tanıtımı
- Bugün beşinci mevsim günü ve yaşlılara saygı haftası münasebetiyle konuk olarak Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden İc Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı Doçent Doktor Muhammed Cemal Kızıl Arslanoğlu davet edildi.
- Konuk, yaşlılara sevgi ve saygı göstermenin dinen ve insan olarak herkesin görevi olduğunu vurguladı.
- 02:16Yaşlı Kavramı ve Yaşam Süresi
- Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 65 yaşın üstü yaşlı olarak tanımlanır ve yaşlılar üç gruba ayrılır: 65-74 yaş erken yaşlılık, 75-84 yaş orta yaşlılık ve 85 üstü ileri yaşlılık.
- Türkiye'de doğumda beklenen yaşam süresi 78 yıla kadar çıkmış olup, bu durumun sebebi anne-bebek ölüm hızlarındaki azalma, basit enfeksiyonlarla mücadele ve gelişen antibiyotiklerdir.
- Türkiye'nin yaklaşık %8,80'i yaşlı nüfus olup, bu nüfus yaklaşık 7 milyon kişiyi oluşturuyor ve her geçen gün artmaktadır.
- 04:10Geriatri ve Yaşlılarla İlgili Sorunlar
- Yaşlı popülasyondaki artış beraberinde sağlık ve sosyal sorunları beraberinde getirmektedir.
- Yaşlı hastalar genellikle şeker, tansiyon, kalp, böbrek ve solunum sıkıntısı gibi komorbit hastalıkları beraberinde bulunduran ve birçok ilaç kullanan kişilerdir.
- Yaşlı hastalar fizyolojik ve psikolojik olarak genç hastalar kadar zinde değiller ve hastaneye başvurduklarında bölüm bölüm dolaşmak onlar için zor bir iş olmaktadır.
- 05:05Geriatri Ekibi ve Uygulamaları
- Geriatri, yaşlıyı tek bir merkezden olabildiğince bütün sorunlarını ele alıp çözmek için ortaya çıkmıştır.
- Geriatri ekibi, geriatist, fizyoterapist, hemşire, sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve iş uğraşı terapisti gibi uzmanlardan oluşur.
- Multidisipliner ekip kavramı, hastanın bir sorunu ortaya çıktığında ilgili uzman ekibin davet edilerek hastayı yormadan tedavi etmesini sağlar.
- 06:20Türkiye'de Geriatri Uygulamaları
- Türkiye'de geriatri 2000 yılından sonra gelişmeye başlamış olup, şu an 100-110 civarında geriatist bulunmaktadır.
- Türkiye genelinde Konya'da bir geriatist bulunmakta ve Konya Eğitim Araştırma Hastanesi'nde palyatif bakımda çalışan konuk, bu ekipte çalışmaktadır.
- Konya'da bu ekip tam olarak oluştuğu yer sayısı kısıtlı olup, Türkiye'de sadece 1-2 üniversitede bu ekip bulunmaktadır.
- 07:33Yaşlılara Özel Hizmetler
- 2009 yılı Cumhurbaşkanı tarafından yaşlılar yılı olarak ilan edilmiş ve Ankara'da Cumhurbaşkanlığı'nda yaşlılık şurası düzenlenmiştir.
- Sağlık Bakanlığı, hastanelerde sosyal hizmet uzmanları bulundurarak yaşlıların sosyal açıdan değerlendirilmesini sağlamaktadır.
- Evde bakım hizmetleri, dünyada ücretli olarak yapılmakta olup, Türkiye'de ücretsiz olarak sağlanmaktadır ve her geçen gün bu hizmetlerin sayısı artmaktadır.
- 09:34Evde Sağlık Hizmetleri
- Evde sağlık hizmetleri, yatalak hastalara evine gidilerek muayene yapılması, gerekli tetkiklerin alınması ve hastaneye getirilmesi gibi hizmetleri sunmaktadır.
- Bu hizmetler, hastaların hastaneye götürülmesini ve polikliniklerde işlerini görmesini zorlaştıran durumları çözmektedir.
- Evde sağlık hizmetlerine ulaşmak için 182 gibi bir telefon numarası bulunmaktadır ve bu tür hizmetlerin insanlara duyurulması gerekmektedir.
- 11:21Yaşlı Bakım Hizmetleri
- Belediyelerin sağladığı temizlik hizmetleri, bakıma ihtiyacı olan ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı olan hastalarda uygulanmaktadır.
- Bu hizmetler yavaş yavaş artmakta olup, yaygınlaştıkça daha etkili hale gelecektir.
- 11:59Geriatri Eğitimleri
- Geriatri, yaşlı bakım alanında eğitim veren bir bölümdür ve özellikle ileri yaşlı hasta grubuyla ilgilidir.
- Demans hastalığına sahip hastalara bakan hasta yakınlara, bası yarası önleme ve tedavi konularında eğitimler verilmektedir.
- Yatalak hastalara gastrostomi ile beslenme konusunda hasta yakınlara eğitimler sunulmaktadır.
- 13:29Yaşlı Bakım Eğitimi ve Uzmanlık
- Yaşlı bakım eğitimi üniversitelerde ve meslek lisesinde bulunmaktadır.
- Geriatri uzmanlığı için altı yıllık tıp fakültesi eğitiminden sonra TUS sınavına girilir, iç hastalıkları bölümünde dört yıl ihtisas yapılır.
- Yan dal uzmanlık sınavına girip gerati bölümüne girildikten sonra üç yıl eğitim alınıp, toplam yedi yıllık bir eğitim süreci tamamlanır.
- 15:02Türkiye'deki Yaşlı Bakım Durumu
- Türkiye'de yaşlı bakım çalışmaları henüz yeterli değildir, ancak her geçen gün yeni gelişmeler olmaktadır.
- Yaşlılar yılı ilan edildiği için önümüzdeki süreçte daha güzel adımlar atılacağı düşünülmektedir.
- Geriatri uzmanları Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyük şehirlerde ve Konya, Adana, İsparta, Kayseri, Diyarbakır, Mersin, Gaziantep gibi illerde bulunmaktadır.
- 17:26Evde Sağlık Hizmetleri ve Palyatif Bakım
- Evde sağlık hizmetlerinin telefon numarası 444 38 33'tür ve sokağa çıkamayacak hastalar bu numarayı arayarak yardım alabilirler.
- Palyatif bakım, düzelemeyecek hastalıklara sahip hastaların yaşam kalitesini arttıracak, ağrıları ve nefes darlığı gibi semptomları rahatlatacak bir hizmettir.
- Konya Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 24 yataklı bir palyatif bakım merkezi bulunmaktadır.
- 20:08Yaşlı Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yaşlı bakım ihtiyacı olan yaşlılarla hasta yakınının uğraşması meşakkatli bir süreçtir.
- Bakıcı yükü olarak adlandırılan bu yük, hasta yakınlarının depresyon ve tükenmişlik hissi gibi yönlerden ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır.
- Palyatif bakım merkezleri, hasta yakınlara nasıl bakılacağı konusunda eğitim vererek gönül rahatlığıyla eve gidip hastalarına bakabilmelerini sağlamaktadır.
- 23:25Yaşlıların Hayatlarını Kolaylaştırma
- Yaşlıların hayatlarını kolaylaştırmak için sağlık açısından ve sosyal açıdan yapılacaklar vardır.
- 23:46Yaşlılık ve Sağlık Hizmetleri
- Riyaddin'in ekip kavramları hastayı tek odaklı çözmek ve sorunlarını yormadan halledebilmek hedeflerinden en büyüğüdür.
- Evde sağlık hizmetleri ve palyatif bakım merkezlerinin yaygınlaşması, verilen hizmetlerin kalitesini artıracaktır.
- Yaşlıların metropolleşmenin getirdiği binalarda yalnız kalması, depresyon durumunu tetikleyebilir ve bu durum mevcut sağlık sorunlarını etkileyebilir.
- 25:18Yaşlılık Döneminde Aktivite ve Sosyal Bağlantılar
- Yaşlılık ve emeklilik dönemini aktif değerlendirmek için resim, müzik, sanatsal faaliyetler gibi hobiler kazanmak önemlidir.
- Belediyelerin ve sivil toplum kuruluşlarının düzenlediği etkinlikler ve eğitimler değerlendirilebilir.
- Torunlarla ilgilenmek yaşlılara terapi olabilir ve sosyal açıdan destek sağlar.
- 26:49Yaşlıların Aktivite Sorunları ve Çözümleri
- Büyük aile modeli ile yaşayan evlerde yaşlılar daha aktif olabilir, ancak tüm işi gelinlerin yapması da olumsuz etkileri olabilir.
- Yaşlıların güvenli olacak şekilde temizlik, yemek yapma gibi aktiviteler yapması önemlidir.
- Kitap okumak ve günlük değerlendirme yapmak yalnız yaşayanlar için faydalı olabilir.
- 28:26Sağlıklı Yaşlanma İçin Öneriler
- Düzenli egzersiz, özellikle tempolu yürüyüş (en az yarım saat) haftanın üç günü yapılması hastanın iyilik hali için çok önemlidir.
- Egzersiz, kronik hastalıklarla mücadelede tedaviyi kolaylaştırır, ilaç sayısını azaltır ve moral ve mutluluk sağlar.
- Düzenli ve dengeli beslenme yaşlılarda özellikle önemlidir, özellikle hastaneye yatan yaşlı hastalarda beslenme sorunları %70-80'e kadar ulaşabilir.
- 30:06Beslenme Önerileri
- 65 yaşından sonra biraz kilo almak daha iyi sonuçlar verir, vücut kitle indeksi 22-23 civarında daha iyi sonuçlar alınır.
- Dengeli beslenme, karbonhidrat, yağ, protein ve sebze meyvelerden dengeli olarak beslenmektir.
- Şeker hastalığı olan hastalarda üç öğün (kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği) ve ara öğünler tavsiye edilir.
- 31:53Kas Erimesi ve Önleme
- Yaşla beraber kas erimesi (sarkopeni) ciddi sorunlara neden olabilir, 20'li yaşlardaki kas kitlesi 80 yaşına geldiğinde %40'tan fazla azalabilir.
- Kas erimesi özellikle alt bacaklarda kas gücü azaldığı için düşme meyilli olabilir ve kalça kırılmasına neden olabilir.
- Yaşlı hastalarda her gün düzenli yumurta (bir tane) ve haftada 3-4 gün kırmızı et (avuç içi porsiyon) tüketilmesi tavsiye edilir.
- 33:18Yaşlı Bakım Hizmetlerinin Yaygınlaştırılması
- Yaşlı bakım hizmetlerini yaygınlaştırmak için programlar yapmak, medya ve hastanelerde bilgilendirme toplantıları düzenlemek önemlidir.
- Türkiye'de yaşlarla ilgili farkındalık artmış ve önümüzdeki süreçte ciddi adımlar atılacağı düşünülmektedir.
- Devletin sunduğu imkanlar arasında belediyelerin temizlik görevlilerini evlere gönderip ücretsiz temizlik yapılması ve banyo yaptırılması bulunmaktadır.
- 35:32Yaşlılarla Çalışma Deneyimi
- Programın son dakikalarında, yaşlılarla yaşadıkları hoş anılar veya üzücü anlar soruluyor.
- Yaşlılar saygılı, hürmetli ve tecrübeyle dolu bir hasta grubu olarak tanımlanıyor.
- Güler yüzle karşılamak ve yeterli zaman ayırmak, ilaçtan daha etkin bir tedavi yöntemi olarak vurgulanıyor.
- 36:29Yaşlılarla Çalışma Süreci
- Gerati polikliniğinde yaşlılarla en az kırkbeş dakika muayene süresi geçiriliyor.
- Bu süre zarfında yaşlılarla güzel sohbetler ediliyor ve bu da ilaç kadar etkili olduğu düşünülüyor.
- İlaçların düzeltemediği birçok şey var, ancak güleryüz ve tatlılık önemli bir rol oynuyor.
- 37:24İzleyici Mesajları ve Program Kapanışı
- İzleyicilerden gelen mesajlarda doktorun tüm ihtiyaçlarına cevap vermeye çalıştığı ve hastaların konuşmasını en ince ayrıntısına kadar dinlediği belirtiliyor.
- Yaşlılara hizmet ücretsiz olarak veriliyor, sağlık bakanlığının vermiş olduğu bir hizmet olarak sunuluyor.
- Programda Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden iç hastalıkları ve geriatri uzmanı Doç. Dr. Muhammed Kızıl Arslanoğlu konuk olarak yer alıyor.