Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Her Şeyin Başı Sağlık" programında sunucu ve kadın doğum ve tüp bebek uzmanı Dr. Seval Taşdemir arasında geçen bu röportaj, 30 yıllık hekimlik tecrübesine sahip bir uzmanın tüp bebek tedavisi ve üreme sağlığı konusundaki bilgilerini içermektedir.
- Video, anne ve baba adaylarının bebek sahibi olmadan önce yaptırması gereken testlerden başlayarak, infertilite nedenleri, tüp bebek tedavisinin tarihçesi, Türkiye'deki yasal sınırlamaları ve tedavi sürecindeki gelişmeleri ele almaktadır. Ayrıca erkeklerde ve kadınlarda infertilite nedenleri, sperm parametreleri ve tedavi stratejileri detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Programda ayrıca tüp bebek tedavisindeki teknolojik gelişmeler, genetik incelemeler, sperm seçim teknikleri, embriyo izleme sistemleri ve tedavi hazırlık süreçlerindeki değişiklikler de anlatılmaktadır. Türkiye'nin tüp bebek tedavisindeki konumu ve doğru bir klinik seçimi için dikkat edilmesi gereken noktalar da videoda yer almaktadır.
- 00:52Bebek Sahibi Olmak İçin Gerekli Kontroller
- Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin evlendikleri ilk günden itibaren üreme sağlığı yönünden kontrolden geçmeleri önerilir.
- Erkeklerde üç-beş günlük cinsel perhiz sonrası spermiyogram analizi, kadınlarda adetin ikinci-üçüncü günü hormonal kontroller, jinekolojik muayene, vajina ultrasonografi veya rahim filmi (histerosalpingografi) yapılmalıdır.
- Eğer kontrollerde sorun yoksa, çiftlerin bir-bir buçuk yıllık bir süreçte normal ilişkilerini sürdürmeleri önerilir, bebek sahibi olamazlarsa tedaviye başvurabilirler.
- 03:03Doğurganlığı Etkileyen Faktörler
- Doğurganlığın tehlikeye girdiğini adet görmesiyle anlayabiliriz; Türkiye'de adet görme yaşı 11-13 yaş arasındadır.
- Adet düzensizliği, erken menopoz (19 yaşında menopoz gibi) ve yaş faktörü doğurganlığı etkileyen önemli faktörlerdir.
- Kilo, sigara kullanımı, sistemik hastalıklar (diyabet, tiroid hastalıkları, hepatit enfeksiyonları), karın içi enfeksiyonlar (tüberküloz, gonore, apandisit perforasyonu) ve genetik faktörler de doğurganlığı olumsuz etkileyebilir.
- 06:34Tüp Bebek Tedavisi
- Tüp bebek tedavisi 1978 yılında İngiltere'de uygulamaya girmiş ve infertilitede mucize devrim denilen tedavinin temellerini atmıştır.
- Tüp bebek tedavisinin yaygınlaşmasının en önemli etkenlerinden biri farkındalığın artması ve kısırlık problemi yaşayanların tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olabildiklerini bilmeleridir.
- Kadınların evlenme yaşının ilerlemesi, yumurtalık sayısının azalması, çikolata kistleri, miyomların büyümesi, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon hastalıkları, sigara, alkol alışkanlıkları, aşırı kilo ve aşırı zayıflık infertiliteye neden olabilir.
- 09:46Tüp Bebek Tedavisinin Uygulanma Koşulları
- Erkekte sperm sayısının 5 milyonun altında olduğu, spermlerin büyük çoğunluğunun hareketsiz veya şekil bozukluğu olan hastalarda direkt tüp bebek tedavisi önerilir.
- Kadınlarda tüpler tıkalıysa başka tedavi seçeneği olmadığı için direkt tüp bebek tedavi programına alınır.
- Tüp bebek tedavisi ayaktan takip ve tedavinin yapıldığı yaklaşık 16-17 gün süren, maksimum 20 günde tamamlanabilen bir tedavidir.
- 11:48Tüp Bebek Tedavisinde Yaş Sınırları
- Türkiye'de tüp bebek tedavisi için çiftlerin evli olması ve kendi yumurtaları ile spermleri kullanılması gerekmektedir.
- Menopoz süreci kişiye göre değişmekte olup, 17-19 yaşından 50'li yaşlara kadar uzayabilmektedir.
- 45 yaş üzerindeki hastalarda tüp bebek tedavisi kabul edilmemekte, gebelik oranları %5-10 civarındadır.
- 13:03Genç Hastalarda Tüp Bebek Başarısı
- 20'li yaşların sonu ve 30'lu yaşların başında tüp bebek gebelik oranları %70-75 civarındadır.
- Infertilitede başarıyı getiren en önemli faktörlerden biri kadın yaşıdır, fazla yaşı ilerlemeden tedaviye girilmesi gerekir.
- Erkeklerde sperm verdiği sürece tedavi önerilebilir, 64-65 yaşında kendi sperm ile çocuk sahibi olan hastalar bulunmaktadır.
- 14:33Tüp Bebek Tedavisinin Tekrarlanması
- Tüp bebek tedavisinden sağlıklı binlerce bebek dünyaya gelebildiği gibi sonuç alamayan da bir o kadar hasta bulunmaktadır.
- Hastaya daha önceki tedavisinde uygulanması gereken teknik tedaviler uygulanmadıysa, hastaya tedavi şansı verilmelidir.
- Tekrarlayan düşüklerde bağışıklık tedavisi sonrasında tüp bebek tedavisine girilmesi önerilmektedir.
- 15:58İleri Tekniklerle Tüp Bebek Tedavisi
- Laboratuvar ortamında mikroçip, sperm mıknatısları, IMSI mikroskopları gibi 7000 kat büyüten mikroskoplar kullanılmaktadır.
- Yurt dışından gelen hastalarda, mikroenjeksiyon tekniği uygulanmamış veya azot sperm durumunda tedavi başarısızlığı yaşanabilmektedir.
- Erkek hastalarda hormon eksikliğine bağlı azot sperm durumunda ilaç tedavisi ile sperm çıkışını sağlayarak tüp bebek tedavisi yapılabilmektedir.
- 18:10Kadınlarda Kısırlık Nedenleri
- Kadınlarda en sık kısırlık nedenleri yumurta, yumurtalık kistleri ve yumurtalık fonksiyon bozukluklarıdır.
- Yumurtlama düzeninin takip edilmesi ve yumurtlama ilaçları verilmesi gebelik olma oranlarını artırır.
- Yumurtalık kistlerinde cerrahi müdahale yapılırken dikkatli olunmalı, gereksiz cerrahi girişimi yumurtalıkların zarar görmesine neden olabilir.
- 20:11Polikistik Over Sendromu ve Çikolata Kistleri
- Polikistik over sendromu genetik bir hastalıktır ve Ortadoğu coğrafyasında yaygındır.
- Polikistik over sendromunda yumurtlama fonksiyon bozukluğu, kilo eğilimi, tüylenme ve adet düzensizliği görülür.
- Çikolata kistlerinde erken dönemde menopoza eğilim vardır ve yumurtaların harap olması sık görülür, bu nedenle gebelik elde edilirse ana kistleri tedavi eden en önemli tedavi şeklidir.
- 21:42Diğer Kadın Kısırlık Nedenleri
- Kadınlarda görülen en sık kısırlık nedenleri yumurtalık kistleri, kanalların tıkalı olması, rahimdeki miyomlar ve rahim içi perdedir.
- Kadınlarda genetik problemler de infertilite nedeni olabilir, bu durumda tüp bebek artı genetik tanı tedavisi yapılmalıdır.
- Erkekler kadın kısırlığına göre daha şanslıdır, tanısı daha kolaydır ve meni testi ile problemi rahatlıkla analiz edilebilir.
- 22:46Erkek Kısırlığı Nedenleri
- İki yaşından önce inmemiş testislerin indirilmesi gerekir, aksi takdirde uzun yıllar karın içerisindeki ısıya maruz kalan testis dokuları harap olur ve azot sperm (spermi olmayan) grubu oluşturur.
- Varikosel (genital bölgedeki venöz damarların genişlemesi) operasyonlarında dikkatli hareket edilmeli, çünkü az sayıda sperm varsa operasyon meninin daha da azalmasına neden olabilir.
- Gençlik yıllarında kabakulak enfeksiyonu, gonore enfeksiyonları, aşırı kilo, şişmanlık ve sigara kullanımı da erkek kısırlığının nedenleridir.
- 24:12Erkek Kısırlığı Tedavisi
- Erkek hasta başvurduğunda üç-beş günlük cinsel peris sonrası mini testi yapılır; mililitredeki sperm sayısının 20 milyonun üzerinde olması, mevcut spermlerin %70-80'inin hareketli olması ve en az %5'inin normal şekil yapısında olması gerekir.
- Sperm parametrelerinde düşüşlük varsa destekleyici ilaçlar verilir, sonuç elde edilemezse aşılama tedavisi yapılır, ciddi düşüşlerde tüp bebek tedavisi uygulanır.
- Menide hiç sperm yoksa (azospermi) genetik ve hormon tahlilleri yapılmalı, destekleyici ilaç tedavisi verilmeli ve mikrotese işlemi yapılmalıdır.
- 26:02Stres ve Kilo Etkisi
- Stres vücudun sistemik endokrin yapısını etkileyen önemli bir hastalıktır ve çocuk sahibi olmakta etkili olabilir.
- Tüp bebek tedavisinde yapılan alt tedaviler (yumurtlama tedavisi, spermi güçlendirici ilaçlar, endometriozis tedavisi) takip eden aylarda gebe kalma oranlarını artırabilir.
- Tüp bebek tedavisinde ne çok erken ne de çok geç kalınması gerekir, doğru yaklaşım hastaların fiziksel özellikleri bakılarak kendi için doğru tedavi basamağından başlanmasıdır.
- 30:15Tüp Bebek Tedavisi Seçimi
- Sağlık Bakanlığı'nın belirlediği kriterlere göre tüpler tıkalı kadınlarda, sperm sayısı 5 milyonun altında erkeklerde, aşılama tedavisinden sonuç alınamayan genç hastalarda ve genetik problem içeren hastalarda tüp bebek tedavisi uygulanmalıdır.
- Türkiye tüp bebek konusunda Avrupa ve Ortadoğu'da lider bir ülkedir, özellikle genetik incelemeler Avrupa'da birçok merkezde yapılamadığı için hastalar Türkiye'ye başvuruyor.
- Doğru tüp bebek tedavisi için merkezlerin donanımlı olması gerekir; genetik inceleme, dondurma sistemleri (freezing sistemleri) ve sperm mıknatısları, IMSI mikroskopları gibi teçhizatlı donanımlı merkezlerde başarı şansı daha yüksektir.
- 33:25Tüp Bebek Tedavisinde Zor Hasta Grupları
- Günümüzde tüp bebek tedavisine gelen hastalar genellikle zor hasta grupları olup, ileri yaş hastaları ve defalarca denemiş hastalardır.
- Basit yöntemlerle kolay vakalar rahatlıkla çözülebiliyor, ancak kadının yaşı ilerlemiş, defalarca tüp bebek tedavisine girmiş ve embriyo kalitesi sorunlu hastalarda gebelik elde ediliyorsa çok tecrübeli ve donanımlı merkezlerde sonuç elde edilebiliyor.
- 34:02Tüp Bebek Tedavisindeki Gelişmeler
- Son yıllarda tüp bebek tedavisinde tedavi programına alınan hasta grubu çok spektrumlu gelişmiş, özellikle son on yılda genetik incelemeler büyük ilerleme kaydetmiştir.
- Türkiye bu konuda çok başarılı olup, Avrupa'dan birçok noktadan genetik inceleme gerektiren hastaların tüp bebek tedavisine geldiği belirtilmiştir.
- Sperm seçimindeki teknik donanımlar son yıllarda artmış, sperm mıknatısları DNA fragmantasyon bozukluğu olan spermleri ayıklamada yardımcı olmaktadır.
- 34:42Sperm Seçimi ve Embriyo İzleme Teknolojileri
- İns mikroskopları (7000 kat büyüten) ve normal mikroskoplar (400 kat büyüten) altında normal gibi gözüken spermlerin baş kısmında ciddi anomaliler tespit edilebilmektedir.
- Sperm seçimindeki teknik donanımlar sayesinde embriyoların daha kaliteli olduğu, genetik problemlerinin daha az görüldüğü ve gebelik oranlarının arttığı tespit edilmiştir.
- Laboratuvar cihazları embriyoların 24 saat izlenmesi, embriyonun kalitesi açısından önemli olup, bu embriyolar transfer edildiğinde gebelik oranları daha yüksek olmaktadır.
- 36:17Erkek Hastaların Tüp Bebek Tedavisine Hazırlanması
- Son yıllarda erkek hastaların tüp bebek tedavisine hazırlanması farklılaşmış, menisinde hiç spermi olmayan hastalar direkt tese işlemini alınıyordu.
- Günümüzde erkek hastalarda sperm düşüklüğü veya menide hiç sperm olmaması durumunda mutlaka genetik analiz yapılıyor, hormonlarına bakılıyor ve ilaç tedavisi veriliyor.
- Mikroteseye yöntemi sayesinde testis dokusundaki bütün hücreler aranıyor ve kıyıda köşede nerede sperm varsa bulup çıkartılarak tüp bebek tedavi şansı artırılıyor.
- 37:28Kadın Hastaların Tüp Bebek Tedavisine Hazırlanması
- Kadın hastalarda tüp bebek tedavisi hazırlama yöntemleri değişmiş, ilaç kullanımı öncesinde daha uzun süreli ilaç kullanılırken şimdi daha kısa süre ilaç kullanılmaktadır.
- Rahim içerisindeki perdelerin ortadan kaldırılmasını sağlayan kameralı sistemler (histeroskopi ve laparoskopi) daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Hidrosalping olgularında kanal temizliği yapıldıktan sonra tüp bebek tedavi programına alınmaktadır.
- 38:53Tüp Bebek Tedavisinde Ekip Çalışması
- Tüp bebek tedavisinde başarıyı elde etmek tesadüfi değildir, uzun yıllar sistematik ve düzenli bir çalışmanın sonucunda peş peşe gebelikler elde edilebilir.
- Tüp bebek tedavisinde knisyenlerin ve embriyolojideki görevli arkadaşların sinerji şeklinde çalışması, teknik gelişimleri ve bilinçli uygulanması önemlidir.
- Tüp bebek tedavisinde uzun yıllar hizmet veren ve başarılı merkezlerde bu ekip çalışması mutlaka dikkate alınmaktadır.