Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sağlık Olsun" programında Endokrinoloji ve Diyabet uzmanı Profesör Dr. Serdar Güler, izleyicilerin WhatsApp üzerinden gönderdiği sorulara yanıt vererek tiroid hastalıkları hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
- Program, tiroid bezinin yapısı ve işlevi, tiroid hastalıklarının türleri (hipotiroidizm, hipertiroidizm, haşimato), tiroid hormonlarının vücut üzerindeki etkileri ve tiroid hastalıklarının tedavisi konularını ele almaktadır. Özellikle gebelik döneminde tiroid hastalıklarının önemi, tiroid ilaçlarının doğru kullanımı ve tiroid hastalıklarının diğer sağlık sorunlarıyla ilişkisi detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Programda ayrıca iyot kullanımı, çölyak hastalığı, gluten hassasiyeti, laktoz intoleransı, D vitamini eksikliği ve kolesterol gibi konular da ele alınmaktadır. Dr. Güler, tiroid hastalıklarının saç dökülmesi, kilo değişiklikleri ve kolesterol seviyelerine etkisi hakkında bilgiler verirken, tiroid hastalıklarının tedavisi ve takibi konusunda pratik tavsiyeler sunmaktadır.
- 00:40Program Tanıtımı ve Tiroid Hastalıkları
- Sağlık Olsun programında tiroid hastalıkları ve özellikle gebelik döneminde tiroid hastalıklarının etkileri konuşulacak.
- İzleyiciler WhatsApp numarası üzerinden sorular gönderebilir ve programda cevaplanabilir.
- Endokrinoloji ve diyabet uzmanı Profesör Dr. Serdar Güler programda konuk olarak yer alıyor.
- 02:35Tiroid Bezinin Fonksiyonu
- Tiroid bezisi, nefes borularının önünde kelebek şeklinde yer alan, herkesin olması gerekli bir bezdir.
- Tiroid bezisi metabolizma başta olmak üzere vücudun tüm dengesini oluşturur: uyku-uyanıklık, sıcak-soğuk toleransı, kilo alma, enerji seviyesi ve cinsel fonksiyon gibi.
- Tiroid bezisi normal çalıştığında vücut dengede kalır, fazla çalıştığında daha fazla yemek yerseniz bile kilo kaybedersiniz, yavaş çalıştığında ise az yerseniz bile kilo alırsınız.
- 04:19Tiroid Hormonunun Önemi
- Tiroid hormonu gebelikte adet düzenini ve devamlılığı açısından çok önemlidir.
- Büyüme hormonu eksikliği olan çocukların boyu 140 cm'ye kadar çıkabilirken, tiroid hormonu eksikliği olan çocukların boyu 130 cm'dan fazla çıkamaz.
- İnsanlık nadiren tiroid bezi olmadan doğabilir, ancak Türkiye'de tüm doğumlarda tarama yapılır ve tedavi edilir.
- 05:16Gebelik ve Tiroid
- Gebelikte tiroid problemleri, tiroid bezinin fonksiyonundaki bozukluklarla (yavaş veya hızlı çalışması) ortaya çıkar.
- İdeali, gebelik oluşmadan önce tiroid bezinin normal çalışmasını sağlamaktır.
- Yavaş çalışan tiroid bezisi için levooksin adlı ilaç kullanılırken, fazla çalışan bezlerde ameliyat veya radyoaktivite gibi kalıcı tedavi yöntemleri gerekebilir.
- 07:09Gebelikte Fazla Çalışan Tiroidin Riskleri
- Gebelikte fazla çalışan tiroidin en ciddi riski gebeliğin kaybıdır.
- Gebelikte kullanılan ilaç dozları, gebe olmayan kişilere göre yaklaşık dörtte birine kadar düşürülür.
- Fazla çalışan tiroid bezisi nedeniyle yenidoğanlarda cilt problemleri, tiroid bezi büyümeleri gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- 08:38İyot Eksikliği ve Tiroid Hastalıkları
- Çocukların gerizekalı olma riski kolay kolay gerçekleşmez, ancak kratenizm (iyot eksikliği nedeniyle zeka geriliği) gibi durumlar olabilir.
- Türkiye'de iyot eksiklikleri orta düzeyde olup, iyotlu tuz kullanmak önerilir.
- İyotun faydalarını maksimize etmek için tuzu yemeklere en son eklemek veya tuzsuz yemek yapmak önemlidir.
- 09:37İyot Kullanımı ve Riskler
- Bazı tiroid durumlarında (graves gibi) iyottan fakir beslenmek gerekebilir, bu durum hastanın durumuna göre değişebilir.
- İyot eksikliği hem tiroid bezinin çalışmaz hale gelmesine (wolf chikof) hem de aşırı çalışır hale gelmesine (yot bazidov) neden olabilir.
- İyot eksikliği olup olmadığına dair kan değerlerine bakılmalı ve doktorun önerileri takip edilmelidir.
- 14:05Tiroid ve Guatr Arasındaki Fark
- Guatr, tiroid bezinin iyot eksikliği nedeniyle büyümesidir.
- Türkiye'de yaklaşık 20 yıldır iyotlu tuz kullanılmaya başlandığı için guatr vakaları azalmıştır.
- Gelişmiş ülkelerde yağlar ve tuzlar iyotlanarak iyot eksikliği sorunu çözülmeye çalışılmaktadır.
- 16:39Tiroid Tedavisi ve İlaç Kullanımı
- Tiroid hastalıklarında tedavi edilemeyen hiçbir problem yoktur, mevcut ilaçlar etkili ve ucuzdur.
- Eskiden daha sık kullanılan tiroid hormonu ilaçları, güncel çalışmalar sonucu bazı durumlarda artık gerekli görülmemektedir.
- Nodüler (tiroid yumruları) için tiroid hormonu verilmesi artık tercih edilmemekte, iyot eksikliği nedeniyle büyüme durumlarında iyotla dengeleme daha etkilidir.
- 18:05Tiroid ve Şeker Hastalığı İlişkisi
- Tiroid hastalıklarında normal dozlarda vitamin verilir, yüksek dozda preparatlar kullanılmamalıdır.
- Hipotiroidi hastalarda tiroid bez yavaş çalıştığı için kilo alma meyili vardır.
- Şeker hastalığı ve tiroid problemleri olan hastalarda hem şeker hem tiroid durumunu toparlaması gerekir.
- 19:43Tiroid Hastalıklarının Yaygınlığı
- Tiroid problemleri Türkiye'deki 18 yaş üstü nüfusun yaklaşık yarısında görülmektedir.
- Diyabet hastalığı en az %15 oranında görülür, yaşla birlikte bu oran %15-17'ye kadar yükselir.
- Tip 1 diyabet ve tiroid hastalıkları gibi otoimmün hastalıklar, bir otoimmün hastalığınız varsa ikinci bir otoimmün hastalığı olma ihtimali yüksektir.
- 21:35Tiroid İlaçlarının Kullanımı
- Tiroid ilaçları ışık görmeyecek, nem görmeyecek ve buzdolabına girmeyecek şekilde korunmalıdır.
- Tiroid ilaçları aç karnına alınmalı ve başka ilaçlarla en az bir saat aralığı bırakılmalıdır.
- Tiroid hastalıklarında doz ayarı kişisel farklardan dolayı deneme yanılma ile yapılır ve herkes mutlaka ayarlanır.
- 23:20Gebeliğte Tiroid Tedavisi
- Hipertiroidi hastalığında kullanılan propil tiyosi ilaçları ilk üç aylık gebeliğe uygundur.
- Gebeliğte tiroid takibi ayda bir yapılmalıdır.
- Gebelik öncesi TSH seviyesinin 2,5 altında olması önemlidir.
- 24:18Haşimato ve Gebelik
- Haşimato tiroid bezinin tahribatıdır ve yüzde 90'ı üzerinde tahrip olmadığı müddetçe tiroid bez çalışabilir.
- Gebelik planlayan haşimato hastalarında TSH seviyesinin 2,5 altında olması önemlidir.
- Gebelikte tiroid hormonu kullanımı gebelik kaybı önleme açısından önemlidir.
- 27:55Akıllı Saatler ve Sporcu Saatler
- Akıllı saatler ve sporcu saatler iki farklı kategori olup, genel kullanımda akıllı saatler daha çok tercih edilirken profesyonel sporcular sporcu saatlerini tercih ediyor.
- Akıllı saatler haftalık adım sayısı, kalori harcaması ve kalp atım sayılarını grafiksel olarak sunarak egzersiz ve kalp sağlığı hakkında geri bildirim sağlıyor.
- Akıllı saatler herkes tarafından kullanılabilir ancak ergenlik döneminden önceki çocuklarda doğru sonuçlar veremeyebilir.
- 29:58Akıllı Saat Seçimi ve Nabız Ölçümü
- Akıllı saatlerde kalp atım sayısını ölçen belirli sensörler bulunur ve fiyat aralığı geniş olduğundan orta bütçeye uygun saatler tercih edilmelidir.
- Egzersiz esnasında nabızı bilmek, egzersiz şiddetini anlamak için önemlidir; sprint koşuları gibi yüksek şiddetli egzersizlerde maksimal nabzın %85-88'inde antrenman yapılır.
- Genel sağlık ve kilo verme amacıyla egzersiz yaparken maksimal nabzın %60-80'inde antrenman yapılması önerilir.
- 32:20Kalp Atım Hesaplama ve Akıllı Saat Avantajları
- Genel olarak ortalama kalp atım sayısı 130-150 arasında olup, bu aralıkta antrenman yapıldığında genel sağlık ve kilo verme için uygun kalp atım sayısına ulaşılır.
- Bireysel kalp atım sayısını belirlemek için karbon en formülü kullanılabilir ve %60-80 aralığına formülde yerleştirilerek hedefe yakın sonuçlar elde edilebilir.
- Akıllı saatler egzersiz yapanlar için önemli avantajlar sunar ve cep telefonlarındaki adım sayıcılar da alternatif olarak kullanılabilir.
- 34:13Tiroid Bezi ve İltihaplı Tiroid
- Profesör Doktor Serdar Güler, endokrinoloji uzmanı ve diyabet uzmanı olarak programda yer alıyor.
- İltihaplı tiroid, tiroid bezinin şişmesi, deformasyonu ve şekli değişmesiyle karakterize olur; Graves hastalığı ve haşimato tiroid bezi bu durumun iki farklı tipidir.
- İltihaplı tiroid bezinin çalışmasını etkilediği ve bozulduğu durumlarda endokrinoloji doktorunun takibinde kalınması gerekir.
- 36:45Hipotiroidi ve Haşimato Hastalığı
- Hipotiroidi, tiroid bezinin yavaş çalışması durumudur ve en yaygın sebebi haşimato hastalığıdır.
- Haşimato hastalığı tiroid bezinin iltihaplanması ve tahrip olmasına neden olur, bu durumda bez yavaş çalışır hale gelir.
- Hipotiroid hastalarında ilaç dozları ayarlanmalı, şikayetler devam ederse dozun artırılması gerekebilir ve diğer olası eksiklikler de tespit edilmelidir.
- 38:57Tiroid ve Hipofiz Bezi İlişkisi
- Beynin alt kesiminde hipofiz adı verilen bir bölgede, bir santimlik bir alan vardır ve bu alan vücuttaki hormonların ana kontrol merkezidir.
- Hipofiz bezinden salgılanan tiroidi uyaran hormon (TSH), tiroid bezine çalışmasını emretmektedir.
- Tiroid bezinin çalışması için hipofiz bezinin emri gereklidir, emir verilmediği sürece tiroid bezinin ne kadar iyi olursa olsun hiçbir şey yapamaz.
- 40:15Hipofiz Problemleri ve Gebelik
- Hastanın hipofiz bezinde bir problem olduğu şüphelenilmektedir.
- Gebelikte hipofiz bezi büyür ve o bölgede tümör varsa kanama olabilir, bu kanama nedeniyle oradaki hormonlar düşebilir ve dengesizlikler artabilir.
- Hipofiz bezinin kontrol edilmesi önemlidir çünkü hipofiz bezi sadece tiroid bezine değil, böbrek üstü bezine de çalış diyen hormon üretir.
- 41:41Tiroid Problemlerinin Tedavisi
- Tiroid problemleri için endokrinoloğa gitmek gerekir, cerrah adı üstünde ameliyat yapar ve ameliyat olup olmayacağınızı endokrinologun karar vermesi daha iyi olur.
- Tiroid bezinin az ya da çok çalışması durumunda saç dökülmesi olabilir.
- Tiroid bezinin az çalışması durumunda kolesterol seviyesi yükseltebilir, bu nedenle hipotiroid olanlarda tiroid hormonları normal hale getirildikten sonra kolesterol düzeyleri tekrar kontrol edilmelidir.
- 42:35D Vitamini Alımı
- D vitamini eksikliği olmadığı halde D vitamini takviyesi alınması ciddi sorunlara yol açabilir.
- A, D, E ve K vitaminleri vücutta birikebilen vitaminlerdir ve bunları rastgele kullanmamakta fayda var.
- D vitamini intoksikasyonu (zehirlenmesi) nedeniyle kalsiyum düzeyleri yükselebilir ve aşırı abartılırsa kalp durabilir.
- 44:05El Terlemesi ve Tedavisi
- El terlemesi tiroid bezinin aşırı çalışması sebebiyle olabilir ve bu durumun tedavisi basittir.
- Bazı kişiler doğuştan aşırı terlemeye meyilli olabilir ve bu durumda terlemeyi uyaran sinirlerin blokajına kadar tedavi yöntemleri mevcuttur.
- El terlemesi durumunda öncelikle tiroid hormonları kontrol edilmeli, eğer burada bir sıkıntı yoksa dermatoloji uzmanına gidilmelidir.
- 45:12Tiroid İlaçları ve Tansiyon
- Guatr ilacının dozu 25 ila 400 mikrogram arasında değişebilir ve genellikle 50-150 mikrogram arasında bir doz kullanılır.
- Tiroid bezinin çalışmaması durumunda levatoksin içeren ilaç kullanılır ve bu ilaç ömür boyu takip edilmelidir.
- Tiroid hormonları normal seviyede iken tansiyonunun tiroid ile alakası olmaması durumunda, tansiyon kontrolü için genellikle bir veya daha fazla antihipertansif ilaç gerekebilir.
- 46:47Çölyak Hastalığı ve Tedavisi
- Çölyak hastalığı son dönemde çok artan bir rahatsızlıktır ve bu hastalarda gluten kullanımı bağırsak problemleri ve kilo kaybına neden olur.
- Çölyak hastaları için diyet kontrolü çok önemlidir, ancak çoğu hasta diyetini yüzde seksen bozar.
- İyi bir gastroenterolog ve diyetisyen takibinde problemin büyük ihtimalle çözüleceği, aksi takdirde tiroid gibi diğer problemler araştırılmalıdır.
- 47:56Haşimato ve Laktoz Intoleransı
- On yedi yaşında haşimato teşhisi olan bir kız çocuğunun süt ve süt ürünleri kullandığında karnı şişiyor, ishal ve kusma yaşadığı belirtilmiştir.
- Çölyak testi negatif çıkmasına rağmen gluten hassasiyeti olabilir, ancak büyük ihtimalle laktoz intoleransı vardır.
- D vitamini eksikliği yaygın bir durumdur ve güneş maruziyetinin az olmasıyla ilgilidir; dünyanın yüzde sekseni bu eksiklikte bulunur.
- 49:33Kansızlık ve Tiroid Problemleri
- On yedi yaşında bir kız çocuğunun kansızlığı normaldir, doğurganlık dönemindeki hanımların yüzde kırk'ında kansızlık olur.
- Haşimato hastalarının yüzde on ihtimalle şu anda tedaviye ihtiyaç yoksa, yüzde doksan ihtimalle ileri dönemlerinde ilaç kullanmak gerekecektir.
- Tiroid bezindeki düğümlerin (nodüller) fonksiyonu normalse, ultrason özellikleri ve boyutuna göre biyopsi yapılabilir veya ameliyat gerekebilir.
- 51:14Gözaltı Morluğu ve Tiroid İlişkisi
- Gözaltı morluğu tiroid ile doğrudan ilişkili değildir, genellikle çok çalışan ve ekrana çok bakan kişilerde görülür.
- Gözaltı morluğu yaşla artabilir ve kansızlık gibi yorgunluğu artırıcı sebeplerden kaynaklanabilir.
- Boynun arka tarafındaki şişlikler tiroid ile ilgili olabilir, ancak daha çok lenf düğümleri olabilir.
- 52:35Hipotiroid ve Kolesterol
- Hipotiroid hastalarında ilaç yetersizliği, kilo ve kansızlık aşırı yorgunluk ve halsizliklere neden olabilir.
- Kolesterol değeri Türkiye kılavuzları 190'un üzerinde değilse ve kalp hastalığı olmayanlar için tedaviye ihtiyaç duyulmaz.
- LDL kolesterol ve trigliserit düzeyleri kontrol edilmeli, gerekirse ilaç tedavisi yapılmalıdır.