Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve endokrinoloji uzmanları (Yavuz Selim Hoca ve Hasan Hoca) arasında geçen bilgilendirici bir sağlık programıdır. Programda izleyici soruları da yanıtlanmaktadır.
- Video, tiroid hastalıklarının genel sınıflandırılması, tiroidin çalışma prensibi, hipotiroidizm ve hipertiroidizm hastalıklarının belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Ayrıca tiroid nodülleri, kanser riski, ameliyat endikasyonları ve tiroid hormon tedavisi gibi konular ele alınmaktadır.
- Programın mutfak bölümünde tiroid sağlığına etki eden besinler (lahana, brokoli, soya yağı, keten tohumu yağı, deniz ürünleri, omega-3 yağ asitleri, deniz börülcesi, yumurta, karnabahar, karala ve hindi) gösterilmekte ve bunların tiroid sağlığına etkileri açıklanmaktadır. Ayrıca Türkiye'deki tiroid hastalıklarının yaygınlığı, iyot eksikliği, Karadeniz bölgesindeki tiroid hastalıklarının yaygınlığı ve cep telefonlarının sağlık açısından önemi gibi konular da tartışılmaktadır.
- 00:28Tiroid Hastalıklarının Sınıflandırılması
- Tiroid hastalıkları temelde dört ana kategoriye ayrılır: tiroidin aşırı çalışması, az çalışması, tiroidin büyümesi (guatr) ve tiroid iltihaplanmaları.
- Tiroid kanserleri ve tümörleri de beşinci bir sınıf olarak eklenir.
- 01:42Tiroidin Çalışma Prensibi
- Tiroid hormon üretimi dört dörtlük bir matematik düzen içerisinde gerçekleşir.
- Sinyali alan hipotalamus ve hipofiz bezleri çevresel sinyalleri ve tiroid hormon ihtiyacını belirler.
- Hipofiz bezinden salgılanan TSH hormonu kana karışarak tiroid bezine ulaşır ve tiroid bezi T3 ve T4 hormonlarını üretir.
- T3 hormonu asıl işi yapan hormondur, T4 hormonu kanda T3'e dönüştürülür.
- 03:09Tiroid Hormonlarının Üretimi
- Sağlıklı düzen içerisinde tiroid hormonu üretimi için mutlaka beyinden sinyal gelmesi gerekir.
- Hastalık durumlarında tiroid hormonu üretimi otonom olarak kendiliğinden de gerçekleşebilir.
- 04:14Hipotiroidi ve Hipertiroidi Bulguları
- Tiroid bezi vücudun metabolik hızını kontrol eder, az çalıştığı durumda tüm organlar yavaşlar.
- Hipotiroidi'de kırılgan saç ve saç kaybı görülür, metabolik hızın yavaşlaması saçların olgunlaşmasını geciktirir.
- Hipertiroidi'de saç dökülmesi, güçsüz ve kırılgan saç, uykusuzluk, heyecan, terleme, çarpıntı, el titremeleri, uyku bozuklukları, sinirlilik ve tansiyon şikayetleri görülür.
- Hipertiroidi'de bağırsakların hızlı çalışması nedeniyle sık defekasyon, sık tuvalete çıkma ve ishal görülebilir.
- Hipertiroidi'de metabolizma yüksek olduğu için kilo kaybı yaşanır.
- 06:04Tiroid Hastalıklarının Tehlikeleri
- Tiroid bezinin fazla çalışması kalp ritmini bozar ve atriyal fibrilasyon gibi ritim bozukluklarına sebep olabilir.
- Tiroid bezinin fazla çalışması kemik erimesi yapabilir.
- Tiroid hormonu, zayıflamak için diyetisyenler tarafından verilmesi tehlikeli olabilir çünkü tiroid bezinin fazla çalışması gibi bir tablo yaratır.
- 06:56Hipotiroidi ve Hipertiroidi'nin Farklı Belirtileri
- Hipertiroidi'de metabolizma hızlı, bağırsak ishal olur, kalp çarpıntı yapar, saç ve tırnaklar hızlı uzar ve kırılgan olur.
- Hipotiroidi'de her şey yavaşlar, kaslar yavaş hareket eder, konuşma yavaşlar, daha fazla uyku hali ortaya çıkar.
- Hipotiroidi'de metabolik hız yavaşladığı için enerji tüketimi azalır, kişi üşüyerek kilo alır, vücut su tutmaya başlar ve kabızlık görülür.
- 08:32Tiroid Hastalıklarının Sıklığı ve Nedenleri
- Toplumda en sık görülen tiroid hastalığı hipotiroidi'dir, yaklaşık %75'i bu hastalığa sahiptir.
- Türkiye'de tiroid hastalıklarının temel problemi coğrafyadaki iyot eksikliğidir.
- Tiroid hormonları iyottan yapıldığı için iyot eksikliği tiroid hormonu üretimi olmamasına ve tiroid bezinin bozulmasına neden olur.
- 09:16Tiroid Hastalıkları ve İyot Kullanımı
- Tiroid ilaçları yerine iyot kullanmak doğru değildir, özellikle fazla iyot almak tiroid hastalığı yaratabilir.
- Hipotiroid durumunda tiroid hormonu üreten hücrelerin bir kısmı yok olmuştur, bu nedenle iyot almak hormon üretimini arttıramaz.
- Tiroid hastalığı kolay bir hastalık değildir, tedavisi ve takibi kolay değildir, tüm organ sistemlerini etkileyebilir.
- 11:18Tiroid Hastalıklarının Tedavisi
- Fazla çalışan tiroid durumunda yerinde duramayan, çarpıntılı, titreyen, sinirli, öfkeli ve kilo kaybı olan bir tablo oluşur.
- Fazla çalışan tiroid hastalarının yaklaşık %30-40'ı ilaçla kalıcı olarak düzeltebilir, ayrıca ameliyat veya atom tedavisi gibi seçenekler de vardır.
- Tiroid hormon eksikliğinde düzenli, dengeli ve belirli dozlarda sürekli takip altında kalınması gerekir, bu hastalık yaşam boyu sürer.
- 11:56Tiroidit ve Grip İlişkisi
- Grip sezonu tiroidit riskini artırabilir, griple birlikte tiroid iltihaplanması (tiroidit) görülebilir.
- Subakut tiroidit, tiroidin ani şişmesine bağlı şiddetli ağrı ve tiroid hormon fazlalığı ile ortaya çıkan bir durumdur.
- Son yıllarda kışın tiroidit vakaları artmış, haftada 2-3 hasta bu şikayetlerle gelmektedir.
- 15:19Tiroid Ameliyatı ve Tekrarlanma Riski
- Tiroidden ameliyat sonrası geri kalan tiroid dokusu içerisinde tekrar nodüller oluşabilir.
- Yeni çıkan nodüllerin tümör potansiyeli açısından tekrar değerlendirilmesi gerekir, riskli bir nodül varsa tekrar ameliyat söz konusu olabilir.
- Tiroid bezinin fizik muayenesinde, tiroidin olduğu yer boğazın alt kısmı, köprücük kemiklerinin ortada birleştiği noktadaki çukur bölgesidir.
- 17:54Tiroid Ameliyatı Endikasyonları
- Tiroid bezinin ameliyatının endikasyonları: bası belirtisi (yutma güçlüğü, ses kısıklığı, nefes darlığı), boyun bölgesinden geçen boşluklu organlara baskı uygulaması.
- Nodül varsa ve çapı 3 cm'in üzerine çıkıyorsa ameliyat gerekli olur.
- Sesli (fazla çalışan) nodül varsa tereddütsüz ameliyat olması gerekir, ilaçla tedavi edilemez, radyoaktif iyot atom tedavisi tercih edilir.
- 19:00Tiroid Nodülleri ve Kanser Riski
- Tiroid nodülü olan kişilerin yüzde yetmişinde hormonlar normaldir ve nodüllerin taşıdığı kanser riski değerlendirilir.
- Çok çalışan veya hormon üreten tiroid nodüllerinde kanserleşme ihtimali yüzde bir civarındadır, diğerlerinde ise yüzde beş ile yüzde on arasında değişir.
- Nodüllerin risk sınıflaması yapılarak ameliyata gönderilme kararı verilir, özellikle çok çalışan nodüller ameliyata tabi tutulur.
- 20:13Tiroid Ameliyatı ve Tekrarlama Olasılığı
- Tiroid için ameliyat yapıldığında, tek nodülü olmayan hastalarda tercih edilen yöntem tiroidin tamamını çıkarmaktır.
- Geriye kalan dokuda tekrarlama olasılığı on yıldan sonra yüzde doksanlara ulaşır.
- Tek taraflı nodülü olan hastalarda, diğer tarafın gelişmeyeceği düşünülerek tek taraflı ameliyat yapılabilir.
- 21:17Tiroid Ameliyatından Sonraki Sorunlar
- Tiroid ameliyatı sonrası kalp çarpıntısı devam ediyorsa, TSH hormonunun normal sınırlarda olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- TSH hormonu 0,5'in üzerinde ve 4'ün altında kalırsa, çarpıntı şikayetinin tiroidden kaynaklandığı söylenemez.
- TSH hormonu 4'ün üzerinde kalıyorsa ve uzun sürede bu sınırlarda kalmışsa, kilo vermenin zorlaşabileceği düşünülebilir.
- 22:52Tiroid Hastalıkları ve Beslenme
- Karadeniz bölgesinde tiroid hastalıklarının yaygın olmasının nedeni iyot eksikliğidir, bölgede kaya tuzu kullanıldığı için iyot alımı yetersizdir.
- Lahanagillerin (karnabahar, brokoli, brüksel lahanası, hindiba) guatrojen içerikleri son derece düşük olup, guatr olabilmeniz için çok fazla tüketmeniz gerekir.
- Fito-östrojen kaynakları (soya yağı, keten tohumu yağı) ölçülü tüketildiğinde sorun yaratmaz, ancak öğünlerin ana kısımlarını oluşturursa tiroid üzerinde dolaylı etki gösterebilir.
- 25:56Civa ve Konserve Gıdalar
- Civa tiroid bezini negatif etkileyen maddelerden biridir ve guatrojen bir madde olarak görülür.
- Konserve gıdalar tüketmeyi önermezler, özellikle BPA içeren metal iç yüzeyli konserveler hormon distraptır.
- İyot alımı için sofra tuzu ve deniz tuzu kullanılabilir, ancak tuzun doğru pişirme tekniğinde kullanılması gerekir çünkü piştikçe iyot oranı azalır.
- 29:14Omega-3 Yağ Tüketimi ve Tiroid Sağlığı
- Dünyada yapılan bir araştırmada Türkiye'de bir kişinin yılda tükettiği balık miktarı 6,30 kilo olarak belirlenmiştir.
- Türkiye'nin etrafı denizlerle çevrili olmasına rağmen, bu miktarın sadece 6,50 kilosu balıktan gelmektedir.
- Omega-3 yağ asitleri açısından balık tüketimini artırmak genel sağlık açısından faydalıdır.
- 30:24Tiroid Sağlığı İçin Diğer Besinler
- Deniz börülcesi de iyot içerdiği için tiroid sağlığı için tüketilebilir.
- Yumurta, çiftlik ortamlarından üretilen hazır üretim yumurtalarında iyot içerdiği düşünülmektedir.
- Fabrikasyon yumurtalarında iyot miktarının ne kadar olduğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
- 31:18Programın Amacı ve Tiroid Hastalıkları
- Program, tıbbi olarak yayınlanmış ve kanıta dayalı tıp literatür dergilerinde karşımıza çıkan bilgileri paylaşmaktadır.
- Tiroid hastalıklarında karnabahar, brokoli, karala ve hindi gibi besinlerin tüketilebileceği belirtilmiştir.
- Tirozin aminoasidi tiroidi desteklediği gösterilmiş, ancak gıda takviyesi yerine besinlerden tirozinden zengin beslenmek önerilmektedir.