Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir uzmanın tinnitus (kulak çınlaması) rahatsızlığı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdiği eğitim içeriğidir.
- Video, tinnitus'un ne olduğunu, nasıl oluştuğunu ve sebeplerini açıklayarak başlıyor, ardından bilişsel davranış terapisi (CBT) yönteminin tedavi sürecindeki rolünü anlatıyor. İkinci bölümde ise tinnitus'a alışma süreci, kabullenme, maskeleme ve cesaret gösterme gibi stratejiler detaylı olarak açıklanıyor.
- Videoda tinnitus'un ABD'de her altı kişiden birinde görüldüğü, 45 yaşından sonra görülme sıklığının arttığı ve günümüzde fiziksel bir tedavisi olmadığı belirtiliyor. Ayrıca, tedavinin hafif ve orta derecede durumlarda kendi kendine uygulanabileceği, ağır durumlarda ise CBT ve ilaç tedavisi birlikte kullanılması gerektiği vurgulanıyor. Alışma sürecinin 6-12 ay sürdüğü ve tinnitus'un ölümcül bir rahatsızlık olmadığı da açıklanıyor.
- 00:05Tinnitus Nedir?
- Tinnitus, inatçı kulak çınlaması olarak da bilinen, dış kaynaklı olmayan, iç kulaktan gelen bir ses rahatsızlığıdır.
- İç kulağımızda salyangozun içerisinde bulunan tüy hücreleri, sinir hücreleriyle sinaps yaparak beynimizin sesler algılamasını sağlar.
- Tinnitus, kafa yandan darbeler, yaralanmalar, iç kulağa hasar veren ilaç kullanımı ve yüksek sese maruz kalmak gibi faktörlerle oluşabilir.
- 02:18Tinnitus'un Sıklığı ve Tedavisi
- ABD'de her altı kişiden birinde (yüzde onyedi) tinnitus rahatsızlığı görülürken, kırkbeş yaşından sonra görülme sıklığı yüzde yirmibeş'e kadar çıkabilir.
- Tinnitus nedeniyle ortaya çıkan sesi değiştirilebilecek veya önleyebilecek bir tedavi bulunmamaktadır.
- Tinnitus tedavisinde sonuç alınan yegane yöntem bilişsel davranış terapisi (CBT) yöntemidir.
- 03:21Bilişsel Davranış Terapisi
- CBT, sesin yol açtığı kaygının önlenmesi ve bu kaygıyla beraber yaşamayı öğrenmeyi amaçlayan bir psikoterapi yöntemidir.
- Bu yöntemde biliş devreye sokulmak suretiyle duygu ve davranışların düzenlenmesi hedeflenmektedir.
- Amacımız orta ve uzun vadede sese alışkanlık geliştirmektir.
- 04:44Tinnitus Tuzağı
- Tinnitus sesini duyduğumuzda beynimiz otomatik olarak tehdit olarak algılar ve vücudumuzu alarma geçirir.
- Alarma geçen beyin anksiyete üretir, ancak bu anksiyetenin yol açtığı olumsuz duygular zamanla tinnitus direncine sebep olur.
- Tinnitus aslında önemsiz ve anlamsız bir sesten ibaret olup, beynimizin otomatik olarak vermiş olduğu kaygı tepkisinin önüne geçebilmek için bunun sahte bir alarm olduğuna yönelik beynimizi eğitmek gerekir.
- 06:06Tinnitus'un Duygusal ve Davranışsal Etkileri
- Tinnitus, sese karşı aşırı duyarlılık göstermeye, tehdit izlemeye ve sesi sürekli dinlemeye sebep olabilir.
- Kaçınma davranışı, yüksek seslerden veya sessiz ortamlardan kaçınma, alkol ve madde kullanımı gibi davranışlar ortaya çıkabilir.
- Negatif dönüş düşünme, geçmişte yapılan hataların ve gelecekte olabilecek sorunların düşünülmesi, sesi ortadan kaldırmak için çok fazla miktarda zaman ve para harcamak da mümkündür.
- 07:18Tedavi Seviyeleri ve Uygulanabilirlik
- Hafif ve orta derecede tinnitus durumlarında kendi kendimize tedavi edebiliriz, ancak ağır durumlarda farklı yöntemler denemek gerekir.
- Hafif seviyede dikkat dağınıklığı ve asabiyet, orta seviyede uykuya geçmede zorluklar ve kaçınma davranışı, ağır seviyede ise ciddi kaçınma ve hayatın eski bağlamından kopması söz konusudur.
- Ağır durumlarda CVT ve ilaç tedavisi birlikte götürülmesi tavsiye edilir.
- 08:33Tedavi Süreci ve Başarı Oranları
- CVT sadece tinnitus tedavisinde değil, diğer anksiyete sorunlarında da kullanılan bir yöntemdir.
- CVT tedavisinde amaç alışmayı sağlamak ve beynimize bu sesle beraber yaşamasını öğretmektir.
- Tedavi süresi altı ile onsekiz arasında değişebilir ve tinnitus rahatsızlığı kurtulma başarı oranı yüzde doksansekize kadar çıkabilir.
- 10:32Düşünmeyi Öğrenme ve Tinnitus Hakkında Gerçekler
- Düşüncelerin duygular üzerinde önemli etkisi olduğundan, düşüncelerin düzenlenmesi ortaya çıkan duyguların da düzenlenmesini sağlar.
- Tinnitus hastaları genellikle "sağ olacağım", "aklımı kaçıracağım", "sakat kalacağım" gibi olumsuz düşünceler geliştirebilir veya aşırı güvenli olabilir.
- Tinnitus ölümcül bir rahatsızlık değildir, zamanla ses yükselmeyecek ve günümüzde fiziksel bir tedavisi yoktur.
- 12:14Tinnitus'a Alışma Süreci
- Beyin tinnitus'a alışma yoluyla uyum sağlayabiliyor ve başarı oranı genel hastalar arasında %98'lik bir orana sahip.
- Alışma "ya hep ya hiç" şeklinde olmayacak, 6 ay ile 12 aylık bir zaman diliminde yavaş yavaş gelişecek.
- Ses kalmaya devam edecek, ancak beynimizi eğittiğimiz için artık bu sesi daha az duyacağız.
- 13:30Kabullenme ve Değerlendirme
- Alışmak için kabullenmek önemli bir şart, ancak kabullenme onaylamak anlamına gelmiyor.
- "Bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenebilme gücü" ifadesi, tinnitus'u kabul etmenin önemini vurguluyor.
- Problemi kabul etmek, anksiyetenin neden olduğu duyguları değiştirmek ve tinnitus'un hayatımıza negatif etkiler yapma beklentisini değiştirmek gerekiyor.
- 15:15Rahatlama Stratejileri
- Tinnitus sesini unutmaya çalışırken güçlük çekiyorsak, 10 dakika boyunca nefes alıp vererek sese odaklanabiliriz.
- Diyaframı kullanarak nefes alma, yoga yapma veya tedavi edici arka plan seslerini dinlemek rahatlama stratejileri arasındadır.
- Maskeleme, dışarıdan gelen ses dalgalarının içerideki sesi baskılaması anlamına gelir ve uyku esnasında vantilatör veya uyku uygulamaları kullanılabilir.
- 16:56Tedavi Edici Arka Plan Sesleri ve Uygulama
- Tedavi edici arka plan sesleri kullanmak alışma sürecini sekteye uğratabilir, bu nedenle dikkatli kullanılması gerekiyor.
- Cesaret korkmamak değil, korku duyduğun halde yoluna devam etmek demektir.
- Uygulama aşamasında direnç gösteren tepkimizi yakalayıp "bu bir tuzak" diyerek daha önce kararlaştırdığımız tepkiyi uygulamalıyız.