Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TRT Türk'te yayınlanan bu aile programında, sunucu, uzman psikolog Kübra Şahin ve 41 yıllık evliliğe sahip Necati Bey-Fatma Hanım çifti konuk olarak yer alıyor. Ayrıca Manchester'dan Pelin Akin ve ailesiyle Skype bağlantısı kuruluyor.
- Program, teknolojinin aile yaşamındaki olumlu ve olumsuz etkilerini incelemektedir. Aile içi iletişim, çocukların teknoloji kullanımı, oyun bağımlılığı, ebeveyn rolü ve teknoloji kullanımının sınırlanması gibi konular ele alınmaktadır. Program boyunca izleyicilerden WhatsApp üzerinden gelen sorular yanıtlanarak, teknolojinin aile değerlerine ve çocuk gelişimine etkisi tartışılmaktadır.
- Programda çocuklara teknoloji kullanımının yaşa göre nasıl sınırlanması gerektiği, eksi üç yaşından önce teknolojinin kullanılmaması, üç-altı yaş arası sınırlı kullanım önerisi gibi pratik bilgiler verilmektedir. Ayrıca aile içi iletişimde teknolojinin zayıflıklarına çözüm olarak "dijital sepeti" oluşturmak, aile film saati düzenlemek ve birlikte oyun oynamak gibi öneriler sunulmaktadır.
- 00:26Program Tanıtımı
- Program hafta içi her gün saat onda yayınlanıyor ve aileye dair tüm konuları işliyor.
- Bugün uzman psikolojist Kübra Şahin ile teknolojinin aileye olan etkisinden bahsedilecek.
- Ayrıca yaklaşık kırk yıla dayanmış bir evliliği olan örnek bir çiftle de sohbet yapılacak.
- 01:15Teknolojinin Aileye Etkisi
- Programda aile yaşamında teknoloji kullanımının faydaları ve zararları ele alınacak.
- Dijital dünya ile sağlıklı bir denge kurma ve aile içi iletişimini güçlendirme konuları işlenecek.
- Aile içi iletişim, çocukların gelişimi, akademik başarı, fiziksel ve ruhsal sağlık gibi konularda teknolojinin etkisi incelenecek.
- Teknoloji bağımlılığından korunmak, ödül-ceza sistemi kurmak ve ebeveyn rolü üstlenmek gibi konular psikolog Kübra Şahin ve konuklarla ele alınacak.
- 02:33Teknolojinin Aile Yaşamını Etkisi
- Programda psikolog Kübra Şahin ile teknolojinin aile yaşamını etkisi konuşuluyor.
- Teknoloji aile içi yaşantıyı olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir, bu durum ailenin tutumuna bağlıdır.
- Aile içinde herhangi bir sınırlandırma yapılmadığında, teknoloji günlük yaşamdaki iletişimin ortasında bulunmaya başlar.
- 04:09Z Kuşağı ve Teknoloji Bağımlılığı
- Z kuşağı olarak adlandırılan günümüz çocukların teknolojiye çok erken alışması görülmektedir.
- Çocuklar ders dışında internetle geçirdikleri zamanlar artmış durumdadır.
- Çocuklar ebeveynlerinin davranışlarını kopyalar, ebeveynlerin teknoloji kullanımı çocuklarının davranışlarını şekillendirir.
- 06:14Teknolojinin Çocuklara Etkisi
- Çocuklara teknoloji kullanımı için sınırlar koymak gerekir, özellikle dijital dünyayı bilmediğimizde sınırsız alan sunmak tehlikelidir.
- 0-2 yaş arası bebeğe hiçbir şekilde telefon veya tablet verilmemelidir.
- 2-3 yaş arası sadece videolar şeklinde kullanılabilir, ancak yemek yedirirken açılan videolar değil.
- 07:35Çocuklar İçin Teknoloji Kullanım Sınırlamaları
- 6-12 yaş arası çocuklar için günde bir saat olmak koşuluyla telefon ve tablet kullanılabilir.
- Çocuklara teknoloji verilirken ebeveynlerin gözetiminde olması gerekir.
- Oyun sitelerinde çocuklara uygun olmayan, şiddet veya cinsel içerikli oyunlar bulunabilmektedir.
- 08:51Eskiden ve Bugün
- Konuk çifti Fatma Hanım ve Necati Bey, kırk yıl önce evlendiklerinde televizyon almayacaklarını söylemişlerdir.
- O dönemde televizyon olmadan pikniklere gitmiş, uçurtma uçurmuş ve çocuklarla vakit geçirmişlerdir.
- Fatma Hanım çocuklarını ayağındaki sallayarak ders vermiş ve Kur'an öğretmenliği yapmıştır.
- 10:53Çocuklarla Geçinme
- Fatma Hanım torunlarıyla saklambaç oynar, geziler ve piknikler düzenler.
- Altı torunuyla birlikte olduğu gibi yetim çocukları da evlerine davet eder.
- Zeytin bahçesinde torunları ve yetim çocukları ile vakit geçirir.
- 12:45Evlilik Deneyimi
- Fatma Hanım ve Necati Bey neredeyse kırk yıl evlidirler.
- Zamanın çok hızlı akıp gittiğini ve değerli olduğunu belirtirler.
- Zamanın kıymetini bilmek, özellikle bir Müslüman olarak değerlendirmek önemlidir.
- 13:33Hayırseverlik ve Aile Hizmeti
- Konuşmacı, kendisi ve eşi hem kendi çocukları hem başkalarının çocukları, özellikle yetim çocuklar ve parçalanmış ailelerin çocukları için hizmet veriyorlar.
- Hayırseverlik alanında yoğunlukları parçalanmış ailelerin ve babası ölmüş ailelerin çocuklarıdır.
- 14:20Evlilik Anlayışı
- Evlilikte dünyalık yaşam değil, ahirete yatırım yapmak ve ahirette de evlilik yapabilmek önemlidir.
- Mutluluk dışarıdan değil, içeriden gelir ve insan iki dünyalı bir varlıktır: beden dünyası ve gönül dünyası.
- Mutluluk, sadece kendi için değil, çocukları ve muhtaç olanlarla birlikte olunca kat kat artar.
- 16:14Evlilikte Seçim ve İlişki
- Evlilikte seçim önemlidir ve Allah'ın izniyle gerçekleşir.
- Evlilikte teslimiyet, dua ve anne baba duası önemlidir.
- Evlilikte aynı yere bakmak ve aynı idealde olmak gerekir.
- 17:54Evlilikte Saygılı İlişki
- Evlilikte saygı, sevgi ve değer vermek anahtar kelimelerdir.
- Kur'an'da "Kendi nefislerinizden eşler yarattık, aranıza sevgi ve şefkat tohumlarını yerleştirdik" denilmiştir.
- Evlilikte rencide etmemek ve iletişim kurarak sorunları çözmek önemlidir.
- 20:14İyilik ve Hayırseverlik
- Bir insan olmak ve iyiliği sevmek gerekir, çünkü iyilik bize de iyi gelir.
- Allah'ın aciz kulları olan yetimler, acizler, yoksullar, muhtaçlar ve muhacirlerle ilgilenmek hayatın kalitesini artırır.
- Hayırseverlik ve insanlara yardım etmek stresi ve sıkıntıdan uzak durmamızı sağlar.
- 21:58Manchester'dan Katılım
- Program Manchester'dan Pelin Akin ve çocukları Doruk ve Ay ile bağlantı kuruyor.
- Pelin'in erkek çocuğu Doruk teknoloji konusunda çok yatkın ve annesine yardımcı oluyor.
- Çocuklar arasında sosyal davranışlar farklılık gösteriyor: Ay daha sosyal, Doruk ise daha teknolojiye yatkın.
- 24:51Ailede Teknoloji Kullanım Kuralları
- Ailede televizyonun 5 buçuktan önce açılmaması gibi kurallar bulunmaktadır.
- Çocuklar bir saatten sonra aktivite yapacak veya ödevlerini tamamlayacaklardır.
- Çocuklar için saatler kurulup, 15 dakikalık izleme veya aktivite süreleri belirlenmektedir.
- 25:33Sorumluluk Öğretimi
- Çocuklara bulaşık makinesini boşaltma veya çamaşır makinesini kullanma gibi görevler verilmektedir.
- Bu yöntem hem ödüllü bir sistem hem de zamanlama olarak değerlendirilmektedir.
- Çocuklar sorumluluk sahibi evlatlar olarak yetiştirilmektedir.
- 26:02Eş İlişkisi ve Teknoloji Kullanımı
- Eşler de telefon ve tablet kullanmakta, biri araştırma yaparken diğeri haberleri okumaktadır.
- Aile olarak sürekli aktiviteler yapmakta, herkesin bir spor veya müzikle ilgilenmesi vardır.
- Çocuklar jimnastik, dans ve yüzme gibi çeşitli spor aktivitelerine katılmaktadırlar.
- 27:12Aile Yönetimi
- Eşler arasında çocukları getirip bırakma görevlerini paylaşan bir liste oluşturulmuştur.
- Ev dışı aktiviteler için Excel yaprağına bir organizasyon yapımı yapılmaktadır.
- Çocukların sağlıklı büyümelerini sağlamak için efor sarf edilmektedir.
- 28:14Aile Hayatı ve Teknoloji
- Çocuklar için yapılan bu düzenlemelerin aynı zamanda eşi için de yapıldığı belirtilmektedir.
- Aile üyeleri kendi hobileri ve sporları vardır.
- Çalışan anne-baba olmakta ve ailece tatile gitmeyi sevmektedir.
- 30:35Teknoloji Kullanımında Denge
- Ailede teknoloji kullanımında dengeli bir yaklaşıma sahip olunmaktadır.
- Teknoloji olmadan aile içinde bir saat boyunca birlikte vakit geçirmek önerilmektedir.
- Tatil günlerinde de teknolojiyi kapatarak aile içinde vakit geçirmek önemlidir.
- 32:38Dijital Çağ ve Çocuklar
- Günümüzdeki çocuklar "alfa" kuşağındadır ve dijital çağın tam ortasında dünyaya gelmektedir.
- Çocuklarla birlikte vakit geçirmek onları telefon ve tabletten uzaklaştırmaktadır.
- Geçmişteki aileler de çocuklarıyla vakit geçirme konusunda dikkatli davranmıştır.
- 34:29Dijital Dünyada Sosyalleşme
- Eskiden "gözünüzün önünde oyna" dediğimiz kısım şimdi kontrol halinde oynadığımız telefonlar ve tabletler olmuş, "komşunun evine gitme" kısım ise sosyal medya aracılığıyla tanımadığımız insanlarla iletişim kurma anlamına geliyor.
- X kuşağı daha çok Facebook gibi platformlarda sınırlı alanlarda bulunurken, Y kuşağı gerçek dünya ile sanal dünyanın ayrımına daha net varan bir kuşak olarak görülüyor.
- Bayramlar artık mücadele yerine tatil havasında geçiriliyor, bu durumun kalması gerekiyor.
- 36:47Nesiller Arası Aktarım ve Etkileşim
- X kuşağın Y kuşağına, Y kuşağın da Z kuşağına aktardıkları tutumlar, çocuk ve torunların davranışlarını etkiliyor.
- Anneanne ve babaanne, torunlarına sadece emir vermek yerine, güvenli bir bağ kurarak onları anlamalı ve anlayışlı bir tutum sergilmelidir.
- Anne ve babalar, çocuklarına yasaklar yerine arkadaşça yaklaşarak daha etkili olabilirler.
- 38:19Aile İçinde Teknoloji ve İletişim
- Aile içinde teknoloji kullanımı nedeniyle iletişim zayıflayabiliyor, bu durumda aileler bir araya gelmek için fırsat bulmalılar.
- Aile içinde "dijital sepet" oluşturarak teknolojik aletleri bir araya getirip film izleme veya sohbet gibi etkinlikler yapabilirler.
- Çocuklarla oyun oynamak ve günlük yaşamlarını sorgulamak önemlidir.
- 39:40Aile İçi Sohbet ve Zaman Geçirme
- "Günün nasıl geçti?" sorusu aile içinde çok önemli bir iletişim aracıdır.
- Eşlerin birbirleriyle baş başa zaman geçirmesi ve çocuklarsız özel anlar bulmaları gerekir.
- Akşam yemeklerinde aile bir arada bulunmanın teknoloji bağımlılığını %28 oranında azalttığı bir araştırma var.
- 42:19Açık İletişim ve Çocuklarla Zaman Geçirme
- Aile içinde açık iletişim kurmak ve teknolojiyi kenara bırakarak vakit geçirmek önemlidir.
- Çocuklar kendiliğinden teknolojiyi bırakmayacak, ebeveynlerin onları kandırarak oynaması gerekir.
- 4-6 yaş grubu için özellikle yeni etkinlikler ve oyunlar tasarlanmalı, mesela kitap okuma gibi aktiviteler önerilebilir.
- 43:34Çocuklarda Teknoloji Kullanımı ve Sınırlamalar
- Eksi üç yaş arasında hiçbir şekilde telefon veya tablet verilmemesi öneriliyor, ancak anne-baba veya aile üyeleriyle görüntülü bağlantılar yararlı olabilir.
- Üç eksi altı yaş arası çocuklara mümkünse hiçbir şekilde telefon veya tablet verilmemesi gerekir, ancak bağlamda (yemek yerken, yolda) ihtiyaç duyulabiliyor.
- Çocukların başıboş bırakılmaması ve ebeveynlerin sürekli arkalarında olmaları önemlidir.
- 45:25Oyun Bağımlılığı ve Çözüm Önerileri
- Yedi yaşındaki bir çocuğun telefon bağımlılığı durumunda, ebeveynlerin çocuğun elinden telefonu alması durumunda ağlama sorunu yaşanabiliyor.
- Çocuklar on üç yaşına kadar telefon sahibi olmaması ve günlük kotasının maksimum bir saat olması öneriliyor, aksi takdirde beynin nöronları ve sinapsları zarar görebiliyor.
- Bağımlılık halindeyken bir anda kesmek doğru değil, yavaş yavaş azaltarak ve çocukun ihtiyaçlarını anlayarak müdahale etmek gerekiyor.
- 47:47Teknoloji Kullanımında İzlenim ve Kontrol
- Çocukların teknoloji kullanımında izlenim çok önemli, ancak kontrol ederken ceza verme yerine iyi bir yaklaşımla yapılması gerekir.
- Ebeveynler bir haftanın içinde belirli günlerde çocuklarını çağıralabilir ve nereye girdiğini, neler yaptığını kontrol edebilir.
- Teknoloji ilerlediği için, çocukların girmek istediği sitelerin mail ile haber verilmesi ve ebeveynlerin oradan dijital alanda seçim yapabilmesi gibi denetleme sistemleri geliştirilmiş.
- 48:56Erken Teknoloji Tanıştırmanın Etkileri
- İki yaşındaki bir çocuğun teknoloji ile tanışmamış olması ileride sorun oluşturmaz, eksi iki yaşa kadar hiçbir koşulda teknoloji kullanmaması gerekir.
- Teknoloji ile erken tanışmanın çocuğun daha zeki veya üstün yetenekli olduğunu göstermez, günümüzde çocuklar dijital dünyada doğmaya başladıkları için bu süreçler basit hale gelmiştir.
- Çocuklar ilerleyen yaşlarda hem arkadaşlarından hem de yaşadıkları sosyal ortamdan teknolojiye maruz kalacaklardır.
- 51:11Aile ve Duyguların Yönetilmesi
- Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, duyguları yönetmek bizim elimizde ve bu konuda çaba göstermek gerekir.
- Aile kurulduğunda çocuklar iyi olmak zorunda ve ebeveynlerin onları iyi insan olarak yetiştirmek için çaba göstermesi gerekiyor.
- Duygusal bağlar oluşturmak için örneğin doğum günlerinde pasta yetim evlerine göndermek gibi hareketler yapılabilir.