Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Dr. Erkan Göksu tarafından 2016 Aralık ayında Dubai'de yapılan, slaytlar İngilizce olmasına rağmen Türkçe olarak sunulan bir sağlık eğitim sunumudur.
- Sunum, pulmoner emboli hastalığının tanı ve tedavi yöntemlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde Wells kriterleri, emboli dışlama kriterleri ve fibrin yıkım ürünleri testleri gibi tanı yöntemleri anlatılırken, ikinci bölümde hastaların risk sınıflandırması (düşük, orta ve yüksek riskli) ve bu gruplara göre önerilen tedavi stratejileri açıklanmaktadır.
- Sunumda ayrıca PESI skoru, suma pulmoner emboli ve massif pulmoner emboli gibi özel durumlar için tanı kriterleri ve tedavi stratejileri de ele alınmaktadır. Düşük riskli hastalarda heparin ve varfarin kullanımı, orta riskli hastalarda trombolitik tedavi, yüksek riskli hastalarda ise hem antiagülasyon hem de trombolitik tedavi önerilmektedir.
- 00:01Pulmoner Emboli Hakkında Genel Bilgiler
- Doktor Erkan Göksu, 2016 Aralık ayında Dubai'de yaptığı konuşmada pulmoner emboli konusunu ele alıyor.
- Pulmoner emboli, miyokard infarktüsü sonrası üçüncü sıklıkta görülen bir hastalıktır.
- 1997'den 2013'e kadar farklı ülkelerde (ABD, İtalya, Avustralya ve İspanya) pulmoner emboli tanısı artarken, ölüm hızı azalmıştır.
- 00:50Görüntüleme Yöntemleri ve Mortalite
- Görüntüleme yöntemlerinin (özellikle BT anjiyografi) daha sık kullanılmasıyla daha fazla emboli vakası tanınmaya başlanmıştır.
- Antikoagülasyon tedavisi, mortaliteyi düşürmektedir.
- Çok fazla görüntüleme yapmanın negatif etkileri vardır; özellikle BT anjiyografi çekilen hastalarda önümüzdeki üç ay içinde tekrar görüntüleme yapılması ihtimali yüksektir.
- 01:41Gereksiz Görüntüleme Önleme Çalışmaları
- Altı bin hastanın dahil olduğu prospektif çok merkezli gözlemsel çalışmada, gereksiz görüntüleme yapma olasılığı incelenmiştir.
- Çalışmanın sonucunda, pulmoner emboli için yapılan görüntülemenin üçte birinin (her üç hastadan birinin) gereksiz olduğu gösterilmiştir.
- Prospektif cohor çalışmasında, PER (Pulmoner Emboli Dışlama Kriterleri) ve fibrin yıkım ürünü olan D-dimer testi kullanılarak hastaların %10-13'ünde gereksiz BT anjiyografi çekiminden kurtulunabileceği tespit edilmiştir.
- 03:50Pulmoner Emboli Tanı Kriterleri
- Pulmoner emboli tanı kriterlerinin kullanılması, gereksiz görüntülemenin önüne geçer ve daha objektif parametreler elde etmeyi sağlar.
- En sık kullanılan ve bilinen Wells kriterleri, pulmoner embolinin birinci tanı ya da başka bir tanı ile eşit ağırlıklı olması, karpuzun %100 üzerinde olması, en az üç gün boyunca immobilizasyon veya geçmiş dört hafta içerisinde cerrahi varlığın geçmiş koroner emboli veya D-dimer tanısı olması gibi faktörleri içerir.
- Wells skoruna göre düşük risk (2 puan), orta risk (3 puan) ve yüksek risk (5 puan) olarak değerlendirilir; düşük risk hastaların %10'unda, orta risk hastaların %30'unda, yüksek risk hastaların %65'inde pulmoner emboli doğrulanır.
- 06:18Emboli Dışlama Kriterleri
- Emboli dışlama kriterleri, düşük risk grubunda olan hastalarda kullanılır ve pozitifse bir sonraki adıma geçilir.
- Emboli dışlama kriterlerinin pozitif olması için yaşın 50'nin altında olması, nabzın 100'in altında olması, oksijen saturasyonunun %94'ün üzerinde olması, hemoptizi olmaması, tek taraflı bacak şişliğin olmaması, geçmiş majör cerrahi veya travma olmaması, geçmişte emboli veya derin ven trombozu olmaması ve hormon kullanmaması gereklidir.
- Klein tarafından yapılan çalışmada, 13 farklı acil servisten 8.100 hastada pulmoner emboli dışlama kriterleri kullanıldığında, %97 duyarlılık ve %21 özgürlük değerleri elde edilmiştir.
- 09:45Fibrin Yıkım Ürünü Testleri
- Fibrin yıkım ürünü testleri (D-dimer) farklı yöntemlerle (Simprad, ELISA, lateks aglütinasyon) yapılabilir.
- Sensitesi yüksek olan testler (lateks aglütinasyon, ELISA) dışlama testleridir ve pulmoner emboli şüphesi olan hastalarda faydalıdır.
- Dışlama testleri yalancı pozitiflikleri çok fazla olabilir; idrar, pnömoni ve yaşla beraber yüksek çıkabilir.
- 11:21Vaka Örneği
- Düşük riskli bir hasta için D-dimer testi gönderilmiş ve cut off değeri 800 çıktı.
- D-dimer testi pozitif olduğu için hastaya BT anjiyografi yapılmış ve turks ailesinin olduğu yerde dolum defektleri tespit edilmiştir.
- Hastanın kan basıncı normal, ekosu ventrikül fonksiyonları normal ve tropponin tetkiki negatif gelmiştir.
- 12:07Pulmoner Emboli Tedavisi
- Pulmoner emboli tedavisinde düşük molekül ağırlıklı heparin ve varfarin kullanılır, ayrıca yeni jenerasyon oral anti-aglar da tercih edilebilir.
- Antikagülasyon en az üç ay boyunca devam ettirilmeli, heparin beş-on gün boyunca devam eder ve heparin ile varfarin aynı gün başlanmalıdır.
- Genç ve sağlıklı hastalarda 10 mg, yaşlı veya hastaneye yatırılan hastalarda 5 mg ile başlamak önerilir.
- 12:56Oral Trombin Inhibitörleri
- Oral trombin inhibitörleri (saban) standart tedavi olarak kullanılabilir ve majör veya no-majör kanamalarda benzer sonuçlar vermiştir.
- Kore'den bir çalışma, uzun dönem pulmoner emboli tedavisinde oral trombin inhibitörlerinin tüm ürünlerde ve majör kanamalarda fark yaratmadığını göstermiştir.
- Günlük pratikte artık faktörlerini daha fazla kullanmaya başlanmıştır.
- 14:14Hastaların Taburcu Edilmesi
- PES skoru 1 ve 2 olan düşük risk hastaların taburcu edilebileceği bir çalışma vardır.
- Bu çalışmada hastalar en az 23 saat acil servise kalmış, bu nedenle emboli tanısı koyulduktan sonra hemen taburcu etmek mümkün olmayabilir.
- PES skorunun orta sütunda orijinal versiyonu ve basitleştirilmiş formu bulunmaktadır.
- 15:26Supap Pulmoner Emboli
- Supap pulmoner emboli, normal kan basıncı, sağ ventrikül disfonksiyonu bulguları ve artmış biomarkerlar (troponin veya BNP) ile tanımlanır.
- Bu hasta grubu düşük risk grubunda olup, düşük ağırlıklı heparin artı varfarin veya yeni jenerasyon oral anti-aglar verilir.
- Supap pulmoner emboli hastalarında trombolitik tedavi kullanmak sorunlu olabilir.
- 16:40Supap Pulmoner Emboli Tedavisi Çalışmaları
- Deplas ile plasebo heparini karşılaştıran bir çalışmada, deplas grubunda ölüm veya hemodinamik kompanzasyon daha az görülmüştür.
- Klein'in çalışmasında, plasebo grubunda bir hastanın ölmesi ve entübe edilmesi nedeniyle çalışma erken sonlandırılmıştır.
- Şarafi'nin çalışmasında yarı doz trombolitik hastalarda hipertansiyon azalmış ve kanama açısından belirgin fark görülmemiştir.
- 18:43Massive Pulmoner Emboli
- Massive pulmoner emboli, sistolik kan basıncının 90 mmHg altında olması veya 15 dakika boyunca sistolik kan basıncının 15 mmHg azalması şeklinde tanımlanır.
- Massive pulmoner emboli hastalarında trombolitik tedavi kullanılır, kateter tromboliz ve cerrahi de mortalitesi yüksek olsa da kullanılabilir.
- Tedavi seçenekleri: düşük riskli hastalarda antibasyon, orta riskli hastalarda antibasyon, yüksek riskli hastalarda antibasyonla beraber trombolitik tedavi önerilmektedir.