Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Özge ile Kahve Bahane" adlı televizyon programında sunucu Özge, ortopedi ve travmatoloji uzmanı Dr. Hakkı Yıldırım, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı Prof. Dr. Gonca Çelik ve avukat Kübra Erzurumlu ile sohbet etmektedir.
- Program üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde spor yaralanmaları, türleri, tedavi yöntemleri ve en sık görülen yaralanma bölgeleri (ayak bileği, diz, omuz) ele alınmaktadır. İkinci bölümde otizm spektrum bozukluğu, türleri, erken teşhisin önemi ve tedavi yöntemleri anlatılmaktadır. Son bölümde ise boşanma hukuku konuları, ziynet eşyaları, mal paylaşımı ve yoksulluk nafakası gibi konular açıklanmaktadır.
- Program Sufitel Hotel'de çekilmiş olup, kalça problemleri, tedavi yöntemleri ve artroskopi ameliyatı hakkında da bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca otizm tedavisinde ailelerin destek alabileceği sivil toplum kuruluşları hakkında da bilgiler paylaşılmaktadır.
- 00:48Spor Yaralanmaları
- Spor yaralanmaları, spor esnasında oluşabilecek her türlü yaralanmayı kapsar ve profesyonel sporlar amatör sporlara göre daha önemlidir.
- Amatör spor yaralanmalarında bilinçsizce yapılan egzersizler, yeterince ısınmadan yapılan spor aktiviteleri neden olur.
- Spor yaralanmalarının çoğu basit tedavilerle iyileşir, ancak kalıcı sakatlık bırakıp giden yaralanmalar da vardır.
- 02:14Spor Yaralanmalarında Ön Tedavi
- Spor yaralanmalarında ilk müdahale hemen soğuk tatbiki yapmaktır, çünkü kanama ve ödeme yol açarak ağrının artmasına neden olur.
- İkinci tedavide o bölgenin hareket ettirilmemesi gerekir, ortopedi uzmanı görene kadar veya hastaneye ulaşılana kadar.
- Spor yaralanmalarının en önemlileri omuz çıkıkları, tendon yırtıkları, bel bölgesi yaralanmaları, kalça, diz ve ayak bileği yaralanmalarıdır.
- 04:48Diz Yaralanmaları
- Diz yaralanmalarında dış yan bağı kopabilir ve dikiş atılarak onarılabilir.
- Kronik yırtıklarda dikecek bir bağ bulunamaz, bu durumda yeni bir bağ yapmak (rekonstrükte etmek) gerekir.
- En çok yırtılan diz bağları ön çapraz bağ ve arka çapraz bağdır, ön çapraz bağ dizin hareketini engeller ve yırtıldığında kıkırdaklara zarar verebilir.
- 06:49Otizm
- Otizm, yaşamın erken dönemlerinde başlayan, sosyal iletişimi temel alan bir gelişimsel beyin bozukluğudur.
- Otizm göz temasında yetersizlik, ismine bakmama, tekrarlayıcı davranış örüntüleri ve konuşmada gecikme ile kendini gösterir.
- Otizm için net bir sebebi yoktur, genetik nedenler, çevresel nedenler ve ileri baba yaşı risk faktörleridir.
- 07:32Otizm Tanısı ve Erken Teşhis
- Otizm tanısı artışı farkındalık artışı, pandemi ve sonrasında eve kapanma, aşırı ekran maruziyeti nedeniyledir.
- Otizm şüphesi için 18 ay civarında gülümseme, babıldama sesleri çıkarmaması, 16 ay civarında tek tek kelimeler olmaması, 18 ay civarında sembolik oyun yapmaması, 2 yaşta iki kelimeli cümle kurmaması gözlemlenmelidir.
- Otizm spektrum bozukluğu olarak adlandırılır ve Asperger sendromu da bu spektruma dahildir.
- 10:28Erken Teşhisin Önemi
- Erken teşhis yapıldığında otizmli bir çocuk ileriki yaşlarında sosyal hayatını sürdürebilir.
- Zihinsel engel eşlik ediyorsa veya ekrana maruziyet sorunu varsa erken teşhise rağmen sorunlar devam edebilir.
- Genel olarak erken teşhis yapıldığında yüz güldürücü sonuçlar alınabilmektedir.
- 11:01Otizm ve Yaş Grupları
- Otizm genellikle 18-20 ay civarında görülür ve bu dönemde konuşmada ve sosyal iletişimde gerileme olan "gerileyici tip" otizm vardır.
- Gerileyici tip otizm, enfeksiyon, travma, hastane yatışı veya stresörlerin tetiklediği bir durumdur.
- Epilepsi gibi eşlik eden tıbbi tanılar da gerilemeye yol açabilir ve bu durum ayrı bir bozukluk olarak değerlendirilmelidir.
- 11:36Boşanma Türleri
- Boşanma, evlilik akdini nihayete erdirmek için taraftarın başvuruda bulunduğu hukuki bir yoludur ve anlaşmalı ve çekişmeli olmak üzere iki farklı çeşidi vardır.
- Anlaşmalı boşanma için çiftlerin bir yıl boyunca evli kalmış olması zorunludur ve nafaka, velayet, ziynet eşyaları ve tazminat konularında anlaşmaya varmaları gerekir.
- Çekişmeli boşanma, tarafların nafaka, tazminat, velayet ve mal paylaşımı konularında anlaşamadığı durumlarda başvurulan bir hukuki yoludur ve şiddetli geçimsizlik, zina, haysiyetsiz yaşam sürme gibi nedenlerle açılabilir.
- 13:02Boşanma Sebepleri
- Tek başına ayrı yaşamak bir boşanma nedeni değildir, ancak şiddetli geçimsizlik, tartışma, hakaretler ve küfürler gibi destekleyici hususlarla boşanma gerçekleştirilebilir.
- Çekişmeli bir dava reddedilmiş, aradan üç yıl geçmiş ve müşterek yaşam sağlanamamışsa, üç yıl ayrı kalmış olmaktan bahisle boşanma gerçekleşebilir.
- Aile bireylerinin tanıklıkları güvenilebilir olabilir, özellikle aile birliğine tanıklık edebildikleri için aile hakimleri "ben bu olayı duydum değil, evet gördüm" şeklinde tanıklık isteyenlerdir.
- 14:40Velayet Hakkı
- Velayet, emzirme döneminden beşinci-altıncı yaşa kadar anneye bırakılır.
- Annenin zina, hic yaşam sürme veya madde bağımlılığı gibi suçları ispatlanabilirse, küçük yaşlarda da babaya velayet verilebilir.
- Velayet aslında eşit hak sahibilerdir, ancak emzirme döneminde babada olması mümkün olmadığı için pozitif ayrımcılık yapılmaktadır.
- 16:48Spor Yaralanmaları ve Tedavileri
- Günümüz teknolojisinde ve gelişen tedavilerle geri dönüşü olmayan spor yaralanmaları çok nadirdir, düzgün tedavi edilen sporcular spora dönebilir.
- Ciddi yaralanmalarda (diz çıkı, patella çıkışı, çapraz bağ kopması) amputasyon gibi ciddi sonuçlar olabilir ve bu durumda spor dönemez.
- Spor yaralanmalarında tendon rekonstrüksiyonu, kadavradan alınan dokular ve kök hücre tedavileri gibi çeşitli tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.
- 19:31Kök Hücre Tedavileri
- Kök hücre tedavileri konusunda ilerleme kaydedilmektedir, özellikle kas-iskelet sisteminde uygulanan kök hücre tedavileri hastalarda iyi semptomatik sonuç vermektedir.
- Kök hücreler yağdan veya kemik iliğinden alınabilir, kemik iliğinden alınan kök hücreler daha iyi sonuçlar vermektedir.
- Kök hücre tedavileri kıkırdak lezyonlarında semptomatik olarak iyi sonuçlar vermektedir, ancak kıkırdak doku çok geç iyileşen bir yapı olduğu için emarlarda ispatlanamamaktadır.
- 22:38Otizm Tedavisi ve Eğitim
- Otizm tedavisinde en etkili yöntemler özel eğitim, okul öncesi eğitim yöntemleri, davranışçı müdahaleler, bilişsel gelişimi ve sosyal becerileri artıran yöntemlerdir.
- Otizmli çocuklar bilişsel ve sosyal konuşma düzeyine getirene kadar özel eğitim almalı, sonrasında örgün eğitime kaynaştırılmalıdır.
- Sosyal, dil ve bilişsel becerilerinde kısmi iyileşme olan çocuklar anaokulundan itibaren örgün eğitime devam edebilir, sınıfta onlara uygun kaynaştırma bölümleri açılabilir.
- 23:49Otizmli Çocukların Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Otizmli çocukların tümden toplum dışına itilmesi aileler ve çocuklar açısından zorbalık ve ikincil sıkıntılara sebep olabilir.
- Özel eğitim maliyetli olabilir ve sınıfta diğer velilerin rahatsızlığı yaşanabilir, bu nedenle rehberlik servisleri ve okul-akran işbirlikleri gereklidir.
- Otizmli çocukların psikososyal boyutu da dikkate alınmalıdır.
- 24:32Otizmli Çocukların Aileleri ve Toplumsal Farkındalık
- Otizmli bir evladı olan ailelerin yardım alabileceği dernekler, vakıflar ve sivil toplum kuruluşları bulunmaktadır.
- Otizmli çocukların aileleri fedakar ve işbirliğinde olup, bilgili ve destek olmaya hazırlardır.
- Toplumda farkındalık yaratmak için erken tanı, aile eğitimleri, sosyal medya, ünlüler, okullarda farkındalık günleri ve akran desteği günleri düzenlenebilir.
- 26:47Boşanma ve Mal Paylaşımı
- Ev terk edip ayrılan kadın ziynet eşyalarını yanında götürmüş kabul edilir, ancak şiddet görüp evden atılan kadınlar için ziynetler evde kalabilir.
- 2012 yılından sonra edinilmiş mallara katılma rejimi söz konusudur, eşler boşanma durumunda evlilik birliği içinde edindikleri tüm malları %50-%50 olarak paylaşırlar.
- Kişisel mallar (miras, karşılıksız kazandırma, bağışlama, manevi tazminatlar) mal paylaşımına dahil edilmez.
- 28:28Yoksulluk Nafakası ve Kalça Problemleri
- Yoksulluk nafakası boşanmadan sonra yoksulluğa düşecek olan eşe takdir edilen nafakadır, çalışan kadınlar da yaşam seviyesinde düşüş olduğu ispat edilirse nafaka alabilir.
- Kalça problemleri herkesde görülebilir, en çok spor yapan genç erkeklerde görülür.
- Kas problemlerinde konservatif tedaviler, PRP veya kök hücre enjeksiyonları yeterli olurken, tendon yırtıkları ameliyatla onarılır.
- 29:48Kalça Sıkışma Problemleri ve Tedavisi
- Kalça sıkışma problemlerinde ameliyatla törpülenen sıkışma kemikleri veya yırtılan yapılar onarılır.
- Artroskopi, 4,5 milimetrelik optikle yapılan kapalı bir ameliyat yöntemidir ve ortopedinin asistanlık eğitiminde verilmeyen bir konudur.
- Artroskopi yaklaşık 10 senedir dünyada ve Avrupa'da popüler olmuş, Türkiye'de çok fazla sayıda ortopedisi yapmıyor, özellikle spor yaralanmaları ile ilgilenen ortopediler tarafından yapılıyor.