Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Fatih Bey'in onkolojik fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Dr. Esra Çetin ile yaptığı bir röportajdır. Dr. Çetin, 30 yıl devlet hastanesinde çalışmış ve daha sonra Gayrettepe Florence Lighting'e yeni başlayan bir uzmandır.
- Röportajda onkolojik fizik tedavi ve rehabilitasyon konusu detaylı olarak ele alınmaktadır. Video, kanserin kronik bir hastalık olarak kabul edilmesi, rehabilitasyon sürecinin önemi, meme kanseri tedavisinde rehabilitasyonun aşamaları, kemoterapi yan etkileri ve bunların tedavisi için bireyselleştirilmiş rehabilitasyon programlarının önemi gibi konuları kapsamaktadır.
- Röportajda ayrıca kanser hastalarının yaşadığı yorgunluk, zayıflama ve beslenme sorunları gibi komplikasyonlar, aerobik egzersizin meme kanseri rekrensini önleme ve tedavi sürecini kısaltma etkileri, omuz ve boyun rom egzersizleri, postür egzersizleri ve ağrı yönetimi gibi konular da ele alınmaktadır. Video, kanser tedavisinde yaşam kalitesinin maksimum düzeye çıkarılması ve bakıcıların da desteklenmesi gerektiği konusunda bilgiler içermektedir.
- Onkolojik Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
- Konuşmacı, bir hastanede karşılaştığı onkolojik fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünü tanıtacağını belirtiyor.
- Onkolojik fizik tedavi ve rehabilitasyon, zorlanan hastalara hayatlarını kolaylaştırıcı ve hayat kalitesini arttırıcı tedaviler uygulayan bir birimdir.
- Konuşmacı, bu bölümün başında huzur bulduğu bir doktorla karşılaştığını ve onu Türkiye'ye tanıtmak istediğini söylüyor.
- 01:36Doktor Esra Çetin'in Tanıtımı
- Doktor Esra Çetin, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı olarak kendini tanıtıyor.
- Otuz yıldır İstanbul'daki Eski SSK Hastanesi'nde çalışmış ve şimdi Gayrettepe Florence Lighting'de yeni açılan onkolojik bölüm için çalışmaya başlamıştır.
- Özel sektörde çalışmaya karar vermek zor olmuş ancak memnun olduğunu belirtiyor.
- 03:22Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
- Fizik tedavi, sadece ortopedik rahatsızlıklara değil, tüm fiziksel sorunları tedavi etmek için kullanılır.
- Rehabilitasyon, hastaların fiziksel fonksiyonlarını eski haline getirmek ve hastalıkların etkilerini ortadan kaldırmak için yapılır.
- Onkolojik rehabilitasyon da bu prensiplere dayanır.
- 03:57Kanser ve Rehabilitasyon
- Dünyada en fazla ölüm kardiyovasküler hastalıklardan, ardından onkolojiden gelmektedir.
- Son yıllarda yapılan tanı ve tedavideki gelişmelerle meme, prostat ve kolorektal kanserlerde beş yıllık hayatta kalma oranları %91-98 civarındadır.
- Kanser artık bir kronik hastalık olarak kabul edilmekte ve bu nedenle onkolojik rehabilitasyon konsepti oluşturulmaktadır.
- 05:46Onkolojik Rehabilitasyonun Önemi
- Onkolojik rehabilitasyonun diğer hastalıkların rehabilitasyonundan temel farkı yoktur, sadece hastalar daha özel ve daha fazla ilgi gerektirir.
- Kanser tanısı konulduğunda her şey değişir: hastalığın kendisi, tedavileri, yakın çevresi ve bu tedaviler fiziksel, psikolojik, psikososyal ve finansal komplikasyonlar çıkarır.
- Onkolojik rehabilitasyon, hastaların komplikasyonları azaltmasını, günlük yaşam aktivitelerini artırmasını ve fiziksel fonksiyonlarını geri kazanmasını amaçlar.
- 06:52Onkolojik Rehabilitasyonun Etkileri
- Düzenli onkolojik rehabilitasyon gören hastalarda sağkalım artmış, komplikasyon oranları azalmış, maliyetler düşmüş ve günlük yaşam kalitesi maksimize olmuştur.
- Maliyetlerin düşmesinin nedeni, komplikasyonların azalmasıyla tedavi maliyetlerinin düşmesidir.
- Her kanser türünün ayrı ayrı komplikasyonları vardır, örneğin meme kanserinde mortalite oranı %16'dır.
- 07:54Multidisipliner Yaklaşım
- Onkolojik rehabilitasyon bir ekip işidir ve multidisipliner bir yaklaşıma ihtiyaç duyar.
- Ekip içinde tıbbi onkolog, radyasyon onkologu, cerrah, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı, algoloji uzmanı (ağrı yönetimi), psikolog, diyetisyen ve onkoloji hemşiresi bulunur.
- Ağrı yönetimi özellikle kanserli hastalarda çok önemlidir çünkü ağrı yönetimi yapılmazsa hasta rehabilitasyon programına katılmaz ve ağrı ölüm duygusunu uyandırır.
- 09:58Meme Kanserinde Onkolojik Rehabilitasyon
- Meme kanseri erkeklerde de görülebilir, ancak genellikle kadın hastalıkları olarak kabul edilir.
- Onkolojik rehabilitasyon, cerrahi tanı konulduğu anda başlar ve ameliyat öncesi pre-rehabilitasyon olarak adlandırılır.
- Rehabilitasyon ekibi, hastayı muayene ederek ameliyatta karşılaşabileceği sorunları belirler ve doktoru olası komplikasyonlara karşı uyarır.
- 11:24Pre-Rehabilitasyon Süreci
- Pre-rehabilitasyon sırasında hastanın omuz ve boyun rom egzersizleri, postür egzersizleri verilir.
- Meme koruyucu cerrahide radyoterapi için kolun belirli bir pozisyonda olması gerekir, bu nedenle pre-rehabilitasyon önemlidir.
- İyi bir pre-rehabilitasyon, kol kaslarının esnekliğini ve güçlenmesini sağlayarak radyoterapi için gerekli pozisyonu hazırlar.
- 14:08Mastektomi Sonrası Sorunlar
- Mastektomi (total meme alımı) sonrası asimetri oluşur ve bu omuz problemleri, kısıtlılık ve ağrılara neden olur.
- Aksiyel lenfadenopati sırasında interkostal sinir zedelenebilir ve nöropatik ağrı (yancı, batıcı, zonklayıcı) gelişebilir.
- Nöropatik ağrı kronikleşirse post mastektomi ağrı sendromuna yol açabilir, bu nedenle iyi bir ağrı kontrolü ve lidokain enjeksiyonları önemlidir.
- 16:33Aksiler Web Sendromu ve Egzersizin Önemi
- Aksiler web sendromu, aksilla cerrahisinden sonra kolun ön yüzüne giden fibroz bir bant oluşmasıdır ve ilk sekiz haftada başlar.
- Egzersiz, hastalığı önlüyor, sağ kalımı arttırıyor ve hastalığa yakalanmayı engelliyor.
- Haftada beş kez 150 dakikalık orta şiddetli aerobik egzersiz ve haftada iki-üç kez güçlendirme egzersizleri, ömür uzatır, yaşam kalitesini artırır ve hastalığa yakalanmayı önler.
- 18:22Aerobik Egzersiz ve Meme Kanseri
- Aerobik egzersiz haftada iki veya üç kez, güçlendirme egzersizi ise haftada beş gün yarım saat yapılmalıdır.
- Aerobik egzersiz, maksimum kalp hızını artırması gereken kardiyo aktivitelerdir (bisiklet, koşu gibi).
- Aerobik egzersiz, meme kanserinde rekrensi, yakalanmamayı, komplikasyonları önler ve tedavi süresini kısaltır.
- 19:15Kemoterapi Yan Etkileri ve Nöropati
- Kemoterapi, nörotoksite (sinir hasarı) yapabilir, özellikle platin, alkoloidler ve taksanlar gibi ilaçlar hastaların yüzde altmışında nöropatik nörotoksit gösterebilir.
- Nöropati, el ve ayakta uyuşukluk, ağrı, karıncalanma, sıcaklığa ve soğuğa karşı duyarlılık gibi belirtilerle görülür ve doz artınca etki de artar.
- Nöropatinin tedavisi için duloksetin gibi farmakolojik tedaviler uygulanabilir, ancak esas tedavi egzersizdir.
- 21:31Nöropati ve Egzersiz
- Nörotoksit tedavisinde orta şiddetli aerobik egzersiz ve dirençli egzersizler önemlidir.
- Nöropatide ilk başta duyusal komponent olur, sonra kuvvet kaybı ve güçsüzlük görülür, bu da dengeyi bozar ve düşme riskini artırır.
- Kemoterapi osteoporoz (kemik erimesi) yapabilir, bu nedenle denge egzersizleri de önemlidir.
- 22:42Kardiyotoksik Yan Etkiler
- Kardiyotoksik yan etkiler, kemoterapinin damarlara ve kalbe zarar vermesidir.
- En çok kardiyomiyopati (kalp kası iltihabı), miyokardit, perikardit ve iletim bozuklukları görülür.
- Antrasiklin ve transluubap gibi kardiyotoksik ilaçlar kullanıldığında ve yüksek doz radyoterapi alındığında kardiyovasküler risk artar.
- 23:52Bireyselleştirilmiş Rehabilitasyon Programı
- Her hasta farklıdır, her akciğer kanseri bile farklı yan etkiler gösterebilir.
- Onkolojik rehabilitasyon programı mutlaka bireyselleştirilmiş olmalı ve mümkünse gözetim altında terapist tarafından uygulanmalıdır.
- Bireyselleştirilmiş ve iyi programlanmış rehabilitasyon programı uygulandığında sonuçlar çok iyi olur.
- 25:34Kanser Tedavisi ve Yaşam Kalitesi
- Kanser tedavisinde tamamen iyileşen hastalar bile nüks endişesi yaşayabilir.
- Akıllı ilaçlar her kanser türünde bulunmaz, onkologlar tedavisini düzenler.
- Onkolojik rehabilitasyonun amacı, kurtarılmış hayatı ve yaşam kalitesini maksimum düzeye çıkarmaktır.
- 27:54Bakıcı Eğitimi ve Destek
- Bakıcılar da çok zorlanır, onkolojik rehabilitasyonun esas amacı bakıcıyı rahatlatmaktır.
- Hastanın bakıcıya yük olmasını azaltmak, hastanın fonksiyonlarını ve psikolojik durumunu arttırarak kendisini iyi hissetmesini sağlamaktır.
- Bakıcı eğitimi verilerek neler yapması gerektiği öğretilir.
- 28:44Kanser Türleri ve İyileşme Oranları
- Meme kanseri, prostat kanseri, serviler ve mesane kanserlerinde erken evre sonuçları çok iyi.
- Hastalığın kötü gideceğini belirleyen faktörler arasında yaş, histopatoloji ve evre (evre 1, 2, 3, 4) bulunmaktadır.
- Erken teşhis çok önemlidir, bu nedenle hastalara mümkün olduğu kadar erken teşhis yapmaları tavsiye edilmektedir.
- 30:16Rutin Kontroller ve Kanser Teşhisi
- Akciğer için yılda bir akciğer filmi, tüm ultrason, prostat muayenesi, kadınlarda jinekolojik muayene, meme mamografi ve meme ultrasonu rutin kontroller arasındadır.
- Rutin check-up'lar yılda bir yapılır ve elli yaşına kadar her yaşta uygulanır.
- Küçük semptomlar bile önemlidir, örneğin idrarda kan, menopoz sonrası kanama gibi belirtiler doktora başvurmayı gerektirir.
- 32:28Kanser Teşhisinde Şans ve Erken Teşhis
- Bazı kanserler check-up'ta kolay kolay çıkmaz, bazen şansla teşhis edilir.
- Safra kesesi ameliyatı sırasında karaciğerde kitle tespit edilerek erken teşhis edilebilir.
- Hafif ağrılar veya belirtiler (örneğin ağır kaldırırken bel ağrısı) kanser olabilir, bu nedenle sinyalleri küçümsememek gerekir.
- 34:43Kanser Hastalarında Yorgunluk ve Rehabilitasyon
- Kanser hastalarında aktiviteyle uyumsuz, orantısız yorgunluk sık görülür ve tedaviye direnci artırır.
- Kemoterapi ve radyoterapi hastalık yükünü ve yorgunluğu artırır, bu nedenle rehabilitasyon programı önemlidir.
- Kanser hastalarını yatırmak yerine, düşük yoğunluklu egzersizle başlayıp orta yoğunluk egzersize çıkarmak, germe egzersizleri, yoga ve reiki gibi zihin-beden egzersizleri önerilir.
- 36:46Kanser Hastalarında Beslenme ve Vitaminler
- Kaşeksi kanser hastalığında TNF-alfa ve interlokin-1 gibi sitokinler hem kanserin hem tedavilerin zayıflatması, hastalık yükünün azalması ve beslenmenin azalması nedeniyle görülür.
- Hastalarda D vitamini seviyesi 40 nanogram desilinin üstüne çıkarmaya çalışılır ve anemi varsa düzeltilir çünkü anemi hastalık yapar.
- Beslenme azalması halsizlik ve iştahsızlık oluşturur, bu nedenle protein ağırlıklı beslenme ve diyetisyen desteği sağlanır.
- 38:09Kanser Hastalarında Psikolojik Sorunlar
- Kanser tanısının ardından anksiyete, depresyon, uyku bozukluğu ve özellikle meme kanserinde kognitif bozukluklar (beyin sisi gibi hafıza zayıflaması, konsantrasyon güçlüğü) görülür.
- Hastalarda ölüm korkusu ve tekrarlama korkusu gelir, bu nedenle kognitif davranışçı terapi ve bazen varoluşçu terapi uygulanır.
- Hastanın zihin ve bedeni bir bütündür, bu nedenle hem bedensel fonksiyonlar arttırılırken hem de psikolojik destek sağlanır.
- 39:28Onkolojik Rehabilitasyonun Önemi
- Onkolojik rehabilitasyonun Türkiye'de uygulanmasını sağlayan çeşitli hocalar vardır ve bu sayede onkolojik rehabilitasyon duyulmaya başlamıştır.
- Kanser hastalarına "hayata karışma, kenarda dur" denilmesi yerine, "hayattan kopma, hayatına devam et" yaklaşımı benimsenmelidir.
- Onkolojik rehabilitasyon, hastaların en yüksek yaşam kalitesiyle devam etmelerini sağlar ve tedavi süreçlerini kısaltır.
- 42:29Kanser Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Bazı kişilerin "bu otu su kanseri tedavi edebilir" gibi iddiaları kesinlikle doğru değildir, hastalara aklın ve bilimin yolundan ayrılmamaları tavsiye edilir.
- Hastalar medikal onkologlarına ve radyasyon onkologlarına sormadan hiçbir şey kullanmamalıdır, aksi takdirde kemoterapinin yan etkilerini artırabilirler.
- Aktarlarda satılan çaylara dikkat edilmelidir, bilinmeyen karışımlar yan etkileri artırabilir ve tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir.