Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programında psikiyatrist Sayın Agah Aydın ile yapılan röportajdır. Sunucu ve uzman, obsesif kompulsif bozukluk (takıntı hastalığı) hakkında kapsamlı bilgiler paylaşmaktadır.
- Röportajda obsesif kompulsif bozukluğun tanımı, özellikleri, türleri, hangi yaşlarda görüldüğü ve kimlerde daha çok görüldüğü ele alınmaktadır. Ayrıca hastalığın altında yatan sebepler, diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkisi ve tedavi yöntemleri detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Videoda hastalığın genellikle erkeklerde 18-19, kadınlarda 23-25 yaşlarında başladığı, depresyon ve diğer anksiyete bozukluklarıyla birlikte görüldüğü belirtilmektedir. Tedavi için ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı psikoterapi kombinasyonunun en etkili olduğu, tedavi sürecinin uzun sürdüğü ve dirençli vakalarda cerrahi yöntemlerin de kullanılabileceği bilgisi paylaşılmaktadır.
- 00:08Obsesyon ve Kompulsiyon Tanımı
- Obsesyon, halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinen, tıpta "obsesif kompulsif bozukluk" olarak adlandırılan bir durumdur.
- Obsesyonlara saplantı, kompulsiyonlara zorlantı denilebilir; saplantı, kişinin iradesi dışında tekrarlanan ve engellenemeyen belirli düşünceler, duygular ve dürtülerdir.
- Kompulsiyonlar ise, saplantıların yarattığı kaygıları azaltmak için tekrarlanan düşünceler ve davranışlardır.
- 01:53Obsesyon Hastalığının Özellikleri
- Herkesin zaman zaman saplantılı dönemleri olabilir, ancak bunun hastalığa dönüşmesi, bu davranışların kişinin ilişkilerini, iş yaşamını ve işlevselliğini düşürdüğü noktada gerçekleşir.
- Obsesyon hastalığında günlük yaşamı engelleyen davranışlar bir saatin üzerinde zaman alır.
- En sık görülen obsesyonlar temizlik, kirlenme, simetri, düzen, yanlış bir şey yapma korkusu, dinsel içerikli, cinsel ve zarar verme endişesidir.
- 04:34Obsesyon Hastalığının Psikolojik Yönleri
- Dinamik psikiyatride, obsesyon hastalığı 2-4 yaş arasındaki anal dönem (tuvalet eğitimi, yürüme, konuşma ve anne-babalarla ilişki geliştirme) sırasında oluşur.
- Bu dönemde, çocuğun haz ilkesiyle annenin gerçeği değerlendirme ilkesi arasında oluşan güç savaşı, çeşitli problemlere yol açabilir.
- Anne-babaların bu dönemde çocuklara baskı yapmamak ve ölçülü olmak önemlidir, aksi takdirde çocuk farklı karakteristik özellikler geliştirebilir.
- 07:51Obsesyon Hastalığının Farklı Yaklaşımları
- Bilişsel davranışçı yaklaşımda, çocuk bu dönemde aşağılayıcı ve sınırlayan bir anne-babadan "ben sevilmeyen biriyim" gibi otomatik düşünceler geliştirir.
- Biyolojik psikiyatride, beyindeki sinyalizasyon sistemlerinde bozukluklar, bazı anatomik bölgelerde hasarlar ve nörotransmitterlerde (özellikle serotonin) eksiklikler ve fazlalıklar olduğu belirtilir.
- Obsesyon hastalığında genetik geçişin olduğu gibi öğrenilmiş davranışların da rolü olduğu düşünülür.
- 11:32Obsesif Kompulsif Bozukluğun Yaş ve Cinsiyet İlişkisi
- Obsesif kompulsif bozukluğu her yaşta görülebilir, ancak erkeklerde genellikle 18-19 yaşlarında, kadınlarda ise 23-25 yaşlarında başlar.
- Hastalık bazen yoğun sınav kaygısı gibi bir stresör etkenle başlayabilir, ancak hiçbir neden olmadan da belirli yaşlarda ortaya çıkabilir.
- Hastalık erkeklerde ve kadınlarda eşit olarak görülür, ancak ilk yayınlarda erkeklerde daha çok görüldüğü, son yayınlarda ise kadınlarda biraz daha fazla olduğu gözlemlenmiştir.
- 12:22Hastalıkla Birlikte Görülen Diğer Bozukluklar
- Obsesif kompulsif bozukluğu depresyon, panik bozukluğu ve diğer anksiyete bozukluklarıyla birlikte görülebilir.
- Tik hastalığı (Toret sendromu), saç çekme hastalığı (trikotilomani) gibi motor hareket bozukluklarıyla da ilişkili olabilir.
- Depresyon, iş kaybı ve ilişkilerdeki bozulma gibi olumsuz etkiler nedeniyle hastalığın seyrinde doğal olarak ortaya çıkabilir.
- 14:39Tedavi Yöntemleri
- Tedavide biyolojik ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte kullanılır, özellikle bilişsel davranışçı psikoterapisi etkili olmaktadır.
- Tedavi başarı oranı %60-70'e kadar çıkabilir, bazı çalışmalarda %80'e kadar ulaşabilmektedir.
- Tedavi uzun sürer, en az 6 ay, bazen yıllar alabilen bir süreçtir.
- 15:48Bilişsel Davranışçı Psikoterapisi
- Bilişsel davranışçı terapide öncelikle hastanın bilişleri (obsesyonları) üzerine çalışılır.
- Tedavi rasyoneli belirlenir, amacın anlaşılması sağlanır ve hastayla birlikte davranışçı ödevler verilir.
- Örneğin, çöp kutusundan kaçınan bir hastada, önce mutfağa girmesi, sonra çöp kutusuna bakması, daha sonra yakından durması gibi basamak basamak ilerleme sağlanır.
- 18:26Alternatif Tedavi Yöntemleri
- Cerrahi yöntemler (kaudat nükleus ve korteks arasındaki bağlantıları kesme) kullanılabilmektedir, ancak çok nadir uygulanmaktadır.
- Derin uyarı bozukluğu tedavisi olarak elektrotlar yerleştirilerek bazı yöntemler uygulanabilir.
- Tedavinin başarısı için önemli olan bir hekime başvurmak ve tedavi sürecini göze alıp birebir uygulamaktır.