Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Beykent TV'de yayınlanan bu sağlık programında, fizik ve rehabilitasyon uzmanı Dr. Kayıhan Tanju Özsönmez (Tanju Hoca olarak da hitap edilen) konuk olarak yer alıyor. Dr. Özsönmez, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olup, Ankara Rehabilitasyon Merkezi'nde ihtisasını yapmış ve şu anda Özel Balat Hastanesi'nde çalışmaktadır.
- Program, nöropatik ağrıların ne olduğu, nasıl geliştiği, teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi konularını kapsamlı şekilde ele alıyor. Dr. Özsönmez, nöropatik ağrıların kronikleşmesi, farklı tipleri (hayalet ağrı, kompleks bölgesel ağrı sendromu, fibromiyalji sendromu, diyabetik nöropatik ağrı, tuzak nöropati) ve tedavi yöntemleri (nöropatik ağrı ilaçları, elektrik tedavisi, fizik tedavi) hakkında detaylı bilgiler veriyor.
- Programda ayrıca nöropatik ağrıların yaşam kalitesini nasıl etkilediği, psikolojik etkileri ve tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar da ele alınıyor. Dr. Özsönmez, nöropatik ağrıların ciddi bir konu olduğunu vurgulayarak, ilaçların doktor kontrolünde kullanılması gerektiğini ve erken teşhisin önemini özellikle belirtiyor.
- 00:44Program Tanıtımı ve Konuk Tanıtımı
- Beykent TV'de yeni bir reçeten programı başlıyor ve bu hafta fizik ve rehabilitasyon uzmanı Dr. Kayıhan Tanju Özsönmez konuk olarak yer alıyor.
- Programda alanında uzman doktorlar stüdyoya konuk edilerek rahatsızlıklar, tedavi yöntemleri ve önlemler hakkında bilgi veriliyor.
- Dr. Özsönmez, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olup, Ankara Rehabilitasyon Merkezi'nde ihtisasını yapmış ve şu anda Özel Balat Hastanesi'nde çalışmaktadır.
- 02:08Ağrı ve Nöropatik Ağrı Tanımı
- Ağrı, organ veya dokuların fonksiyon bozukluğu veya hasarıyla oluşan, sinir yollarıyla elektriksel sinyallerle iletilen, insanı rahatsız eden bir durumdur.
- Ağrı bazen tekrarlandıkça kas spazmı, uykusuzluk ve depresyon gibi sorunlara yol açabilir, ancak ufak ağrılar uyarıcı ve sigorta sistemi gibidir.
- Nöropatik ağrı, zararlı uyaran olmadan kendi kendine ağrı uyaranlar oluşması, devamlı sinyaller vermesi ve insanı rahatsız etmesiyle karakterize olur.
- 04:39Nöropatik Ağrı Örnekleri
- Fantom ağrı (hayalet ağrı), amputasyon sonrası kesilen bir uzuvda hissedilen, zararlı uyaran olmayan bir ağrıdır.
- Beyinde tüm organların, dokuların ve ekstremitelerin özel somatotopik yerleşimleri vardır; bu bölge, kesilen organ olmadığı halde kendiliğinden sinyal yaymaya başlar.
- Vücut, beyin ve omurilik arasında devamlı veri akışı ve uyarılarla bir dengelenme halinde olur; bu bağlantı koparsa ağrı başlar.
- 06:50Nöropatik Ağrı Tedavisi ve Diğer Örnekler
- Fantom ağrı tedavisinde, diğer bacaktan sinirsel stimülasyon (elektrik) uygulanarak omuriliğe elektrik gönderilerek ağrı kafası kapatılır.
- Omuz-el sendromu, el bileği kırıldığında sempatik sinir sisteminin aktive olması sonucu, el bileğinin karşılığı olan omuzda da ağrı ve şişme oluşmasıdır.
- Bu tür nöropatik ağrılar, vücudun gösterdiği reaksiyonlar sonucu sempatik sinir sisteminin reaksiyonları sonucu otonom sinir sistemi reaksiyonu olarak adlandırılır.
- 09:51Zona Hastalığı ve Nöropatik Ağrı
- Zona hastalığında sinir hattı boyunca döküntüler çıkar, özellikle kaburga boyunca olur ve kaburgaların altından geçen sinirleri hasarlandırır.
- Zona hastalığında döküntü olmadan da ağrı hissedilebilir, hasta kaburgası, göğsü, sırt veya bacağı boyunca yanıcı, batıcı, uyandırıcı ve uyutmayıcı ağrılar hisseder.
- Zona tedavisinde antivirüs ilaçlar kullanılır, ancak bazen yeterli tedavi olamayabilir ve ağrı kronikleşerek kendi kendini doğurabilir.
- 11:32Nöropatik Ağrının Nedenleri ve Özellikleri
- Nöropatik ağrının çoğu zaman bir nedeni yoktur, ancak bel fıtığı, boyun fıtığı gibi durumlarda sinir sıkışması nedeni vardır.
- Kronikleşmiş nöropatik ağrı, tedavi yapılsa bile devam eder ve kendi kendini üreten bir ağrıya dönüşür.
- Nöropatik ağrıda sensitizasyon (duyarlılaşma) oluşur; devamlı uyarım sonucu sinir hasarlanır ve kendi kendine ağrı, karıncalanma, uyuşma ve keçelenme başlar.
- 13:44Nöropatik Ağrı Çeşitleri ve Belirtileri
- Nöropatik ağrılar baş ağrısı, el-kol ağrısı gibi belirtilerle ortaya çıkabilir ve fibromiyalji sendromu da nöropatik ağrı çeşididir.
- Fibromiyalji sendromunda her taraf ağrıyor, dokunulduğunda veya dokunulmadığında ağrı hissediliyor ve bu ağrı genetik yatkınlıkla ilgilidir.
- Fibromiyalji sendromu yüzde 80-10'a kadar çıkabilir, diğer hastalıklara eşlik edebilir veya kendi başına bulunabilir ve kendi spesifik ilaçlarıyla geçer.
- 15:22Nöropatik Ağrı Tedavisi ve İlaç Kullanımı
- Fibromiyalji sendromu için SGK sistemi sadece fizik tedavi, nöroloji, ortopedi ve anestezi uzmanlarına ilaç yazdırma izni verir.
- Nöropatik ağrı ilaçları kötü kullanıldığında bağımlılık oluşturabilir, bu nedenle doktor kontrolünde kullanılmalı ve başkalarına tavsiye edilmemelidir.
- Pregabalin ve capetin grubu ilaçlar hafif uyku hali yapabilir ve anksiyeteyi giderir, ancak lüzumsuz yere alınması önerilmez.
- 17:30Nöropatik Ağrının Görülme Grupları
- Nöropatik ağrılar bayanlarda daha fazla görülür, özellikle fibromiyalji oranı bayanlarda yüksek.
- Diyabetik nöropatik ağrı, şeker hastalığına bağlı nöropatik ağrıdır ve diyabet hastalarının üçte bir veya dörtte bir kısmında görülür.
- Diyabetik nöropatik ağrıda yanma, batma, karıncalanma, uyuşma ve üşüme (dizestezi) belirtileri görülür, bu ağrılar kronik tekrarlayan bir hasarlanma sonucu nöropatik ağrıya dönüşür.
- 20:01Nöropatik Ağrı Tedavisi ve Yönlendirme
- Bazı ağrıları, yanmaları ve uyuşmaları anlık olarak geçiştirebiliriz, ancak bazı durumlarda gecikmede yaşayabiliriz.
- Nöropatik ağrı konusunda fizik tedavi ve nöroloji uzmanları en önemli yönlendirmeler yapabilir.
- Hastalar basit şikayetlerini önemsemeyen doktorlara başvurabilir, bu da tedavi sürecini geciktirebilir.
- 21:23Nöropatik Ağrı Tanısı ve Tedavisi
- Tedaviden teşhise gidilebilir; örneğin şok dalgası tedavisi fibromiyaljik kulunçlarda etkili olmayabilir.
- Nöropatik ağrı, düşük dozda ilaçlar verildiğinde cevap veren, naproksen, parasetamol ve antiromasimal ilaçlarla geçmeyen ağrıdır.
- Nöropatik ağrıda parasetamol ve B vitaminleri gibi ilaçlar hiçbir yararı yoktur.
- 24:06Nöropatik Ağrı İlaçlarının Etkisi
- Anti-romatoid, anti-inflamatuar ve kortikosteroid olmayan ilaçlar nöropatik ağrılarda yaygın olarak kullanılır, ancak sürekli kullanımı karaciğer ve böbrek hasarına neden olabilir.
- Nöropatik ağrı ilaçları uyuşturucu değildir, sinir uçlarındaki kalsiyum kanallarına etki ederek ağrı uyandıran nörotransmitterlerin salınımını engeller.
- Bu ilaçlar dozunda düzgün kullanıldığında ağrıları modüle edebilir, ancak yanlış kullanım depresyon, uykusuzluk ve diğer sorunlara yol açabilir.
- 26:37Periferik ve Santral Sensitizasyon
- Periferik sensitizasyon, ağrı bölgesinde duyarlılaşma ve hassaslaşma durumudur.
- Karpal tünel sendromu (tuzak nöropati), el bileğindeki bağın altından geçen medyan sinir ve damarların sıkışması sonucu uyuşma, keçelenme ve kavrama zayıflığı gibi belirtilere neden olur.
- Tedavi edilmezse, sinir sıkışması beyinde yer yaparak santral sensitizasyon oluşturur ve beyin sinyalleri katlanarak cevap verir, böylece ağrılar daha rahatsız edici hale gelir.
- 29:00Karpal Tünel Sendromu ve Tedavisi
- Karpal tünel sendromu en çok bilgisayar kullananlar, el bileğini çok basanlar, yerleri çok silenler ve çamaşır ovalayanlar gibi el bileğini çok yüklenen kişilerde görülür.
- Ufak tefek durumlarda fizik tedavi, enjeksiyon ve ilaçlarla tedavi edilebilir.
- Sinir sıkışmaları bazen bardak taşıyamama gibi belirtilerle ortaya çıkabilir ve zamanla iyileşebilir.
- 30:22Nöropatik Ağrıların Yaşam Kalitesini Etkisi
- Nöropatik ağrılar insanın yaşam kalitesini ve psikolojisini olumsuz etkiler, zamanla ağrı eşiği düşer ve hasta her şeye karşı abartılı cevaplar verir.
- Doğru tedavi için ağrı giderici ve ağrı eşini yükseltici ilaçlar kullanılır, bu ilaçlar kronik ağrıya tahammülü artırır.
- Nöropatik ağrılar ev hanımı veya iş hayatında olan kişilerin günlük yaşamını zorlaştırır, doğru doktor kontrolü ve tedavi önemlidir.
- 32:44Elektrik Tedavisi Yöntemleri
- Hasarlanan sinirde elektrik akımı yanlış deşarjlarla süregeliyor, bu nedenle elektrik akımını düzenlemek gerekiyor.
- TENS (Transkutan Elektrosimülasyon) akımı ile kaslardaki erimeleri düzeltip, hasarlı bölgeye elektrik vererek tıkanıklığı gideriyoruz.
- Elektrik tedavisi ilaçların yanında fiziksel tedavinin de önemli etkisi var, bu sayede ilaçların dozları azaltılabilir ve tedavi süresi kısalabilir.
- 34:40Proprioseptif Simülasyon
- Proprioseptif simülasyon, vücut kendi uyaranların denge halinde olması için doğal sinyallerin verilmesi yöntemidir.
- Vücut kendi uyaranları olmadan yapamaz, bu nedenle doğal sinyaller verilerek ağrı giderilir.
- Egzersiz de bir elektrik verme yöntemi olarak görülür, vücut kendi içinde denge ve harmoniye kavuştuğunda ağrı giderilir.
- 35:08İnme Sonrası Nöropati
- Felç geçirme, beyin, beyincik veya omurilik soğanı ile ilgili nörolojik hastalıklar sonrası yüzde sekiz veya daha üst üzeri kişide nöropatik ağrılar oluşabilir.
- Hastalık geçtiği halde beyindeki hasar iyileşebilir, ancak fizik tedavi ve rehabilitasyon programı alınmasına rağmen nöropatik ağrılara ihtiyaç duyulabilir.
- Bu tip ağrıların yarısı bir ay sonra başlar, zararlı uyaran kalksa bile vücut kendi kendine ağrı üretmeye başlayabilir.
- 36:27Ağrı Kesicilerin Etkisi
- Ağrı kesiciler tedavi edici olabilir, ağrı kestiğimizde fonksiyonlar düzelir ve kişi doğal haline geçer.
- Tedavi edici ağrı kesiciler uyuşturucu değildir, ancak lüzumsuz kullanıldığında uyuşturucu etkisi gösterebilir.
- Doğru ilaç kullanımı için doktor kontrolü çok önemlidir, aynı madde farklı etkileri olabilir.
- 38:45İlaçların Yan Etkileri
- Gabentin ve pregabalin grubu nöropatik ağrı ilaçları karaciğerde ve böbrekte metabolize olmaz, olduğu gibi atılır.
- Bu ilaçlar diğer ilaçlarla etkileşimi neredeyse sıfır derecesindedir, kan sulandırıcılarla, tansiyon ilaçlarıyla çatışmaz.
- Böbrek fonksiyonu azalmış hastalarda dozlar düşük tutulur, bazı hastalarda hafif uyku sorunu veya mide bulantısı yapabilir ancak bunlar bir hafta-on gün içerisinde geçebilir.
- 40:32Nöropatik Ağrı Tedavisi
- Nöropatik ağrı tedavisinde sadece ilaçlar değil, fizik tedavi ve egzersiz programı da önemlidir.
- Hayatın değişmesi ve devamlı hareket halinde olmak, nöropatik ağrıları azaltır.
- Vücudun kendi sigorta sistemi tarafından gelen ağrılar uyarıcı niteliktedir ve fazla ileri gitmememizi sağlar.
- 41:39Programın Özeti
- Programda nöropatik ağrıların çeşitleri, önlemler ve tedavi yöntemleri anlatılmıştır.
- Nöropatik ağrıların vücudumuza yarattığı etkiler ve hayat kalitesini nasıl etkilediği konuşulmuştur.
- İlaçların doktor kontrolünde ve gerekli zamanda kullanılması vurgulanmıştır.