Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Kadın Hayattır" adlı programda sunucu Duygu Özel Tapan, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği Program Yöneticisi Doç. Dr. Nilüfer Kale İcen ile multiple skleroz (MS) hastalığı hakkında kapsamlı bir röportaj gerçekleştiriyor.
- Program, MS hastalığının ne olduğu, belirtileri, risk faktörleri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri üzerine odaklanıyor. Videoda hem uzman röportajı hem de sokak röportajları yer alıyor, vatandaşların MS hastalığı hakkındaki bilinçsizliklerini gidermek ve hastalığın gerçek yüzünü göstermek amacıyla hazırlanmıştır.
- Röportajda MS'nin özellikle 20-40 yaş arası kadınlarda daha sık görüldüğü, bulaşıcı olmadığı, genetik bir hastalık olduğu ve doğru tedaviyle ilerleyişini durdurabileceği belirtiliyor. Ayrıca hastaların düzenli ilaç kullanımı, beslenme alışkanlıkları, egzersiz yapma ve sıcak ortamlarda dikkatli olma gibi yaşam tarzı önerileri de paylaşılmaktadır. Dr. Kale İcen, geleneksel tıp tedavilerine başvurmanın kanıtlanamayan tedaviler olduğunu ve hastaların bu tedavileri kullanmadan önce uzman hekimlerine danışmaları gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:10Program Tanıtımı
- "Kadın Hayattır" programında ruh ve bedenin sağlıklı olmasının hayat dolu olmak için önemi vurgulanıyor.
- Programda merak edilen sağlık konuları uzman konuklarla konuşulacak.
- İzleyiciler programla 212 243 71 78 numaralı telefon veya 544 880 87 87 numaralı WhatsApp üzerinden iletişime geçebilir.
- 01:05Multiple Skleroz Hastalığı
- Multiple Skleroz (MS), bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucu beyin ve omurilikte plakların oluşmasıyla ortaya çıkan bir hastalık.
- MS hastalığı dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye'de ise 35 bin kişiyi etkiliyor.
- Programda Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği Program Yöneticisi Doç. Dr. Nilüfer Kale İcen konuk olarak yer alıyor.
- 02:17MS Hastalığının Özellikleri
- MS, hem beyin hem omuriliği etkileyen, travmalardan sonra gençleri en sık etkileyen nörolojik hastalık.
- Hastalığın en çok kadınları etkilediği, erkeklerde ise daha az sıklıkla görüldüğü belirtiliyor.
- MS'in tam nedeni bilinmese de genetik, beslenme, coğrafi özellikler, D vitamini ve güneş ışığı gibi faktörlerin etkisi olduğu düşünülüyor.
- 03:48MS Hastalığının Gelişimi
- 20 yıl önce MS bilinmeyen her çeşit nörolojik hastalığa verilen bir isimken, günümüzde görüntüleme metodlarının gelişmesiyle daha hızlı ve kesin tanı konulabiliyor.
- MS tanısı alan hasta sayısı hem bilinçli olma ve nöroloğa başvurma eğilimi hem de görüntüleme yöntemlerinin gelişmesiyle artmış.
- MS genellikle 20-40 yaş arası görülür, ancak çocukluk ve ileri yaşta da görülebiliyor.
- 05:32MS Hastalığının Belirtileri
- MS'in belirtileri 24 saat ya da daha uzun süren görme kaybı, uyuşukluk, his kaybı, güçsüzlük, yürüme zorluğu ve dengesizlik olabilir.
- Belirtiler aniden başlayabilir veya hafif başlayıp gittikçe artabilir.
- Göz hareketleriyle ortaya çıkan ağrı ve bulanık görme şikayetleri de MS'in belirtileri arasında yer alabilir.
- 06:41MS Hastalığının Tedavisi ve Önleme
- MS hastaları nöroloji bölümünde takip edilir, ancak psikiyatrist, ürolog ve fizyoterapistlerden de destek alınır.
- D vitamini bağışıklığın bir parçası olduğuna inanılıyor ve düşük D vitamini seviyesinin MS'in gidişinde önemli bir faktör olabileceği düşünülüyor.
- Sağlıklı beslenme, sigara bırakma ve dengeli yaşam tarzı MS hastalığına karşı koruma sağlayabilir.
- 08:46MS Hastalığının Demografik Özellikleri
- MS hastalığı genç kadınları daha çok etkileyen bir hastalık olarak gözlemleniyor.
- Ekvatordan uzaklaşılan kuzey ülkelerinde MS hastalığı daha sık görülüyor.
- Türkiye, Avrupa'ya daha yakın bir konumda olduğu için MS hastalığı riski düşük değil.
- 09:39MS Hastalığının Risk Faktörleri
- Sosyoekonomik düzeyi yüksek entelektüel kadınlarda MS hastalığı daha sık görülebiliyor.
- Beslenme faktörü MS hastalığında önemli bir rol oynuyor, özellikle fast food tarzı besinler.
- Geçmişte herpes, varisella, zoster virüslerine maruz kalmak MS hastalarını etkileyebilir, özellikle Epstein-Barr virüsü ile ilişkili olabileceği çalışmalar var.
- 10:47MS Hastalığının Tanı ve Tedavisi
- Ellerde uyuşma ve kasılma belirtileri basit sinir sıkışıklığı gibi diğer hastalıklarla karıştırılabilir.
- MS hastaları bazen yanlış tanı ve yanlış tedavi görebilir, bu nedenle doğru nörolojik muayene ve değerlendirme gerekiyor.
- Türkiye'de MS hastaları nörologlar arasında biliniyor ve MS nörologlarının tedavileri uygulaması gerekiyor.
- 12:28MS Hastalığının Toplumsal Algısı
- Program, MS hastalığı ile ilgili vatandaşlara röportaj yaparak toplumun algısını inceliyor.
- Sağlık, hayatımızın en önemli değerlerinden biri olarak vurgulanıyor.
- 12:46MS Hastalığı Hakkında Vatandaş Görüşleri
- Beşiktaş çarşısında vatandaşlara MS hastalığı hakkında bilgi soruluyor.
- Bazı vatandaşlar MS hastalığını biliyor ancak detayları bilmiyor, tedavisi tam olarak olmadığını düşünüyorlar.
- Bazılar ise her hastalığın tedavisi olduğunu, MS'in de tedavisi mümkün olduğunu savunuyor.
- 14:38MS Hastalığının Özellikleri
- MS hastalığı bulaşıcı değildir, genetik olmakla birlikte anne MS hastasıysa çocuğa bulaşacak gibi bir risk söz konusu değildir.
- Hastalar normal hayatlarını devam ettirirler, çalışırlar, üretirler, evlenirler ve çocukları olabilir.
- Hastalığın çeşit çeşit gidişleri vardır, doğru zamanda etkin tedavi uygulanmazsa kalıcı defektler (güçsüzlük, yürüme zorluğu, görme sorunları) ortaya çıkabilir.
- 16:13MS Hastalığının Riskleri ve Tedavisi
- MS aslında ölümcül bir hastalık değildir, ancak yatalak ya da bakım hastası olan hastaların uzun dönem kronik hastalıkta olduğu gibi riskleri artabilmektedir.
- Doğru tedavi, erken tedavi, doğru tanıyla erken tedavi ehli olan iyi nörologlar tarafından tanının doğru ve hızla konması ve tedavinin başlanması hastalığın gidişini durdurabilmek açısından çok önemlidir.
- Hastalığın kötü seyredeceğini ya da iyi seyredeceğini anlayabileceğimiz bir takım ipuçları olabilir, ancak yüzde yüz bir biyomarker yoktur.
- 17:55MS Hastalığının Tanısı ve Görüntüleme
- MS hastasının beyin filmi çekildiğinde beyinde T2 sekansında parlayan lezyonlar (MS lekeleri) görülebilir.
- Hastalara ek olarak ilaçlı MR görüntüleme yaptırılır, özellikle atak riski olduğu dönemlerde kontrast tutabilen lezyonlar atak göstergesi olabilir.
- İlerleyen dönemlerde beyinde beyin küçülme daha hızlı olabilir ve unutkanlıklar gibi şikayetler ortaya çıkabilir.
- 20:04MS Hastalığının Evreleri ve Tipleri
- En sık görülen tip ataklarla gider, hasta önce bir görme kaybı geçirir, tedavi sonrası görme düzelir ve bir süre sonra tekrar atak geçirebilir.
- Başından sessiz, belirgin atağı olmadan yavaş yavaş kötüleşen hasta grupları da olabilir.
- Hastalığın evreleri: primer progressive, ara relapsing, remit yemez, ataklarla gidemez ve sekonder progresif (ilerlemiş, yatalak veya tekerlekli sandalyede olan) olarak adlandırılır.
- 21:21MS Hastalığının Tedavisi
- MS hastalığının tedavisinde amacın atakları azaltmak değil, tamamen yok etmektir.
- Tedavi basamak basamak ilerler; ilk basamakta basit ilaçlar, sonra daha etkili tedaviler kullanılır.
- Tedavi yöntemleri medikal ilaçlar, iğneler, tabletler ve serum tedavileri gibi çeşitli spektrumda olabilir.
- 22:30Hastaların Düzenli Bakımı
- Hastalar tabletlerini ve enjeksiyonlarını kendileri düzenli uygular ve doktorlar onları kontrol eder.
- Düzenli ilaç kullanımı çok önemlidir çünkü belirli aralıklarla muayene ve kan tahlilleri yapılmalıdır.
- Hastaların şikayetlerine yönelik ekstra tedaviler de uygulanabilir; kas gevşeticiler, nöropatik ilaçlar ve antidepresanlar kullanılabilir.
- 23:41Fizik Tedavinin Önemi
- Fizik tedavi MS hastalarında çok önemlidir ve hastaların mümkünse yüzmesi önerilir.
- İyi bakımlı ve fit bir MS hastası en az atak geçirir.
- Hastaların hareketli ve aktif olmaları, hayatın içinde olmaları ve mümkün olduğunca spor yapmaları önemlidir.
- 24:32Yaz ve Kış Dönemlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yaz dönemi MS hastaları için zorlu geçebilir, özellikle çok sıcak banyo ve ağır egzersizler şikayetleri geri getirebilir.
- Kış döneminde gripten ve enfeksiyonlardan uzak durmak, C vitamini almak ve güzel beslenmek önemlidir.
- Kalabalık enfekte ortamlarda dikkatli olunmalı ve nezle grip olduğunda topluma karşı duyarlı olunmalıdır.
- 25:04MS Hastalığının Nedenleri ve Tedavisi
- MS hastalığına karşı şu anda koruyucu bir aşı yoktur.
- MS hastalığında sinir sistemindeki miyelin yapıya saldırı olur ve bu hasarlandığında emirler yavaş gider.
- Tedavi, bu saldırıyı yapan hücrelere karşı bağışıklığı farklı yönde değiştiren ilaçlarla yapılır.
- 26:20Hastaların Kendi Yapması Gerekenler
- Hastaların sigara içmemesi, D vitamini alması ve güzel beslenmesi önemlidir.
- Türkiye'de yapılan bir çalışmaya göre MS hastaları beslenmelerinde değişiklik yapmış, ancak bu değişiklikler beslenmelerini daha kötü hale getirmiştir.
- Cipsler, abur cuburlar, kolalar yerine ayran, yoğurt gibi probiyotik besinlerin tüketilmesi önerilir.
- 27:12Egzersiz ve Meslek Seçimi
- Her hasta için farklı egzersiz uygulamaları yapılmalıdır, genel bilgiler her hasta için geçerli değildir.
- Hastaların çalışması ve üretmesi önemlidir, ancak hastalığın durumuna göre kısıtlamalar yapılabilir.
- Görme kaybı olan bir hastanın şoför olması veya frene basamayacak olursa bacağına güçsüzlükten tehlikeli olabilir.
- 28:35MS Hastalığının Tanı ve Belirtileri
- MS hastalığı MR CD'sinde belli olabilir, ancak muayene ile birlikte değerlendirilmelidir.
- Baş ağrıları herkeste olduğu gibi MS hastalarında da görülebilir.
- 29:28MS Hastalığı ve Tanı
- MS hastalığında dengesizlik bir parçası olabilir ve doğru bir nörolojik muayene ve emarına bakıldığında riskler değerlendirilebilir.
- Emarda MS lekeleri görülebilir ve bu lekeler varsa emar daha detaylı değerlendirilmelidir.
- 29:52Kas Seyirmeleri ve Nedenleri
- Kas seyirmeleri vitamin, kalsiyum, magnezyum eksiklikleri veya stres nedeniyle ortaya çıkabilir.
- Gece uykulardan uyandırma ve günlük hayatı etkileyen kas seyirmeleri için uzman bir hekime görünmek ve kan tahlilleri yaptırılması önerilir.
- Göz seğirmeleri genellikle uykusuzluk ve stresle ortaya çıkan basit bir sebep olabilir.
- 30:49Alternatif Tedaviler ve Kanıt
- Sülük tedavisi, hacamat tedavisi, ozon tedavisi, akupunktur ve bitkisel ürünler destekleyici (komplimenter) tedavilerdir, alternatif tedaviler değildir.
- Modern tıp tedavisi kanıta dayalı olup, laboratuvarda sayılarla etkinlik gösterilir ve tekrarlanabilir.
- Alternatif tedaviler kanıtlanamayan tedavilerdir ve ne kadar faydalı olduğu bilinmemektedir.
- 32:16Alternatif Tedavilerin Riskleri
- Hastalar bazen internetten bilinmeyen ilaçları ısmarlayıp kullanabilir ve bu durum karaciğer gibi organları bozabilir.
- Hastaların tüm tedavilerini ve kullandıkları ilaçları doktorlarıyla paylaşmaları önemlidir.
- MS hastalığına iyi gelir denen bitkisel ilaçlar başka organları bozabilir ve kanıtlanmış etkileri yoktur.
- 33:17MS Hastalığına Yönelik Tavsiyeler
- MS hastalığı daha çok kadınları etkileyen ancak erkekleri de etkileyen, zor ama özeli seçen bir hastalıktır.
- Hastaların tedavilerini sürdürmeleri, hayatın içinde olmaları, üretmeleri ve mutlu bir şekilde yaşamaları önemlidir.
- Mutluluk ve moral MS hastalığında çok önemlidir.