Buradasın

Koronavirüs ve COVID-19 Hakkında Kapsamlı Bilgilendirme Programı

youtube.com/watch?v=swmT8S7k7mc

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu Prof. Dr. Mustafa Hasöksüz virolog ve diğer sağlık uzmanları ile gerçekleştirdiği röportajları içermektedir. Programda ayrıca besin hijyeni ve gıda teknolojisi uzmanı da yer almaktadır.
Program, koronavirüslerin genel özellikleri, COVID-19 virüsünün bulaşma mekanizmaları, korunma yöntemleri ve aşılar hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Video, virüsün hayvanlardan insanlara geçişi, MERS ve SARS gibi diğer koronavirüslerle ilişkisi, yaşlıların risk altındaki nedenleri, hijyen önlemleri ve dezenfektan kullanımı gibi konuları ele almaktadır.
Programda ayrıca Türkiye'deki COVID-19 vakaları ve ölüm oranları hakkında güncel bilgiler, "tek sağlık" (one health) yaklaşımının önemi, aşı tarihçesi ve aşı karşıtlığı gibi konular da tartışılmaktadır. Son bölümde Çin'den gelen vücut rengi virüsleri, Çin'in coğrafi koşullarının virüslerin ortaya çıkmasına etkisi ve korunma yöntemleri hakkında bilgiler verilmektedir.

00:07Programın Tanıtımı: Programın ilk sıradışı programı olarak Profesör Doktor Mustafa Hasöksüz virologun konuk olduğu bir program yapılacak.
Profesör Mustafa Hasöksüz, SARS virüsü ile ilgili çalışmaları olan ve bilimsel bir dille ifade edilirse "zürafa virüsünü öldürmüş" bir uzman.
Programda COVID-19 virüsünün nasıl korunulacağı, nasıl yayıldığı ve ne kadar sürecek olduğu gibi konular ele alınacak.
03:25Profesör Mustafa Hasöksüzün Kariyeri: Profesör Mustafa Hasöksüz, İstanbul Veteriner Fakültesi'nden mezun olduktan sonra 1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ohio State Üniversitesi'nde coronavirüs ile çalışmak için gitmiştir.
Çalışmalarında sığırların ve diğer evcil hayvanların hastalıkları arasındaki ilişkileri incelemiştir.
Hayvanlarda coronavirüslerin sindirim sistemi, sinir sistemi ve bronşitlere neden olduğu çalışılmıştır.
05:12Coronavirüslerin Özellikleri: SARS virüsü çıkmasıyla birlikte türler arasındaki corona virüsünün önemi daha da ortaya çıkmıştır.
Profesör Mustafa Hasöksüz, bir hayvanat bahçesinde ishalle seyreden bir olguda dünyadaki ilk koronavirüsünü zürafalardan izole etmiştir.
Coronavirüslerin spike proteini çevresindeki yapıyla tanınıyor ve farklı türde mutasyona uğrayarak daha öldürücü hale gelebiliyor.
07:42Hayvanların Coronavirüsleri ve İnsanlar: İnsanların ve hayvanların kendi coronavirüsleri, genlerini değiştirerek yeni bir tip oluşturup yeni bir hastalık ortaya çıkarabilir.
Her türün corona virüsüne karşı kendi türünün aşı yapmak zorunludur çünkü antikorlar birbirleriyle aynı değildir.
Köpek, kedi veya buzağı gibi hayvanların coronavirüsleri insanlara bulaştırmaz çünkü mutasyona uğrayarak o türlere adapte olmuşlardır.
09:21Yarasalardan İnsanlara Geçiş: Yarasalar hemi memeli hayvan grubu içerisindedir ve farklı tür mikroorganizmalara karşı enfeksiyona karşı direnç gösterebilirler.
SARS virüsünde, Çin bölgesinde yarasadan çivt kedilerine geçip, çivt kedilerden insanlara ulaşılmıştır.
MERS virüsünde ise develer hastalanmadan sütlerini ve idrarlarını tüketenler enfeksiyon etkenini alabilirler.
13:07MERS Virüsünün Özellikleri: MERS virüsü %34 ölüm oranına sahip ve 2012 yılında hastane çalışanları, doktorlar o hastalıkla ilgili bilgileri olmadığı için ilk ölenler olmuştur.
MERS ile ilgili ölümlerin hala devam etmesi, iyi bir eradikasyon programı kullanılamadığından dolayıdır.
İki ay önce bile bir ölümlü vaka gerçekleşmiştir.
13:53Merz ve SARS Virüsleri Hakkında Bilgiler: 2014 yılında Türkiye'de Suudi Arabistan'da işçi olarak çalışan ve Türkiye'ye dönen bir kişi kaybedilmiştir.
Merz virüsü insandan insana geçmektedir, ancak yayılma hızı SARS'tan farklıdır çünkü bağlandığı reseptör farklıdır.
MERS virüsü için henüz piyasaya sürülmüş bir aşı bulunmamaktadır, çünkü hastalığın yaygın olmadığından aşı çalışmaları yavaşlamıştır.
15:17Virüsün Bulaşma Yolu: Virüs ağız yoluyla bulaşmaktadır; öksürme sırasında ağızdan çıkan su damlacıklarının içerisinde binlerce virüs bulunmaktadır.
Damlacıkların çapı 5 mikrometre ile 500 mikrometre arasındadır ve bazıları gözle görülebilir.
Damlacıklar 2 metreyi geçemeyerek yere düşer, bu nedenle bulaşma riski yakın temasta ortaya çıkar.
18:05Bulaşmanın Önlenmesi: İki kişinin arasındaki mesafe 1 metreyi bulmazsa, ortamdaki virüsler solunum yoluyla kolayca alınabilir.
Virüsler kitaplara, sandalyelere gibi çevredeki nesnelere de bulaşabilir, bu nedenle el yıkamanın önemi vurgulanmaktadır.
Riskli biri veya ortamda olunuyorsa maske takmak, şüpheli bir hastalık belirtisi varsa maske takmak ve çevreye bulaştırma riskini azaltmak için sorumluluk duymak önemlidir.
21:30Virüsün Hücrelere Etkisi: Corona virüsünün spike proteinleri ACE-2 reseptörlerine tutunarak hücreye girmektedir.
Virüs hücreye girdikten sonra yaklaşık 48-72 saat içinde çoğalır ve hücreden dışarı çıkarken hücreyi parçalayarak onu patlatır.
Virüs akciğere girdiğinde hücreleri parçalayarak zatürreye çevirir.
24:03Bulaşmanın Yayılması ve Önlenmesi: 2003'teki SARS virüsünün Çin'den başlayarak Vietnam, Tayland, Tayvan ve Singapur'a yayıldığı gösterilmiştir.
Epidemilerde salgının engellenmesinin en önemli yolu insanların hareketinin durdurulmasıdır.
65 yaş üstü kişilerin evde kalması, gençlerin yaşlılara virüs bulaştırmamak için dikkat etmesi önemlidir çünkü bu yaş grubu hastalığa yakalandığında ağır atlatabilir.
27:10Yaşlıların Korunması ve Saygısı: Yaşlılar için evde kalmaları tavsiye edilmiş, çünkü virüs bulaşması durumunda tedavisi zor ve ölüm oranı daha yüksek olmaktadır.
Yaşlıları alay eden ve onları inciten olaylar yaşanmış, biri 15 gün evde kalmak cezasına çarptırılmıştır.
Yaşlılar hafızamız, tecrübemiz ve duamız olduğundan, onlara saygısızlık yapmak ahlaksızlığın en kötü hali olarak nitelendirilmektedir.
29:01Bulaşma Oranları ve Önlemler: Influenza'da bir yüzeye hapşırdıktan sonra temas süresi 5 saniye ise bulaşma oranı %31,60, 3 saniye ise %1,5 olmaktadır.
Bulaşma kolay değildir, sadece çok yakın temasta ve uzun süre kontakta kalındığında bulaşma riski artmaktadır.
Çevreden alınan virüs sayısı az olduğundan enfeksiyon oranı da düşmektedir, bu nedenle çok fazla paniğe gerek yoktur.
31:44El Yıkama ve Maskenin Önemi: Okul çocukları bir saatte ortalama 23 kez ellerini ağızlarına, gözlerine ve kulaklarına sürerken, ergin yaşlarda bu sayı ortalama 7'dir.
Riskli ortamlarda maskenin kullanılması, elin ağıza ve buruna götürülmesini engelleyerek mekanik bir koruma sağlar.
Salgın durumda otobüs ve metro gibi dolaşımda maskenin kullanılması önerilmektedir.
33:13Eldiven Kullanımı ve Yanlış Bilgiler: Virüs deriden içeri girmeyen, sadece ağız, burun ve gözden bulaşan bir hastalıktır.
Eldiven takmak yerine, el yıkamak enfeksiyona karşı yeterince korunmayı sağlar.
Eldiven takmak, insanlara güven vererek bulaşma riskini artırabilir, bu nedenle tavsiye edilmemektedir.
35:01Hapşırma Adabı ve Sosyal Güvenlik: Hapşırmak, öksürmek ve tıksırmak için mendil kullanılması ve bu konuda insanların uyarması önemlidir.
Hapşırma adabı ve el yıkama alışkanlığı, sosyal güvenlik sistemine büyük bir yük azaltması sağlayabilir.
Mart ayında genellikle influenza B yayılmaya başlar, ancak hijyenik davranışlar sayesinde bu yıl influenza B yayılımı olağanüstü düşmüştür.
37:27Virüsler ve Soğuk İlişkisi: Virüsler sadece canlı hücrelerin içerisinde çoğalabilir ve belirli bir ısıda yaşayabilirler.
Virüsler soğuya karşı çok dayanıklıdır, laboratuvarlarda eksi 20 ve eksi 80 derecede saklanırlar.
Kış aylarında virüsler doğada daha uzun süre canlı kalabilirler.
38:40Soğuk ve Sıcak Ortamda Virüs Bulaşması: Soğukta vücut direnci baskılandığından insanlar hastalığa karşı daha savunmasız kalır ve virüs daha canlı olur.
Güney yarım kürede ısı çok yüksek, Katar ve Suudi Arabistan'da sıcaklık 40-50 derece seviyesindedir.
Sıcaklıkta insanlar birbirlerinden daha uzaklaşacak, kapalı alanlarda kalmayacak ve bu bulaşma eğrisini düşürecek.
40:05Sıcaklık ve Virüs Canlılığı: Hapşırmayla çıkan virüsler, ortamdaki ısı ve ultraviyole ışınlarıyla altı-sekiz saat içerisinde yok olmaya başlar.
Virüsler iki-üç gün daha yaşasa bile enfeksiyona neden olabilecek durumda değildir.
Yakın temastan kaynaklanan bulaşma, sıcaklıkta bile hastalığın yayılmasında etkilidir.
41:09Klima Kullanımı ve Hapşırma: Klima ister istemez sıcak-soğuk hapşırtma yaratır ve alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Klimadan uzak kalmak, sıcak nedeniyle birbirimizden uzaklaşmak ve hapşırma, öksürme, tıksırma sayısını azaltmak önemlidir.
Enfeksiyon ilerledikçe öksürük başlar ve hapşırmadan sonra virüs daha fazla saçılmaya başlar.
42:30Virüs Bulaşma Yolları: Virüs deriden bulaşmaz, bulaşma genellikle solunum yoluyla gerçekleşir.
Enfeksiyon ilerledikten sonra zatürre şekillendikten sonra virüs akciğerin alt bölümünden de bulaşabilir.
Virüsler damlacıklarla yayılır, büyük damlacıklar yere düşerken küçük damlacıklar havada kalabilir ve 50-100 metre uzağında kişilerde solunumla alınıp enfekte olabilir.
47:20Dezenfektan Kullanımı: Virüs ve enfeksiyon bilmeden dezenfektan uygulamaları yapmak savurganlık oluşturabilir.
Veteriner hekimler dezenfeksiyonu, hastalık ve mücadele yöntemlerini bilir ve bu konuda uzmanlardır.
Dezenfektan mevcut virüsleri öldürür ancak etkisi bir gün, üç gün, beş gün sürmez, yeni virüsler tekrar bulaştırabilir.
50:03Doğru Dezenfektan Uygulaması: Sokakları dezenfektanla yıkmak bu virüsle savaşmak için yeterli değildir, sadece riskli alanlarda kullanılmalıdır.
Toplu olarak bulunduğu metrolar, trenler gibi alanlar dezenfekte edilmeli ve mümkünse her servisten sonra tekrarlanmalıdır.
Dezenfektan uygulamasında püskürtme yöntemleri en idealidir, bezle sürme tekniği virüsleri bir yere diğerine bulaştıracaktır.
51:48Dezenfektanların Kullanımı: Virüsler elinizde silemezsiniz, ancak bulunduğu ortamda püskürtme ile kolayca öldürebilirsiniz.
Türkiye'de biyosidal yönetmeliği çıktıktan sonra, tüm dezenfektanlar ruhsat almak zorunda kaldı.
Dezenfektanlar referans laboratuvarlarda test edildikten sonra, hastaneler, ameliyathaneler ve işletmelerde kullanılabilir hale geldi.
53:17COVID-19 Güncel Durum: Türkiye'de 44 yeni vakalar ve 7 ölüm vakası tespit edildi, bunlardan biri KOAH hastası.
Avrupa'daki diğer ülkelerle kıyaslandığında, Türkiye'deki hastalığa sahip olma oranı daha yavaş ilerliyor.
Şu anda alınan tedbirlerin etkisi görülüyor ve hastalığın baskılı şekilde devam ettiği belirtiliyor.
54:27Epidemiyin Seyri ve Önlemler: Epidemilerde önemli olan, pik noktasına ulaşıp düşmesi, her epidemide bir düşme vardır.
Pik noktasına ulaştıktan sonra yatay devam etmesi korkunç bir durum olabilir, çünkü insanlar hijyen şartlarından bıkmış olabilir.
Bulaşmanın engellenmesi ile enfeksiyon yok olacak, bu nedenle kurallara uymak çok önemlidir.
55:53Sokağa Çıkma Yasakları Tartışması: Bazı kişiler sokağa çıkma yasağı talep ederken, bu konu net bir konu değil.
Sokağa çıkma yasağı ilan edilirse, insanlar ihtiyaçlarını karşılamak için birden pik noktası oluşturabilirler.
Bu bulaşanları tedavi etmek ve yetişmek imkansız hale gelebilir.
57:57Epidemilerin Geçmişi ve Geleceği: İnsanlık tarihinde değişik epidemiler görülmüş, 1918 İspanya gribinde dünya nüfusunun %5'i ölmüştür.
Eğer yaşlılardaki ölüm oranı %4'ten %0,5'e düşerse, sokağa çıkma gibi önlemler gereksiz olabilir.
Eğer yüksek kayıplar olsa ve her yaştan insanlar etkilenirse, BM'nin tüm dünyayı kapatma kararı alması mümkün olabilir.
59:35Coronavirüsün Geleceği: 2005 yılında yazılan bir makalede, coronavirüsün mutasyonik değişime sebep olabileceği ve gelecekte yeni enfeksiyonlarla karşılaşılacağı öngörülmüştür.
1963'te sığırlardan izole edilen ilk coronavirüs, 2003'te SARS, 2012'de MERS ve 2019'da COVID-19 gibi yeni virüsler ortaya çıkmıştır.
Evcil hayvanlar ve insanlar doğanın içerisinde birlikte yaşadıkları için, zoonotik enfeksiyonlar sürekli devam edecektir.
1:03:22Tek Sağlık Yaklaşımı: 10 yıl önce Dünya Sağlık Örgütü "tek sağlık" (one health) adı verilen bir yaklaşım başlattı.
Bu yaklaşım, insanlar, hayvanlar ve çevre arasındaki ilişkileri anlamak için multidisipliner çalışmayı vurgulamaktadır.
Türkiye'de de bu çalışma başlamış, ancak meslekler arası işbirliğinin daha da hızlanması gerekiyor.
1:04:43Hayvancılık ve Veteriner Hekimlerin Önemi: Türkiye'de herkes görevini yapmalı, özellikle hayvancılık alanında veteriner hekimlerin rolü önemlidir.
Geçmiş dönemde meslekler arasındaki uyuşmazlıklar nedeniyle doğru kararlar zamanında ve etkili şekilde kullanılamamıştır.
Cumhurbaşkanı, Tarım Bakanlığı'nın koronavirüs salgını sırasında kritik rol oynadığını ve vatandaşların sağlıklı gıda yemek zorunda olduğunu belirtmiştir.
1:06:05Veteriner Hekimlerin Zorlukları: İlkbahar aylarında veteriner hekimler doğaya çıkararak koyun ve sığır aşılarını yaparlar, aşılamayı yapmazsanız yaz döneminde ciddi hastalıklar yaşanır.
Türkiye'de 16 milyon sığır ve 42 milyon koyun-keçi bulunmakta, aşılamayı yapmazsanız bu hayvanların %20'sini kaybedebiliriz ve et ihtiyacımızı yurt dışından karşılamak zorunda kalırız.
Veteriner hekimler sahada çalışırken dayak yiyen doktorlar gibi sıkıntılarla karşılaşmakta, bazıları aşılama yapmak için giderken "korona getiriyorsun" diyerek dayak yemişlerdir.
1:07:43Virüslerle Savaşma Yöntemleri: Virüslerle savaş birkaç yöntemden yapılır, antibiyotikler bakteriler için ideal bir ilaçtır ancak virüslerde etkili değildir.
Antiviraller virüsün hücreye girmeden önce bağlanmasını engeller veya hücre içinde çoğalma esnasında etki eder.
Viral enfeksiyonlarda en önemli savunma aşılarla nasıl hastalığı yakalanmadan önce aşı olunur, bu sayede enfeksiyona karşı korunulur.
1:10:32Aşı Geliştirme ve Türkiye'deki Çalışmalar: Türkiye'de Sağlık Bakanlığı ve Teknoloji Bakanlığı'nın organizasyonunda aşı çalışmalarında etkin bilim insanları bir araya getirilmiş ve planlama aşamasına geçilmiş.
Altı üniversite ve bir kuruluş seçilmiş, bakanın "yeter ki bulun" diyerek sınırsız kaynak sağlanmış.
Türkiye'de aşı geliştirebilecek nitelikte insanlar bulunmaktadır.
1:11:21Türkiye'de Aşı Tarihi: Aşılar M.Ö. 500'lü yıllarda Çin'de çiçek veziküllerinin kabuklarının toplanıp insanlara yapılmasıyla başlamıştır.
Osmanlı döneminde İngiliz Büyükelçisinin eşi Lady Montagy, Türkiye'deki aşı uygulamalarını ülkesine mektup yazarak aktarmıştır.
Louis Pasteur 1885'te kuduz aşısını gerçekleştirmiş, II. Abdülhamid padişah Pasteur'den sonra dünyada ikinci olarak kuduz aşısının Türkiye'de üretimi gerçekleşmiştir.
1:13:51Türkiye'de Aşı Üretim Tarihi: 1895'te Bakteriyolojihane kurulmuş, 1901'de sığır vebası serumu üretilmiş, 1904'te şarbon aşısı üretilmiş ve 1913'te Pendik Veteriner Enstitüsü kurulmuştur.
Pendik Veteriner Enstitüsü hala çiçek, LSD ve ektima aşılarını üretmektedir.
Cumhuriyet döneminde Ankara'da Etlik kurulmuş, 1928'de Refik Saydam Enstitüsü kurulmuş ve insan aşıları üretilmeye başlanmıştır.
1:15:38Aşı Üretimindeki Zorluklar: Aşı bir teknoloji işidir ve teknolojiyle beslenmesi gerekir, 1970'li yıllardan itibaren teknolojiye beslenemediği için bilim insanları ayrılmış ve kapanmışlardır.
2011'de Refik Saydam Menüsü kurulmuş, 1982'de Manisa'da tavuk aşıları üretmeye başlanmıştır.
Dünyada aşı üreten yerler devletten bağımsız çalışır, Türkiye'de ise yönetimde sürekli değişiklikler yaşanmış ve bu da aşı üretiminde sıkıntılara neden olmuştur.
1:16:58Aşı Düşmanlığı: Türkiye'de ve dünyanın çeşitli ülkelerinde aşıya yönelik düşmanlık baş göstermiştir.
İnsanlar aşılardan çeşitli iddialar yapmaktadır: "Bu aşı kısırlık yapıyor", "Bu aşının içine bilerek kötü şeyler koydular" gibi.
Aşı düşmanlığı en yakın tarihte baş göstermiş ve koronavirüs salgını da bu konuda etkili olmuştur.
1:17:41Aşılar ve Güvenlik: Canlı aşılarda kimyasal madde bulunmaz ve güvenle kullanılabilir, ancak bazı dezavantajları vardır.
Bazı aşılarda, bağışıklık sisteminde daha fazla antikor üretmesi için alüminyum hidroksit gibi kimyasal maddeler eklenir.
Aşı geliştirme sürecinde önce aşı zararsız olup olmadığı, sonra antikor yanıtı test edilir; uzun vadede ortaya çıkan zararlı etkiler tespit edilirse aşı piyasadan çekilir.
1:19:48Aşıların Toplumsal Önemi: Toplumda aşı yapılmayan bir kitle varsa, geri kalan aşılı toplum bu enfeksiyonlara maruz kalır.
Aşı yapılmamak, diğer insanların hayatlarıyla oynayan ve ortamda virüslerin yayılmasına neden olan bir davranıştır.
Çocuk felci enfeksiyonu, aşı yapılmayan kişilerin dağıttığı virüsler nedeniyle tekrar ortaya çıkmıştır.
1:21:15Grip Aşısı ve Koruyuculuğu: Grip virüsü uzun yıllardır bilinen bir virüsdür ve genetiğinde değişikliklerle yeni virüsler ortaya çıkmaktadır.
Grip aşısı her sezon en yaygın virüsler için hazırlanır ve insanlarda antikor yanıtı %50-60 civarındadır.
%50 koruyuculuk, özellikle kalp hastaları, kanser hastaları, gebeler ve organ nakli yapan kişiler için hayatta kalmak anlamına gelir.
1:23:41Hanta Virüsü Hakkında: Hanta virüsü yeni bir virüs değil, yıllardır bilinen ve Türkiye'de de tespit edilmiş bir virüstdür.
Hanta virüsü fareler arasında tırmalama ve kavga yoluyla yayılır, insanlara farelerin dışkı ve salgılarıyla çevreye saçılan virüsle bulaşır.
Hanta virüsü insanlarda böbreklerle ilgili kanamalı durum veya üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur ve insandan insana bulaşmaz.
1:27:56Aşı Geliştirme ve Koruma Süresi: Aşı geliştirme sürecinde, virüsün yaygınlığı ve zarar verme kapasitesi önemlidir; nadir enfeksiyonlar için aşı geliştirilmez.
Grip aşısı gibi bazı aşılarda koruma süresi sadece 3-6 ay olabilir, bu süre uzatılması gerekir.
Hayvanlarda, özellikle ineklerde, yavru hayvanlar doğduktan sonra anne sütünden antikor alır, bu nedenle anne hayvanları doğumdan önce aşılanır.
1:30:14Aşı Süreleri ve Etkinlik: Köpeklerde anneden yavruya geçiş oranı yaklaşık %10 civarındadır.
Aşı süreleri her virüs için farklıdır; kolesteroda ağız sütüyle yavru buzağı yaklaşık üç-altı ay korurken, köpeklere coronavirüs aşısı bir yıl süreyle etkilidir.
İnsanlarda virüs aşıları henüz geliştirilmediğinden süreye dair bilgi yoktur, ideali kızamık gibi ömür boyu etkili olmak istenir.
1:31:32Aşı Geliştirme ve Uygulama Yöntemleri: Aşı geliştirme çalışmalarında bir sefer veya iki sefer aşı yapıldığında ne kadar antikor süresi kalacağı denenir.
Aşı uygulama yöntemleri (burundan, enjektabl olarak, göze damlatılarak veya ağızdan) antikor süresini ve seviyesini etkiler.
Aşının süresi, geliştirilme aşamasındaki virüsün proteinlerine veya antijenik uyarımına bağlıdır; influenza gibi antijenik uyarımı zayıf virüslerde antikor seviyesi dört-beş ay sonra koruyucu seviyenin altına düşer.
1:32:52Coronavirüsün Mutasyonları: Coronavirüs mutasyona uğrayabilir, 2003 yılındaki SARS virüsünün Şubat-Haziran aylarında mutasyonları incelenmiştir.
Virüsün 30.000 nükleotitinden bir pasaj (insandan insana geçiş) sırasında ortalama üç nükleotit değişikliğe uğrar.
SARS virüsünün mutasyonları, virüsün virülansini ( hastalık yapma gücü) kaybetmesine neden olmuş, bazı bölgelerde 40-50 nükleotit kaybolmuş veya değişmiştir.
1:35:06Virüsün Biyolojik Silah Olup Olamayacağı: Virüsün doğal olarak mutasyona uğrayıp yok olabilmesi mümkün, ancak mutasyonlar öngörülemezdir.
Biyolojik silah olarak üretilmesi planlanan bir virüs, bulaşıcı ve öldürücü olursa üreten ülke de etkilenir.
2005 yılında enfeksiyonun çıktığı yerden 28 kilometre uzaklıkta Level 4 bir laboratuvar bulunuyor, bu tür laboratuvarların kurulması için Dünya Sağlık Örgütü veya Birleşmiş Milletler'den izin almak gerekir.
1:39:13Toplumsal Bağışıklık: Toplumsal bağışıklık kazanmak çok riskli bir yöntemdir, İngiltere bunu denemeye kalksa da vazgeçmiştir.
Bir toplumda yüzde seksen bağışıklık, popülasyonun kolay kolay enfeksiyonla sınırlandırılamayacağı anlamına gelir.
Toplumsal bağışıklık için ya aşılar kullanılacak ya da insanlar istemeden enfeksiyon geçirerek bağışık kılınacak, bu sayede epideminin sonuna gelinebilecek.
1:42:23Çin'de Yemek Kültürü ve Virüs Riski: Çin'de yarasalar, yabani hayvanlar ve 1,5 milyar insan bir arada yaşıyor.
Kalabalık bir toplum olan Çinliler, yiyecek bulma zorluğu nedeniyle çok farklı yiyecekleri yemek adetine gelmişlerdir.
Çin'de insanlar ve hayvanlar aynı ortamda yaşaması, virüslerin mutasyona uğraması için ideal bir ortam oluşturuyor.
1:44:27Enfeksiyon Riski ve Yemek Kültürü: Geçmişte Çin'den diğer ülkelere ulaşım az olduğu için hastalıklar orada başlıyor ve bitiyordu, ancak şimdi dünya çok küçük olduğundan hastalıklar kolayca yayılıyor.
Çin'deki en büyük sorunlar kalabalık yaşamak ve insanlarla hayvanlar arasında iç içe yaşamak.
Her kültürün yemek kültürü ve adetlerinde farklılıkları vardır, örneğin Çinliler yarasa çorbası gibi yiyecekler yiyebilirken, bizim kültürümüzde mumbar, işkembe ve kokoreç gibi yiyecekler vardır.
1:46:06Pişmemiş Yiyeceklerin Riski: Son yıllarda Türkiye'de çiğ et yemek modası var, ancak pişmemiş et yemek sağlık açısından risklidir.
Çiğ köfte gibi pişmemiş yiyeceklerin yasaklanması, bakteri üremesinden kaynaklanan sağlık sorunlarını önlemek için yapılmıştır.
Pişmemiş sütler ve peynirlerden geçebilecek ciddi hastalıklar vardır, ancak sütü kaynatmak veya ambalajlı süt kullanmak bu sorunları çözer.
1:48:35Koronavirüs Karşıtı Önlemler: Bir aşı çalışması yapılıyor ve bu beladan kurtulmak için zamanla bir çözüm bulunacaktır.
Şu anda en etkili ve başarılı ilacımız evde kalmak, gerekmedikçe dışarı çıkmamak ve hijyenimize dikkat etmektir.
Toplum ateşten korkar ve ateşlenen kişilerin sakat kalma riski nedeniyle hastalıkların iyileşmesini beklememek önemlidir.

Koronavirüs ve COVID-19 Hakkında Kapsamlı Bilgilendirme Programı

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir