Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sağlık Merkezinde Profesör Doktor Aras Emre Canda, Profesör Doktor Cem Terzi ve Meral Hanım gibi uzmanların yer aldığı bir sağlık programıdır. İzmir'den gelen uzmanlar, kolorektal kanser konusunda kapsamlı bilgiler paylaşmaktadır.
- Program, kolorektal kanserin dünya ve Türkiye'deki yaygınlığı, risk faktörleri, belirtiler ve tedavi yöntemleri üzerine odaklanmaktadır. Uzmanlar, kanserin önlenilebilir olduğunu, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve kolonoskopi gibi tarama testlerinin önemini vurgulamaktadır. Ayrıca cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemleri ile laparoskopik cerrahi ve sıcak kemoterapi gibi yenilikler anlatılmaktadır.
- Programda rektum kanserinin kanama ve kansızlık gibi belirtileri, hemoroid ile karıştırılmaması gerektiği belirtilmektedir. Erken tanıda tedavi edilebilen bu hastalığın evreleme sistemi, tanıda kullanılan yöntemler (kolonoskopi, gaitada gizli kan testi) ve kalın bağırsak kanserinden korunmak için beslenme tavsiyeleri de paylaşılmaktadır.
- 00:49Kolorektal Kanser Hakkında Genel Bilgiler
- Kolorektal kanserler (kolon ve rektum kanseri) dünyada üçüncü sıklıkta görülen kanser türüdür, akciğer kanseri ve meme kanserinden sonra en sık görülen kanser tipidir.
- Türkiye'de de üçüncü sıklıkta görülen kanser olup, en endişe verici yanı genç insanlarda görülme sıklığında bir artış olmasıdır.
- Eskiden yaşlı hastalığı olarak görülen bu hastalık, şimdi 50 yaşın altında, özellikle 20-49 yaş grubunda görülmektedir.
- 02:32Kolorektal Kanserin Nedenleri ve Önlenmesi
- Kolorektal kanserin nedeni büyük olasılıkla beslenme alışkanlıklarımızdaki olumsuzluklar, özellikle endüstriyel gıdaların aşırı tüketilmesidir.
- Hamburger, pizza, aşırı kalori, yağ ve şeker yüklü gıdalar bağırsağın mikrop çeşidini değiştirerek yararlı mikropları azaltır ve zararlı mikropları artırır.
- Bu flora değişikliği enflamasyonla sonuçlanır, bağırsağın bariyer görevi ortadan kalkar ve toksinler kana karışmaya başlar.
- 03:28Risk Grubu ve Önlemler
- 30 yaşlarda olan kişiler risk grubunda olup, beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri, fiziksel aktiviteyi arttırmaları, şişmanlıktan ve tip 2 diyabetten korunmak için elinden gelen her şeyi yapmaları çok önemlidir.
- 2030 yılında kalın bağırsak kanserlerinin %15'i ve rektum kanserlerinin %25'i 40 yaş altı olacak.
- Önlemler arasında yaşam biçimi değişiklikleri, diyetteki değişiklikler, sağlıklı beslenme, fiziksel aktivitenin arttırılması, şişmanlığın önlenmesi ve diyabetle mücadele bulunmaktadır.
- 04:49Kolonoskopi ve Erken Tanı
- Kalın bağırsak kanseri önlenebilir, ancak bunun için kolonoskopi (ışıklı bir aletle bağırsağın içine girilip poliplerin taranması) çok önemlidir.
- Tüm kanserler poliple başlar, polip milimetrik bir yumru gibidir ve tümör haline gelmesi 8-10 yıl sürer.
- 40 yaşın üzerinde bir kişinin kolonoskopi yaptırarak polipleri temizletmesi kalın bağırsak kanseri önlemi açısından alınabilecek en değerli adımdır.
- 06:49Rektum Kanserinin Tedavisi
- Rektum kanserinin tedavisi birden fazla bilim dalını içerir ve genellikle ışın tedavisi ile başlar.
- İşın tedavisi sırasında düşük doz kemoterapi verilir, bu tedavinin sonunda bir grup hastada tümör tamamen kayboluyor ve bu oran %20-30 civarındadır.
- Tümör tamamen kaybolduğunda ameliyatsız tedavi seçeneği deneysel, henüz araştırma halinde olan bir yaklaşım olarak uygulanmaktadır.
- 08:50Kolorektal Kanser Belirtileri
- Kolorektal kanserlerin en önemli semptomu kanamadır, özellikle dışkılama sonrası veya direkt kanama şeklinde görülebilir.
- Rektum kanserinde en önemli bulgusu kanama veya kansızlıktır, kalın bağırsağın sağ tarafında bir kanser olduğunda kanama dışkıya çok içine karışarak çıktığı için genellikle kan şeklinde karşımıza çıkmaz.
- Genç hastalarda hemoroid ile başvuran hastalarda kanama şikayeti ön plandaysa ve muayenede hemoroidi varsa, hastanın kolon kanseri olup olmadığı değerlendirilmelidir.
- 11:33Tarama Testleri ve Önlemler
- Taramada dışkıda gizli kan testi, kolonoskopi ve dışkıda kanser DNA'sına bakan testler en sık yapılan testlerdir.
- Araştırma aşamasında dışkının mikrobiyotasının değişimi ile kanser ya da polip varlığı arasında ilişki gösteren çalışmalar olmuştur.
- En önemli önlem yöntemi erken tanıdır, ayrıca tencerede pişmiş yiyeceklerin tüketilmesi ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması önerilmektedir.
- 13:01Beslenme ve Mikrobiyota İlişkisi
- İşlenmiş ve korunan et maddeleri bağırsak hücrelerine olumsuz etki gösterir ve mikrobiyota üzerinde olumsuz etkileri vardır.
- Mikrobiyotayı etkileyen faktörler arasında lifli beslenme en önemli faktörlerden biridir.
- Bağırsaklarda yaşayan milyonlarca bakteri, yediğimiz besinlerle beslenir ve sindirerek metabolitler oluşturur; besinlerin değişmesi zararlı metabolitlerin oluşmasına neden olabilir.
- 14:03Kolorektal Kanser Tedavisi
- Kolon ve rektum kanseri tedavi edilebilen bir hastalık olup, çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır.
- Evre bir ve evre iki hastalarda (uzak organlara sıçrama olmamış) sadece ameliyat yeterli olabilir.
- Evre üç hastalarda ameliyattan sonra koruyucu kemoterapi ve takip programı gereklidir.
- Evre dört hastalarda (karaciğer ve akciğere sıçramış) çeşitli tedavi yöntemleri (aref ablasyon, radyoterapi) uygulanabilmekte ve yüzde otuzunda kür sağlanabilmektedir.
- 16:03Cerrahi Tedavi Seçenekleri
- Erken tanıda (evre bir) bazı hastalarda ameliyatsız tedavi yöntemleri (endoskopik lezyon çıkartma, transanal endoskopik cerrahi) uygulanabilir.
- Laparoskopik ameliyat, hastanın hastanede kalış süresini kısaltır, ağrı ve izi azaltır.
- Peritonel karsomatoz durumunda (karın zarına yayılan kanser) büyük bir cerrahi yapılır ve karın içine sıcak kemoterapi (hipek) uygulanır.
- Pipak yöntemi, ameliyatla tedavi şansı olmayan hastalarda laparoskopik yöntemle uygulanır ve kemoterapi ilacı aerosol şeklinde kanserli dokulara püskürtülür.
- 21:35Kalın Bağırsak Kanserinin Önlenmesi
- Türkiye'de kalın bağırsak kanseri riski dünyada olduğu gibi yüksek olup, en sık görülen üçüncü kanser tipidir.
- Korunabilmek için elli yaşın üzerindeki herkesin gaitada gizli kan testi yaptırması ve üç yılda bir kolonoskopi yaptırması gerekir.
- Risk faktörleri olan kişiler (aile tarihinde kolon kanseri, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, tip iki diyabet, şişmanlık, fiziksel aktivite azlığı, aşırı alkol ve sigara kullananlar) kırk yaşın üzerinde kolonoskopi yaptırmalıdır.
- Aspirin (100-300 mg) elli yaşın üzerindeki kişilerde kalp damar hastalıklarından, felçlerden ve miyokard enfaktüsünden önlüyor ve kalın bağırsak kanserine karşı önlem olabilir.
- D vitamini ve kalsiyum değerli olup, beslenme ile ilgili en önemli şey etten, işlenmiş etten, kırmızı etten, salam, sosis, hamburgerler ve pizzalardan uzak durmaktır.