Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Vav Televizyon'da her Çarşamba saat 10'da yayınlanan "Kendini Bilmek" programında, aile ve çift terapisti, nöropsikolog Şehadet Tekmen Peyirci (veya Şehadet Hanım olarak da anılan) izleyicilerden gelen soruları cevaplıyor.
- Program, Filistin ve Gazze meselesi ile başlayıp, izleyici sorularına cevap verme formatında ilerliyor. İçerikte depresyon, kişisel sınırlar, aile ilişkileri, evlilik sorunları, küsme davranışları, korku ve kaygı gibi psikolojik konular ele alınıyor. Her bölümde farklı sorular yanıtlanırken, uzman psikolojik durumlar hakkında bilgiler veriyor ve pratik tavsiyeler sunuyor.
- Programda ayrıca çocuk davranışları, kayınvalidenin evlilikteki rolü, travma durumları ve küsme davranışlarının kökenleri gibi konular da ele alınıyor. İzleyicilerden gelen sorulara verilen yanıtlar, günlük yaşamda karşılaşılan psikolojik sorunlara çözüm yolları sunuyor ve bireylerin kendilerini daha iyi anlayabilmesine yardımcı oluyor.
- 00:02Program Tanıtımı
- Her çarşamba saat onda yayınlanan "Kendini Bilmek" programında psikolojiye dair merak edilen sorular yanıtlanıyor.
- İzleyiciler sorularını 552 915 82 42 numaralı telefonu arayarak veya mesajla iletebilirler.
- Programda aile ve çift terapisti nöropsikolog Şehadet Tekmen Peyirci soruları cevaplayacak.
- 01:18Gazze Meselesi Üzerine
- Programın ilk dakikaları Gazze meselesine ayrılmış olup, bu konunun gündemden düşürülmemesi vurgulanıyor.
- Yayın sırasında yayınlanan bir videoda, Gazze'deki çocukların yaşadığı korku ve çaresizlik durumu ele alınıyor.
- Korku duygusu anne karnından itibaren etkisini gösteren duygulardan biri olup, Gazze'deki çocukların bu duyguya erken yaşlarda maruz kaldıkları belirtiliyor.
- 04:07Gazze'deki Zulümün Boyutu
- Gazze'deki zulüm 75 yılına ulaşmış olup, bu süreçte nesillerin korku ve üzüntüleri biriktirdiği vurgulanıyor.
- İzleyicilerden kendilerine bakmaları ve Gazze'deki olayların kendilerini nasıl etkilediğini düşünmeleri isteniyor.
- Dünyada uyanış yaşanıyor ve herkesin güzel niyetleri, duaları ve yardımları sayesinde oradaki durumun iyileşmesi sağlanabilir.
- 05:32Yardım ve Dua
- Sosyal medyada yanlış bilgilendirmeler olmasına rağmen, Gazze'ye yardım edenler var ve yardımlar gidiyor.
- Orada 2 milyon insan olduğu için yardımlar yetersiz kalıyor, bu nedenle maddi ve manevi yardım kesilmemeli.
- İzleyicilerden canları acıyacak kadar dua etmeleri ve yardımda bulunmaları isteniyor.
- 07:10Gazze'deki Umut Dolu Görüntüler
- Gazze'de hayata tutunmaya çalışan ve çocukların yüzünü güldürmeye çalışan öğretmenler var.
- Oradaki çocukların erkenden büyümek zorunda kaldıkları ve onların çocuk olduğunu hatırlatan görüntüler gösteriliyor.
- İzleyicilerden Gazze'deki çocukların ruhlarına dokunmaları ve onlara değer vermeleri isteniyor.
- 09:16Umut ve Destek
- Oraya gidenlerin, müzik ve oyunlarla çocukların yaralarını sarabilmeleri hem onlar için hem de izleyenler için şifa sağlıyor.
- Güzel niyetle yapılan küçük hamlelerin oradaki çocukların dünyasını büyük ölçüde etkilediği vurgulanıyor.
- Program sonunda, yaraların sarılacağı büyük bir süreç beklediği ve herkesin kendi görevini yerine getirmesi gerektiği belirtiliyor.
- 11:16Çocuğun Akran Zorbalığı Sorunu
- Hamilelik sürecinde engelli babayla birlikte yaşayan bir anne, üç yaşındaki oğlunun kreşte arkadaşlarına zorbalık yaptığını ve bunun sebebinin kendisini düşündüğünü belirtiyor.
- Anne, oğluna oyun terapisi uygulamış ancak dört ay süren terapiyi devam ettirmiyor.
- Filial terapi eğitimi alınarak anne, çocukla oyun oynamayı ve davranışlarını yönlendirmeyi öğrenebilir.
- 13:03Çocuğa Zorbalık Anlatımı Yöntemleri
- Üç yaşındaki bir çocuğa zorbalık anlatımı, hayvanlar dünyası veya oyuncaklar figür dünyası üzerinden yapılabilir.
- Anne, çocukla hayvan hikayeleri üzerinden zorbalık hakkında konuşabilir ve çocuğa sorular sorarak onu düşünmeye teşvik edebilir.
- Filial terapi eğitimi aldıktan sonra bu tür anlatımları daha etkili şekilde yapabilirsiniz.
- 13:53Zorbalığın Nedenleri ve Çözüm Önerileri
- Bir çocuk zorbalık yaparsa, ya zorbalığa maruz kalmıştır ya da evde huzursuz bir ortam vardır.
- Anne, evde ve okulda çocuğun nelerle karşılaştığını gözlemlemeli ve dürüst olmalıdır.
- Okulda hocalarla görüşerek çocuğa sınırlar çizilip, zorbalık yapması durumunda onay almayarak cezalandırılmalıdır.
- 18:35Depresyon ve Hayat Düzeni Sorunu
- Depresyon hastası bir kişi, ilaç kullanmasına rağmen hayatını düzenleyemediğini ve genellikle yataktan kalkamadığını belirtiyor.
- Psikiyatri problemlerinde sadece ilaç kullanmak yeterli değildir, kişinin kendi hareketlerini değiştirmesi ve emek harcaması gerekir.
- Motivasyon beklemek yerine, içsel bir farkındalık kazandırarak değişim için hamle yapmak gerekir.
- 21:15Depresyonun Etkileri
- Depresyon, beynin küçülmesine kadar gidebilen, psikolojik ve psikiyatrik bir durumdur.
- Depresyon, bedenen rahatsızlıklar, ağrılar, baş ağrısı, kemik ağrıları ve duruş bozuklukları gibi fiziksel etkilere neden olabilir.
- Dünyada depresyon vakaları artmaya başlamış olup, sosyal medya bu durumun en büyük etkenlerinden biridir.
- 22:24Depresyonun Belirtileri ve Çözüm Yolları
- Depresyonun belirtilerinden biri yataktan çıkmak istememektir; yemekler tat vermez ve hayatta hiçbir şeyin anlamı bulunamaz.
- Depresyona yakalanan kişi, üzerindeki rahatsızlığı atmak için çaba sarf etmelidir.
- İlaçlar semptomları bastırmak için etkilidir ancak bu çözüm geçici olabilir; psikiyatristler, iyileşmenin kişinin kendisinin çabasına bağlı olduğunu vurgular.
- 24:00Depresyondan Kurtulma Stratejileri
- Depresyon hastası olan kişi için hayatın değişmesi gereklidir; nefes alabiliyorsa, el kol ayağını tutabiliyorsa bir şeyleri değiştirebilme gücü vardır.
- Depresyon hastasının harekete geçmesi için önce küçük adımlar atması gerekir, örneğin yataktan kalkıp koltukta oturmak.
- İyileşme için adım adım ilerlemek gerekir; çocukların yürüyüşü gibi düşer kalkar ilerlemek ve korkuları aşmak önemlidir.
- 26:08Depresyonun İçindeki Mesajı
- Depresyon gibi bir rahatsızlık meydana geldiğinde, bu hastalık bana neyi öğretmek için geldi sorusunu düşünmek önemlidir.
- Depresyon, kişinin kendini ezdirdiği, acılarını gizlediği ve zulme karşı ses çıkarmadığı bir durumu yansıtabilir.
- Depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkların sebepleri genellikle kişinin yaşadığı deneyimlerde, alacağı hakaretlerde ve aşağılamalarda bulunabilir.
- 29:01Depresyon Tedavisi ve Destek
- Depresyon hastalığı kendi çabalarla bir yere kadar taşınabilir ancak neticeye ulaştırmak için terapi desteği gerekebilir.
- Depresyon tedavisinde terapi desteği ve ilaç kullanımının birlikte kullanılması yüksek oranda tedaviye cevap vermektedir.
- 30:24Net Duruş Sergilemek
- İnsanlarla iletişimde şiddet, aldatma veya otistik belirtiler gibi durumlar yaşanabilir, bu durumlarda bağlantı kurmak zorlaşır.
- Kişilerin yaşadığı zorlukları başkaları da yaşamadıkları için, kendinizi anlayamayacakları konusunda bilinmelidir.
- Çocuklar, yetişkinlerin olumsuz sözlerini duyunca üzülürler, bu nedenle net duruş sergilemek önemlidir.
- 31:09Sınırlar Çizmek
- "Bu benim kararım, bu benim yaşadığım" gibi net duruş sergileyerek insanları etkileyebilirsiniz.
- Sorgulamaya geçtiğiniz anda, insanlar "Niye boşandın?" veya "Niye hemen gittin?" gibi sorular sorar.
- Sınırlar çizmezseniz, insanlar her zaman sizin sınırlarınıza müdahale etmeye çalışırlar.
- 32:14Olumsuz Yorumlara Tepki
- Olumsuz söylemler, konuşmacının kendi görüşüyle ilgilidir ve mutlaka doğru değildir.
- Bir kişi size olumsuz bir şey söylerse, bunun sadece bir kişiyle ilgili olduğunu unutmamalısınız.
- İnsanlar genellikle kendileri yapamadıkları şeyleri başkalarına yapmayı hakları olduklarını düşünürler.
- 33:34Sınırları Koruma Yöntemleri
- "Bu konuda rahatsız oluyorum, lütfen bu konuyu kapatalım" veya "Ben buradan ayrılacağım" gibi sınırlar çizin.
- Sınırları çizmek için kaba bir dille değil, kibar bir şekilde yapabilirsiniz.
- Sakin ve kibar bir şekilde taleplerinizi belirttiğinizde karşı taraf hırçınlaşırsa, bu durum onun kendisiyle ilgilidir.
- 34:26Sınırları Korumakta Zorluklar
- Daha önce karşılık vermemiş bir kişinin artık karşılık vermeye başlaması çevresindekiler için şaşırtıcı olabilir.
- Bu durumda tepkiler, ilişkilerin sağlıklı şekillenmesinde önemli rol oynar.
- 35:15Kayınvalidenin Evde Kalması Sorunu
- Kızına kayınvalidenin evde kalması konusunda sağlıklı tavsiyeler vermek gerekir.
- Kayınvalidenin 24/7 evde olması durumunda kızın sınırlar koyması gerekiyor, aksi takdirde evi tamamen kayınvalidenin alacağından bahsediliyor.
- İlişkilerde üçüncü kişiye (kayınvalidenin) yer vermek, eş arasındaki ilişkileri yıpratmaya ve bozulmaya açabilir.
- 36:48Sınırlar Koymanın Önemi
- Kızına "evet, kayınvalideniz gelebilir" diyerek eşinle tartışmamak, ancak sınırları kendi çizmek gerekir.
- "Benim evim" diyerek sınırlar koymak, toplumda "annemi istemiyor" şeklinde yorumlanabilir.
- İyi bir yönetici olmak için sınırları yavaş yavaş çizerken, kayınvalideniz bile sizin ağzınızın içine bakar.
- 38:17Evliliği Yönetmek
- Evlilik bir şirketi yönetmek gibidir; bazen iyi insanlar, bazen problemli akrabalar gelir.
- Eşine "tabii ki annen gelebilir" diyerek sınırları koymanın önemini öğretmek gerekir.
- Kayınvalidenin sınırları çizerken, eşin bu pozisyona henüz gelemediği veya annesini kırmak istemediği düşünülmelidir.
- 40:50Kaygıların Kaynağı
- Kaygıların kaynağını bilmek, daha sağlıklı olmak için önemlidir.
- Kaynağı bilinmeyen kaygılar, zihni başka kaynaklara yönlendirebilir.
- Kayınvalidenin üst kata alt kata taşınması gibi konular yerine, temelde yatan sorunlara bakmak daha değerlidir.
- 42:42Akraba İlişkilerinde Mesafe Koymanın Önemi
- Akraba ilişkilerinde muhakkak bir problemle karşı karşıya gelinir.
- Üzücü hissediyorsanız ve sürekli çekişiyorsanız, mesafe koymak en sağlıklı yöntemdir.
- Bir iki kişi hakkınızda dedikodu yapıyorsa, onların dostlukları sürekli değildir ve bir yerde patlak verecektir.
- 46:31Sınırlar Koymanın Bedeli
- Bazı durumların bir bedeli vardır; kendi saygınızı korumak adına bir şeyler yapacaksanız, başkalarıyla problem yaşamak da olabilir.
- Sınırlar koymakla alakalı her zaman bir tarafın mutsuz olacağı bir durum vardır.
- Öncelikli olarak kendi ihtiyaçlarınızı ve neyin size iyi geleceğini karar vermeniz gerekir.
- 47:34Evlilikte Yaşanan Zorluklar
- Konuşmacı, evliliğinin ilk yılında eşiyle basit şeylerden dolayı sürekli tartıştığını ve eşinin ailesinin de yanında olmamasını, kendisini dışlamasını anlatıyor.
- Eşi, konuşmacıyı gizlice ailesine aramış ve ailesi de "biz onu sana verdik sakın geri getirme" demiş.
- Konuşmacı çok yalnız kalmış ve o andan sonra barışmışlar, ancak bu deneyimi unutamıyor.
- 48:03Durumun Değerlendirilmesi
- Konuşmacının yaşadığı süreç çok zor ve kolay değil, en yakın dostundan bile darbe yemek gibi hissetmiş olabilir.
- Konuşmacı, bu olayı unutamadığı için travma olarak algılaması gerekiyor.
- Evlilikte yalnız kalmanın (eşinden, eşinin ailesinden ve kendi ailesinden) etkileri ve tek taraflı değişimden ziyade iki taraflı değişim gerektiği vurgulanıyor.
- 49:21Çözüm Önerileri
- Evliliği yönetebilen bir eşin olmadığı ve küçük bir şeyde boşanmak istediği belirtiliyor.
- Konuşmacının daha güçlü durması evliliği kurtarmış olabilir.
- Geçmişte yaşanan travma ile ilgili sorunlar hala devam ediyorsa, EMDR gibi travma üzerine çalışan bir terapistle çalışması tavsiye ediliyor.
- 50:52Evlilikte Desteğin Önemi
- Evliliği sadece kendi başınıza yönetebilirsiniz, bu bazen güç verebilir bazen hayal kırıklığı yaratabilir.
- Anne-babaların evlendikten sonra kızlarının yaşadığı zorlukları anlaması ve destek olması önemlidir.
- Psikolojik destek alırken, uzmanın yetkinliği ve uzmanlığına dikkat edilmesi gerektiği vurgulanıyor.
- 53:51Soru-Cevap Bölümü
- Program kısa bir aradan sonra tekrar devam edecek ve izleyicilerden gelen soruları cevaplayacak.
- Aile ve çift terapisti nörop psikolog Şehadet Tekme Peyirci, canlı yayın esnasında soruları cevaplayacak.
- 54:33Evlilikte Küsme ve Çözüm Arayışı
- Bir izleyici, eşine küsme durumunda ağlayarak özür dileyip "küşme benimle" diyerek durumu düzeltmeye çalıştığını ancak eşinin bu davranışa tepki vermediğini belirtiyor.
- İzleyici, babasının da küsme alışkanlığı olduğunu ve özür dilemeden konuşmamış olduğunu anlatıyor.
- Konuşmacı, izleyicinin babasına yaptığı davranışın işe yaramadığını ve eşinin babası olmadığını vurguluyor.
- 56:12Ağlama ve Küsme Davranışlarının Etkileri
- Konuşmacı, ağlamanın ve sürekli yalvarmanın fayda getirmediğini öğrendiğimizde bu davranışları bırakmamız gerektiğini belirtiyor.
- Aynı hareketleri ve davranışları tekrarladığımızda aynı sonuçları aldığımızı, farklı sonuç almak için kendimizi değiştirmemiz gerektiğini vurguluyor.
- Büyüme ve değişme içten olur, karşı tarafın kendini değiştirmesi için önce kendimizi değiştirmemiz gerektiğini anlatıyor.
- 57:44Yetişkin Davranış ve Küsme
- Yetişkin olarak ilişkide küsme durumunda işyerindeki biri gibi "ben sana küsecek bir şey yapmadım" diyerek ilişkinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlamalıyız.
- Küsme, "ben nasıl çözeceğimi bilmiyorum bu davranışı" demektir ve çocukluk davranışıdır.
- Küsme, duvarı örmek ve mesafe koymak gibi ilişkiye zarar veren davranışlardır.
- 59:53Çözüm Önerileri
- Eşinizin çocuklukla alakalı bir sorunu varsa, sizin tavırınızı değiştirmeniz gerekiyor.
- Küsme durumunda normal bir şeymiş gibi davranıp normal konuşmayı seçmek faydalı olabilir.
- Küsme durumunda ilk akla geleni yapmak yerine, "şimdi bunu yapmayacağım" diyerek başlamak ilk adım olabilir.
- 1:02:26Eşin Oğlununla Kıyaslaması Sorunu
- İzleyici, eşi on bir yaşındaki oğlunu sürekli kendisiyle kıyasladığı ve eşinin kızdığı durumu anlatıyor.
- Konuşmacı, kişinin eşini değiştiremeyeceğini ancak oğlunun süreci yönetebilmesi konusunda destek olabileceğini belirtiyor.
- Anne, çocuğun baba tarafından sıkıştığı zaman onu sakinleştirmeli ve kendisiyle bir yol izleyeceklerini, ona destek olacağını söylemeli.
- 1:05:00Eşle İlişkiyi Geliştirme Yöntemleri
- Eşiyle konuşmanın işe yaramadığını belirten konuşmacı, zor kişiliklerle başa çıkma yöntemini öneriyor.
- Eşiyle aynı fikirde olup, "Çok doğru söylüyorsun, haklısın" diyerek ona hak verip, sonra "Böyle mi yapsak, şunu mu denesek?" diye alternatif öneriler sunulması gerekiyor.
- Erkeklerin beyin yapılarında bir şey işleme almaları sekiz saati sürüyor, bu yüzden eşine fikrini beyan ettikten sonra biraz süre vermek önemli.
- 1:06:43Çocuğun Konfor Alanı Olarak Anne
- Çocuğun her zaman yanında olunmalı ve çocuk bilsin ki konforlu alanı annesinin yanındadır.
- Hayatta hiçbir zaman mükemmel anne baba yoktur ve çocuk her şeyi sunmak da bir zorbalıktır.
- Çocuk, baba tarzıyla mücadele ederek kendini değiştirmeyi ve katkı sağlamayı öğrenecektir.
- 1:07:22Gelecek Korkusu ve Kaygısı
- İzleyici, Gazze'deki olayları görünce kaygı yaşadığı, ağladığını veya donup kaldığını belirtiyor.
- Konuşmacı, bu korku ve kaygıya sahip olmanın insan yapan bir şey olduğunu, bunu yaşayan kişinin vicdanlı ve bilinçli olduğunu vurguluyor.
- Korkuları atmak yerine onlara sahip çıkacak ve doğru yol gösterecek bir inanç olması gerektiğini, her zorlukla beraber bir kolaylık olduğunu hatırlatıyor.
- 1:10:24Rahmet ve Huzur
- En çok rahmetin, bereketin ve huzurun olduğu yerlerden biri olduğu belirtiliyor.
- Korku içinde olduğumuz bir durumda, susmak ve sorgulamayı bir süre bırakmak rahatlatıcı olabilir.
- Kendimizden ve gücümüzün dışındaki başka bir güç olduğunu, bu insan gücü olmadığını vurguluyor.
- 1:11:19İnsan Duyguları ve Şok
- Can yanması, korkmak, üzülmek ve ağlamak hayatın anlamı olmayan bir durumda insani özellikler sergilemek demektir.
- Beden şoka girmiş olduğunda anlamlandıramadığı şeylerde kendini sıfırlar.
- Kendinizden bir şeyler vermenin önemini vurguluyor, özellikle sevdiklerinizden vermenin gerekliliğini belirtiyor.
- 1:12:09Verme ve Kendini Bulma
- Allah'a güzel bir borç vermek psikolojik olarak çok kıymetlidir, çünkü kendimizden bir şeyler verebildiğimizde kendimiz oluruz.
- Zaman, yazı veya söz paylaşmak gibi küçük adımların dünyada harekete geçirmeye yarayabileceği belirtiliyor.
- Üzüntü, korku ve kaygıları sadece kendimizle beraber tutmak yerine paylaşmanın önemini vurguluyor.
- 1:13:21Gerçekler ve Tevekkül
- Gerçekleri gördüğümüzde, ilim sahibi insanların ne kadar zalim olabileceğini fark ederiz.
- Yahudilikle alakası olup olmadığı konusunun bir soru işareti olduğu ve siyonist hareketiyle ilişkili olduğu belirtiliyor.
- Çaresiz kaldığımız an Allah'a tevekkülümüzü artırmak ve ona bırakabilmek çok daha kıymetli bir durum olarak vurgulanıyor.
- 1:14:18Korku ve Kaygı
- Korku, kaygı ve üzüntünün bize yol gösterici olduğu belirtiliyor.
- Herkes için aynı olmayan farklı yolların varlığı vurgulanıyor.
- Programın sonunda izleyicilere faydalı olması dileniyor ve kendilerine iyi bakmaları isteniyor.