Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- NTV'de yayınlanan "Açık Beyin" programında biyolog, sinirbilim uzmanı Prof. Dr. Sinan Canan konuk olarak yer alıyor. Program, her hafta NTV ekranlarında yayınlanıyor ve izleyiciler evlerinde veya herhangi bir yerde programı izleyebiliyor.
- Bu bölümde, insanın rutin hayatı, konfor alanı ve kişisel gelişim konuları ele alınıyor. Program, beyinlerin duygusal öğrenme sistemi, hayatta kalma donanımı ve ergenlik dönemi gibi bilimsel açıklamalarla başlayıp, günlük rutinlerin hayatımızı nasıl etkilediğini, şikayet etmenin konfor devresinde kalmak için en önemli araç olduğunu ve cesaretin önemi gibi konuları tartışıyor.
- Programda ayrıca izleyici soruları yanıtlanmakta, kabul ve adanmışlık terapisi, niyet, gayret ve cesaret kavramları üzerinde durulmaktadır. Son bölümde teknolojinin insan üzerindeki etkileri konusunun ele alınacağı belirtilmektedir.
- 00:09Programın Tanıtımı
- Biyolog, sinirbilim uzmanı, akademisyen, araştırmacı, yazar, gezgin ve rockçı Prof. Dr. Sinan Canan programın konuğu olarak yer alıyor.
- Açık Beyin programı her hafta NTV ekranlarında yayınlanıyor ve ana konusu insan üzerine odaklanıyor.
- Programda biyolog Sinan Canan'ın bakış açısıyla konular açılıyor ve izleyicilerin geri bildirimleriyle yeni mevzulara ulaşılıyor.
- 01:24Rutin ve Değişim
- Beyin duygusal bir öğrenme sistemidir ve bir rutine oturtturduk mu ondan ayrılmak istemeyiz.
- Hayvani bedenimiz rutine oturtturmak için kurgulanmıştır ve bir rutinden kurtulabilmek için teşvik ve tahrik edecek bir şeye ihtiyaç vardır.
- Bazı insanlar hayatlarında sürekli arıza çıkarırken, bazıları ise hayatlarında değişiklik yapmaya kalktığında korku ve riskli alanlara girme konusunda gönülsüzlük yaşar.
- 02:55Konfor Alanı ve Gelişme
- Programda güvende olma arzusu, konfor alanında kalma eğilimi ve oradan çıkabilmek için neler yapılacağı konuşulacak.
- İnsanlar hiçbir zaman halimizden memnun olmaz, her şey yolunda gitse bile yetmeyen bir şey vardır ve daha fazlasını yapmak isteriz.
- İnsanlar kendilerini geliştirecek şeyler yapmak istese de rutinlerini kolay kolay kıramazlar ve belirlenen tarihte tekrar stüdyoya girerlerse yüzde seksen'den fazlası aynı yere oturacaktır.
- 05:09Beynin Hayatta Kalma Donanımı
- Beyin, bir yerde bir süre oturduğumuzda ve ölmediğimizde, o yerin bizi öldürmeyen bir yer olduğunu kodlar ve tekrar gelmeyi engeller.
- Hayatta kalma donanımı, hayatımızı belirleyen ve her şeyi aynı devre yüzünden yaptığımız bir sistemdir.
- İnsan diğer canlılardan farklı olarak bu devreyi zorlayabilir ve çalışmasını değiştirebilir.
- 06:47Ergenlik Dönemi ve Kimlik Oluşumu
- Ergenlik döneminde, kendimizi anlamaya başladığımız ve kimlik ve kişiliğin oluştuğu özel bir safhadır.
- Ergenlik döneminde arıza çıkarmak için programlı bir sistemimiz vardır; otoriteyle kavga ederek kendimizi ve imkanlarımızı tanıyabiliriz.
- Uzmanlara göre ailesiyle sorun yaşamayan bir ergenin bir sorunu olma ihtimali yüksektir çünkü doğru olanı orada bir arayışa girmesidir.
- 08:44İnsanın Sınırlarını Aşma Özelliği
- Ergenlik, anne babayı darlamak için değil, yeni şeyler keşfetmek ve sınırları aşmak için vardır.
- İnsan nesli, mağaradan çıkıp yeni yerler ve kaynaklar keşfetmekle dünyaya yayılabilmiştir.
- İnsanı hayatta tutan en önemli özelliklerinden biri sınırlarını aşıcı ve zorlayıcı tarafıdır.
- 10:19Öğrenme Süreci ve Beyin
- Dil konuşabilmenin temel mekanizması tekrar etmektir; tekrar etmediğiniz şeyi öğrenemezsiniz.
- Beyin duygusal bir öğrenme sistemidir; bir şey ona yeterince çekici geliyorsa ve işine yarayacağına kani olmuşsa hemen kullanmaya başlar.
- Beynin bir şey öğrenmesi için o canlının üremesine, beslenmesine ve güvenliğine faydalı olması gerekir.
- 11:55Günlük Hayat ve Rutinler
- Günlük hayatımızda sıradışı ve değişik olan şeyler daha iyi hatırlanır, rutinler ise daha az hatırlanır.
- Günlük hayatımızda sabah kalkıp rutinlerimizi yaparken çoğu zaman düşünmemize gerek yoktur, beyin devreye girmeden seneler boyunca yaşayabiliriz.
- Beklenmedik olaylar olduğunda canımız sıkılır çünkü kurduğumuz hayat mükemmel değildir ve yaşadığımız her şeyden yüzdeyüz razı değiliz.
- 15:03Rutinler ve Konfor Devresi
- Bazı insanlar bıkkın ve bitkin bir halde bakarken, gençler dünyayı güzel bulur ve imkanlar çok fazla olduğunu düşünürler.
- Rutinler ve otomatik hareketler bize kolaylık olsun diye var, ancak her tarafımızı rutinlerle çeviren bir medeniyette doğmak iyi bir şey değil.
- Rutinler ve periyodik davranışlar, kendimiz olma, değişik şeyler yapma ve hayatı kendimizce dizayn etme konusunda ciddi bir yetmezlik yaşatır.
- 15:59Bilinçli Dikkat ve Konfor Devresi
- Beklenmedik bir şey olduğunda devreye girip dikkatimizi toplayacak bilinç hemen hemen hiç çalışmıyor, günlük hayatta her şey bilinçsiz otomatik pilotta gidiyor.
- Bazı insanlar üç güne bir hayatlarında bir arıza çıkarıyor, sürekli yeni fikirlerle ayrılıp başka şeyler yapmaya çalışıyorlar.
- Konfor devresi, rutinlerin dışına çıkmanın önündeki en önemli engeldir; hayvani bedenimiz rahatsa, ölüm yoksa, rahatsızlık yoksa oturduğumuz yere bağlı kalır.
- 17:34Şikayet ve Konfor
- Sorun olduğunda bize verilen araç şikayettir; "Benim bir sorumluluğum yok ki, zaman kötü, etraf kötü, genetik kötü, ekonomi kötü, doğduğum yer yanlış" diyerek sorumluluktan kaçarız.
- Şikayet, konfor alanında hapis kalmanın en önemli aracıdır.
- Şikayet, önemli bir yeteneğimizi elimizden alır.
- 18:42Düzensizlik ve Ortak Yaşam
- Düzensizlik ve düzen göreceli şeylerdir; Albert Einstein'a atfedilen "düzenli bir masa hasta zihnin işaretidir" sözü, dağınıklığın zihinsel bir düzen yaratabileceğini gösterir.
- Ortak yaşam alanlarında konsensüs, görüş birliği ve anlaşmaya ihtiyaç vardır.
- Kendinizden tamamen taviz vermek doğru olmayabilir, ancak izah etmek, küçük özgür alanlar oluşturmak ve ortak düzeni tesis etmek için sohbet etmek gerekir.
- 22:16Eleştiri ve Olumlu Geri Bildirim
- Eleştiri, herhangi bir süreç, durum ya da şeyin eksiğini tamamlamak amacıyla geri bildirim yapmaktır.
- Yapıcı eleştiri, eleştirmenin heykelini dikmek gibi olumlu bir süreçtir.
- Doğru eleştiri hayatınızı değiştirebilir, ancak eleştiri yaparken şefkatli olmak ve heykeltıraş hassasiyeti göstermek önemlidir.
- 25:08Konuşma Hızı ve Eleştiri
- Konuşmacı, kendisinin oturmuş bir konuşma tarzı olduğunu ve hızlı konuştuğunu belirtiyor.
- Eleştiri alırken, yavaşlatma önerisi yerine yardımcı olma ve çözüm sunma isteğinin de önemli olduğunu vurguluyor.
- Herkesin yanlışları görebildiğini ancak düzeltmek için ekstra gayret, muhabbet ve yardım etme isteğinin gerekli olduğunu ifade ediyor.
- 26:08Rutinler ve Kurtuluş
- Bir izleyici, hayatımızdaki rutinlerin bazen bizi körleştirebileceğini belirtiyor.
- Konuşmacı, bir rutinden kurtulabilmek için ne yapılması gerektiğini soruyor.
- 26:18Konforun Çürütücü Etkisi
- Konfor, otomatik rutinlerde yaşamak ve her gün bildiğimiz şeyi yapmak gibi bir durumdur.
- Konfor çürütür çünkü alıştığımız halde rahatsızlık, belirsizlik ve belirsizlik yoktur.
- Hayatta her şeyi stabil etmeye çalışırız çünkü en çok strese sokan şey gelecekte ne olacağını öngöremediğimiz zamandır.
- 27:54Konforun Bedeli
- Konforun en büyük örneği ölümdür; ölümde hiçbir rahatsızlık, kaşıntı, acı, acıkma gibi şey yoktur.
- Ölümde beden ayrışmaya başlar çünkü hiçbir şey yapmadığında, hiçbir şey deneyimlemediğinde, hiçbir enerji döndürmediğinde bütünlük muhafaza edilemez.
- Vücudumuzun içi sürekli 37 derece sıcaklıkta olmasının sebebi, canlı bedeni canlı tutabilmek için devamlı bir mücadele olmasıdır.
- 29:30Hareketsizliğin Tehlikesi
- İnsan olmak, kendini gerçekleştirmesi ve canlılık gibi çok aktif bir süreçtir; devamlı öğrenmek ve gelişmek gerekir.
- Hareketsizlik hali, atalet hali ve eylemsizlik hali insanın hayatındaki en büyük düşmandır.
- Atalet haline ilk girdiğimizde rutin ve konfor alanı tatlı gelir, ancak sonra içimizden gelişim isteği, insan olma isteği ve yükselme arzusu dürtüyor.
- 30:56Şikayet ve Cesaret
- Şikayet, atalette kalmanın garanti anahtarıdır; şikayet etmeye devam ederseniz atalette kalırsınız.
- Cesaret, korku hissederken üzerine gitme kararını verdiğimiz bir isimdir; Arapça "casara" kelimesinden gelir ve "yar ya da dere gibi bir şeyin üzerine atlamak" anlamına gelir.
- Şikayet olan bünyede cesaret bulunamaz; cesaret eden insandan da şikayet duyamazsınız.
- 35:28Olumsuzluk ve Olumlu Yaklaşım
- Kabul ve adanmışlık terapisinde kullanılan bir kalıp, olumsuz bir cümle kurulduktan sonra "ama" eklettirip olumlu bir cümle daha kurmaktır.
- Beyne görüntüleme cihazı takıldığında, olumsuz cümle kurulduğunda beynin stres bölümleri çalışırken, olumlu cümle kurulduğunda aktivite durur ve ön beyin çalışmaya başlar.
- Toplumda şikayetler genellikle tek başına, çözüm cümlesine bağlanmazken, şikayet ama cümlesiyle bir fırsata bağlandığında çok faydalıdır.
- 36:53Sosyal Çevre ve Davranışlar
- İnsanlar etrafındaki insanların davranışlarından etkilenir ve yavaş yavaş huyundan ve suyundan etkilenmeye başlar.
- Bizi şekillendiren şey sadece kendi düşüncelerimiz ve yapıp ettiklerimiz değil, etrafımızdaki insanların oluşturduğu mikro çevre ve kültürdür.
- Çare üretmeyen insanlarla çok takıldığınızda çare üretme sistemleriniz iptal olur, etrafta örneğini görmediğimiz şeyi bir süre sonra yapamaz hale geliriz.
- 38:52Cesaret ve Niyet
- Cesaretin bir algoritması vardır ve şikayet etmeyi bırakınca hemen gelmez.
- Niyet, harekete geçiren kararın adıdır; hülyalanmak, düşünmek, planlamak değildir.
- Niyet ve gayret devamlı olduğu sürece, zamanı geldiği anda bir şey olur; niyet olmadan gayret, gayret olmadan cesaret olmaz.
- 41:20Niyet ve Gayretin Uygulanması
- Niyetsiz hareket de yoktur; birçok şeye niyetimiz olduğunu söylüyoruz ama o konuda hiç harekete geçmiyoruz.
- Bütün gün ne yaptığımıza muhasebe gözüyle bakarak niyetimizi görebiliriz ve hedefimize göre değiştirebiliriz.
- Niyet ve gayretin ortasında olumsuzluk önyargısı varsa, cesarete gidemediğimiz bir kısımla karşılaşırız.
- 43:47Belirsizlik ve Kader
- Şehirlerde her şey insan için yapılmış olsa da, insanlar belirsizlikte rahatlama ve genişleme ararken, belirli olanda atalet ve çürüme vardır.
- Hayatımızda hayırlı bir katkı için cinslik yapmaya karar verdiğimizde her şey daha iyi olur.
- Önümüzdeki hafta teknoloji ile çevrili yeni dünyada nasıl bir yer olduğumuzu ve bize neler yaptığını derinlemesine konuşacağız.