• Buradasın

    İnsanın Fabrika Ayarları: Konukların Dertleri Üzerine Sohbet

    youtube.com/watch?v=tDS2KxKZ4lQ

    Yapay zekadan makale özeti

    • NTV'de yayınlanan "Açıklayım" programının 27. bölümüdür. Programda biyolog, sinir bilim uzmanı, akademisyen, araştırmacı, yazar, gezgin ve rockçı Profesör Dr. Sinan Canan, konuklarla birlikte insanın fabrika ayarlarını inceliyor.
    • Program, konukların kendi dertlerini paylaşarak başlıyor ve bu konuları tartışıyor. Emel, Mert, Fatmanur, Mürsel, Sevgi, İbrahim, Bahar ve Osman gibi konuklar ve izleyicilerle soru-cevap formatında ilerliyor. Programda başarı kavramı, tutku, mesleki zorluklar, beyin araştırmaları, sistem değişikliği, özgür irade ve bilinçli farkındalık gibi konular ele alınıyor.
    • Programda ayrıca bilimsel araştırmalara dayanarak, insanların bilincinden önce beynin karar verdiğini ve özgür irade kavramının insan icadı bir felsefi kavram olduğu anlatılıyor. İnsanların davranışlarını değiştirebilme kapasitesi sayesinde sorumlu varlıklar olarak kabul edildiği vurgulanırken, tarihteki büyük aydınların genellikle yalnızlık içinde içsel bir süreç geçirdikten sonra aydınlanma yaşadığı belirtiliyor.
    00:29Programın Tanıtımı
    • Profesör Dr. Sinan Canan, biyolog, sinir bilim uzmanı, akademisyen, araştırmacı, yazar, gezgin ve rockçı olarak tanıtılıyor.
    • Programda insanın fabrika ayarları, günlük hayatımızı nasıl yaşarız konusu çeşitli başlıklar altında inceleniyor.
    • Programda kendimize tanınma ve derinleşme amaçlı bir meditasyon yapılıyor.
    02:22Önceki Programların Özeti
    • Programda bedenimizin gariplikleri, hayatın anlamı, kaos ve belirsizlik, beyin organı, bilinç, risk ve güvende olma arzusu gibi konular ele alındı.
    • Yalnızlık, ahlak, başarı, becerememe, iyilik, sosyal beyin, geçmiş ve gelecek, ölümler de konuştulan başlıklar arasındaydı.
    • Stres, inançlar, ben kim, akış deneyimi, açlık, uzun yaşamın sırları, mutluluk, bağımlılıklar ve nöromitler gibi konular da programda incelendi.
    05:18Bugünki Program Formatı
    • Bugün programda özel bir konu başlığı yok, stüdyodaki konukların dertleri üzerine sohbet edilecek.
    • İzleyiciler de programın konuğu olmak isteyenler için ntv.com adresindeki formu doldurabilirler.
    • Konuklar kendilerinin yaşadığı sorunları paylaşacaklar ve konuşmacı bilirkişi olarak değil, sohbet edecek.
    06:24Soru-Cevap Bölümü ve Konuşmacının Kimliği
    • Konuşmacı, web sayfasında soru-cevap bölümü açtıktan sonra soruları cevaplamaktan keyif aldığını belirtiyor.
    • Konuşmacı, kendisinin bir biyolog ve sinirbilimci olduğunu, insanın evrimsel geçmişini, beyin yapısını ve davranış-beyin ilişkisini konu alacağını ifade ediyor.
    • Konuşmacı, "Dertler Dergahı" adlı bölümünde izleyicilerden sorular almaya başlıyor.
    07:41Öğretmenin Dertleri
    • Emel adlı öğretmen, yeni nesil öğrencilerle çalışırken yapay zekanın gelişimi ve bunun öğrenciler için başarılı olma kavramını nasıl etkileyeceği konusunda endişe duyuyor.
    • Konuşmacı, başarı kavramının değiştiğini ve başarıyı "kendinle ilgili bir hayat yolu tutturabilmek ve çabasız yaşayabilmek" olarak tanımlıyor.
    • Konuşmacı, müfredatın kazanımlarla ilgilenirken öğretmenlerin kazanımları kazandırmak için farklı yollar izleyebileceğini, sınırları zorlayabileceğini vurguluyor.
    11:36Sınırları Zorlama ve Şikayetler
    • Konuşmacı, her gün aynı şeyleri söyleyen bir ortamda insanların ilgisini kaybettiğini, beyinin sıradışı olan şeyleri hatırladığını belirtiyor.
    • Konuşmacı, şikayet eden insanların gelişemediğini, şikayet yerine cesaret etmeleri gerektiğini söylüyor.
    • Konuşmacı, öğretmenlerin "en etkili beyin cerrahları" olduğunu ve taptaze beyinlere bambaşka bakış açıları sunma imkanına sahip olduklarını vurguluyor.
    13:24Hayat Stili ve Tutkular
    • Mert adlı genç, rockstar olup kırk yıl yaşamak mı yoksa risk almadan 120 yıllık bir hayat yaşamak mı sorusunu soruyor.
    • Konuşmacı, tek bir hikayeyle ömür geçirmek yerine birden fazla şey denemeyi daha cazip bulduğunu, hayatın karmaşık bir yapıya sahip olduğunu belirtiyor.
    • Fatmanur adlı kişi, herkesin bir tutkusu olup olmadığını sorguluyor, konuşmacı ise tutkunun bir hissiyat olduğunu ve tutkuyla ilgili bir şeyin herkesin hayatında olduğunu söylüyor.
    16:31Tutku ve Emek İlişkisi
    • Tutku, sorumluluk alarak emek yatırdığınız süreçlerin sonucunda büyüyen bir fikir, iş veya hizmete karşı hissettiğiniz duygudur.
    • Çocuk sahibi olanların, çocukları büyüdükçe onlarla ne kadar takıştıklarını fark ederek çocuk sahibi olmanın tutkuyla bağlantılı olduğunu anladıkları belirtiliyor.
    • Tutku dışarıdan hazırda bulunduğu zannedilebilir, ancak orijinal olan emek, sorumluluk alarak uzunca bir süre peşinde gittiğiniz bir konuya karşı gittikçe hissettiğiniz bağlılıktır.
    17:54Meslek ve Tutku
    • Hayalindeki mesleği bulma konusunda, milyarlarca insan için çok dar seçenekler olduğunu ve herkesin parmak izi farklı olması gerektiğini vurguluyor.
    • Bir mesleğe kendinden bir şey kattığınızda, o mesleğe tutkuyla yaptığınız bir iş dönüşür ve "elli kere daha gelsem bu dünyaya elli'sinde de aynı işi yaparım" diyebilirsiniz.
    • Tutku biraz ne yaparsan elinle gelir, modeli dışarıda aramak yerine içinden yürümekte fayda var.
    18:52Zorluklar ve Büyüme
    • Fatma adlı katılımcı, mesleğinde zorbalıkla karşılaşmasının ve bununla başa çıkma zorluğunu dile getiriyor.
    • Dış dünyadaki insanların bize olan davranışları büyük oranda bizim onlarla ilgili değerlendirmemizle belirleniyor, biraz onlardan yansıyoruz.
    • Şehirlerde büyüyen ve düz zeminlerde yetişen çocuklarda denge problemleri çok oluyor çünkü engelbeyle karşılaşmadıkları için uyarım almadıklarından denge gelişmiyor.
    20:18Zorlukların Pozitif Yönü
    • Eğer etrafımızdaki herkes her şeyi istediğimiz gibi yapsaydı, hiçbir şeyde gelişemezdik, hatta yürümeyi bile öğrenemezdik.
    • Hayatımızda çok berbat şeylere neden olan insanlar bile aslında önemli öğretmenlerimiz olmuş olabilir.
    • Akademisyen olmayı düşünenlere duyurulur: psikopat beyni (rekabetçi, acımasız, kontrolcü, pragmatist, makyavelist) yapısı en yoğun bulunduğum mesleklerden biri.
    21:57Zorluklara Yaklaşım
    • "Kötü komşu ev sahibi yapar" sözüyle benzer şekilde, zorluklara karşı çok kızmak yerine şükredilmeli.
    • Hayatta her şeyin bir nedenle hayatımıza girdiğine inanılması gerekir.
    • Bilincimizle bir olayın üzerinde durup "başka ne yapabilirim?" diye sorduğumuzda kaderimizi değiştirebiliyoruz, bu tamamen beyinsel bir konudur.
    23:07Beyinle İlgili Endişeler
    • Mürsel, beyinle ilgili endişelerini dile getiriyor; evrenin sırlarını araştırırken, uzaya roketler gönderirken, beyinle ilgili yapılan araştırmaların ve yatırımların yeterli olmadığını düşünüyor.
    • Konuşmacı, beyinle ilgili konuşmanın sebebinin insan davranışlarının kökenini anlamaya çalışmak olduğunu belirtiyor.
    • Beyin, dünyayı değiştirmenin ve insanın hayatta kalmasının temel özelliğini araştırmak için önemlidir, ancak beyin tek başına değil, dik duran beden ve eller olmadan hiçbir şey yapamaz.
    25:52İnsan Merkezli Yaklaşım
    • Konuşmacı, "insan merkezli yaşam" fikrinin aslında insanın ne olduğunu anlamamızın henüz başlangıç aşamasında olduğunu ve bu yaklaşımın ilerlememizi engellediğini belirtiyor.
    • Türkür Kılıç'ın önerisine göre, insan merkezli yaşam bizi hep takoz tökezletiyor ve ilerlememizi engelliyor.
    • Yaşamın merkezine yaşamın kendisini koysak, doğaya baksak, insanın heva ve heveslerinin ötesinde bir şey görebiliriz.
    27:37İnsanı Anlamak
    • Sevgi, insanı anlamak konusunda zorluklar yaşadığını belirtiyor ve konuşmacı, bir başkasını anlamak, tanımak veya değiştirmek imkansız olduğunu söylüyor.
    • Sinirbilimsel olarak, aynı ortamda bulunsa bile birinin algıladığı şeyleri tam olarak bilebilmek mümkün değil.
    • Descartes'in "düşünüyorum, öyleyse varım" sözüne dayanarak, sadece kendi zihnimizden emin olabiliriz, diğer insanları tam olarak anlamak zordur.
    30:50Sistem ve Değişim
    • İbrahim, konuşmacının kişisel tavsiyelerinin genel olarak tüm öğretmenlerin uygulayabileceği bir çözüm olup olmadığını sorguluyor.
    • Konuşmacı, gençken sistemi değiştirebileceğini düşünürken, büyüdükçe insanları değiştirmenin daha iyi olduğunu, daha sonra ise sadece kendini değiştirebileceğini fark ettiğini belirtiyor.
    • Atatürk gibi büyük insanlar, içinde bulunduğu topluma sisteminin yanlış olduğunu söyleyerek değişim başlattılar ve liderlik bir sistemle itirazla başlar.
    33:19Sistem Değişikliğinin Temelinde İnsanın Değişmesi
    • Konuşmacı, sistem değişikliğinin temelinde insanların kendilerini değiştirmeleri gerektiğini vurguluyor.
    • Eğitim bakanlığı çalışanları bile sistemi çok fazla değiştiremeyeceklerini, çünkü sistemin değişmesi için insanların fikirlerinin ve davranışlarının değişmesi gerektiğini belirtiyor.
    • İnsanların davranışları sistemi oluşturduğu için, insanların halini değiştirmedikçe başlarına gelenlerin de değişmeyeceği konusunda ısrar ediyor.
    35:16Özgür İrade Tartışması
    • Konuşmacı, özgür irade tartışmasının bilimsel olarak olup olmadığına değil, insanların özgür iradeli hissetip hissetmediğine odaklanmalı olduğunu belirtiyor.
    • Özgür irade kavramının insan icadı bir felsefi kavram olduğunu, İngilizce "free will" ifadesinin Türkçe'ye çevrilmiş halinin olduğunu açıklıyor.
    • Konuşmacının yetiştiği kültürde özgür irade kavramı yok, yerine "cüzi irade" (minnacık irade) ve "tanrısal irade" (külli irade) kavramları olduğunu belirtiyor.
    38:01Beynin Karar Verme Mekanizması
    • Bilimsel araştırmalara göre, insanlar kendi farkında olmadan önce beyni karar vermiş oluyor ve sonra bahane uyduruyorlar.
    • İnsanların durup davranışlarını değiştirebildikleri ve bu sayede sorumlu oldukları için hukuk, ceza ve yasa gibi kuralların var olduğunu vurguluyor.
    • Beynin karar verme sisteminin çok karmaşık olduğunu ve konuşmak, adım atmak gibi basit hareketlerin bile yüzlerce kasın otomatik olarak çalışmasıyla gerçekleştiğini açıklıyor.
    41:27İrade ve Değişim
    • İnsanların bazen durup düşünerek farklı bir karar verme şekline geçebildiklerini, bu durumda kaderin değişebileceğini belirtiyor.
    • Pazartesi günlerinde insanların birçok yeni başlangıç yapmasına rağmen, çarşamba günü büyük bir festivalle bu girişimlerin son bulduğunu örnek veriyor.
    • Diyet gibi geçici çözümlerin olmadığını, sadece yaşam tarzının değiştirilebileceğini, bu da yavaş yavaş gerçekleşebileceğini vurguluyor.
    42:20İç ve Dış Odaklanma Sorunu
    • Bir katılımcı, kendine odaklandığında dışarıyı göremediğini, dışarıya odaklandığında kendini göremediğini belirtiyor.
    • Katılımcı günlük beş dakika hiçbir şey yapmadan durabildiğini, ancak on dakika olamadığını söylüyor.
    • Programın sonraki bölümünde bilinçli farkındalık konusu ele alınacak.
    43:47Duyu Organları ve İçsel Bilinç
    • İnsan bedenindeki duyu organları (göz, kulak, deri, ağız, burun) dışarıya odaklanmış durumda olup dış dünyadan bilgi toplamak için tasarlanmış.
    • Akıl, düşünme ve sezgi gibi içsel melekeler dış dünyayla ilgili olsa da aslında içerideki ile meşgul.
    • Hayvanlar sürekli etraflarını kontrol ederken, insanlar bazen dış dünyayla alakasını kesip içsel dünyalarına dalabilir.
    44:49Aydınlanma ve İçsel Deneyim
    • En büyük aydınlanmalar her zaman içsel dünyadan gelir.
    • Programda hatırlatıldığı üzere, tarihteki büyük insanlar, peygamberler ve aydınlar genellikle bir yere çekilip bir şeyleri fark ettikten sonra gelip bize yol göstermişlerdir.
    • Bir sonraki programda en önemli insani beceri olan bilinçli farkındalık konusu işlenecek.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor