Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan tıbbi bir eğitim içeriğidir. Eğitmen, öğrencilere yönelik iç salgı bezleri hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, iç salgı bezlerinin genel özelliklerini anlatarak başlıyor ve ardından tiroid bezleri, paratiroid bezleri ve böbrek üstü bezleri detaylı olarak ele alıyor. Her bir bezin anatomik özellikleri, salgıladığı hormonlar ve bu hormonların vücut üzerindeki etkileri açıklanmaktadır. Video, iki bölümlük bir serinin ilk bölümü olup, ikinci bölümde geriye kalan salgı bezleri ve ekstra konular işlenecektir.
- Videoda tiroid hormonlarının (T3, T4) sentezlenmesi, salgılanması ve vücut üzerindeki etkileri, tiroid hormonlarının yetersizliği ve fazlalığı durumunda ortaya çıkan hastalıklar (guatra, zeka geriliği, büyüme geriliği) ve böbrek üstü bezlerinin korteks ve medulla bölümlerinden salınan hormonlar (aldosteron, kortizon, androjen ve östrojen) gibi konular görsel materyaller kullanılarak anlatılmaktadır.
- 00:01İç Salgı Bezleri Hakkında Giriş
- Bu videoda iç salgı bezlerinden bahsedilecek ve konu iki video şeklinde işlenecek.
- İlk videoda tiroid bezleri, paratiroid bezleri ve böbrek üstü bezleri ele alınacak.
- İkinci videoda geriye kalan beş bez ve ekstra bazı konular işlenecek.
- 00:59Salgı Bezlerinin Genel Özellikleri
- Canlılarda belirli görevler üstlenen hücrelerin ayrı dokular şeklinde özelleşmesi ile iş bölümü gerçekleşmiştir.
- Farklı görevlere sahip dokular arasında uyum ve denge vardır, bu dengeye hümostezi denir.
- Hümostezinin korunması, normal büyüme ve gelişmenin sağlanması, çevre şartlarına uyum ve üreme faaliyetleri sürdürülmesi için iki sistem üzerinden bağlantı sağlanır.
- 02:11Sinir Sistemi ve Endokrin Sistemi
- Organların kendi içerisinde bağlantısı iki sistem üzerinden yapılır: sinir sistemi ve endokrin sistemi.
- Bu iki sistem birbiriyle yakın ilişki içerisinde olduğu için nöroendokrin sistemi olarak adlandırılır.
- Sinir sistemi organizmalar üzerindeki etkisini impulslar ile ortaya çıkarır, etkiler kısa süreli, hızlı ve bölgeseldir.
- 02:59Endokrin Sistemin Özellikleri
- Endokrin sistem ürettikleri hormon adı verilen maddeler yoluyla virüs üzerinde etkili olurlar.
- Ortaya çıkan etki yavaş, uzun süreli ve daha yaygındır, hormonlar hedef organlara dolaşım sistemi yoluyla taşınır.
- Endokrin sisteme ait organlar herhangi bir sağlık alanına sahip değildir, salgılarını direkt olarak kana verirler ve bu yüzden çok fazla miktarda kanarlar.
- 06:13Endokrin Sistemin Organları
- Endokrin sistemi oluşturan organ veya hücre grupları farklı şekillerde organize olmuştur.
- Başlı başına organ olanlar: hipofiz, epifiz, tiroid, paratiroid ve subrenal bez.
- Başlı başına organ içerisinde adacık şeklinde olanlar: pankreasın langerhans adacıklarında bulunan hormonlar gibi.
- 07:49Özel Endokrin Sistem Organları
- Sadece belirli bir dönem içerisinde endokrin faaliyet gösterenler: plasenta, gelişen foliküller ve testisin Leydig hücrelerinde bulunan hormonlar.
- Difüz endokrin sisteme dahil dağınık hücre grupları: gastrointestinal sistemin mukoz adasından sallanan endokrin salgı yapan hücreler.
- Bu videoda esas olarak başlı başına endokrin bezi olarak tanımlanan organlar ve langerhans adacıklıkları ele alınacaktır.
- 09:41Tiroid Bezinin Genel Özellikleri
- Tiroid bezi boyunda, V. boyun omuruyla birinci göğüs omurları arasında yerleşmiştir.
- Kahverengi-kırmızı renkli olan tiroid bezi, pankreası hariç endokrin bezinin en büyüğüdür ve yaklaşık 30 gram ağırlığında olup, çok fazla kan depoladığı için bu renge yatkın olmaktadır.
- Tiroid bezinin iki lobu vardır: lobus dexter (sağ lob) ve lobus sinister (sol lob), bu iki lobun birleştiği nokta isthmus (geçit) olarak adlandırılır.
- 12:09Tiroid Bezinin Anatomik Yapısı
- Tiroid bezini dıştan saran cerrahi kapsül, beze yapışık değildir ve altında fibrosa adı verilen gerçek bir kapsül yer alır.
- Cerrahi kapsül ve fibrosa arasında paratiroid bezler bulunur, bu bezler sarı renkte olup dört adettir.
- Fibrosa'dan ayrılan bağ dokusu bölmeleri organın lobüllere ayırır ve bu bölmeler giderek incele ve foliküllerin etrafını saran bağ dokusuyla dönüşür.
- 13:21Tiroid Folikülleri ve Hormonları
- Tiroid folikülleri parankimal hücrelerin oluşturduğu yuvarlak veya oval şekillerdedir ve merkezi koli bir madde içerir.
- Koli madde içerisinde tiroid hormonu depo edilir ve tek katlı kübik epitel hücreleriyle çevrilidir.
- Foliküller arasında ayrı gruplar halinde paratiroid folikülleri bulunur ve foliküllerin etrafı zengin kan ve left damarları ile kuşatılmıştır.
- 14:42Tiroid Hormonlarının Etkileri
- Tiroid bezleri tarafından salgılanan T3 ve T4 hormonları dokunmasini düzenler, karbonhidrat kullanımını, protein sentezini ve yağ sentezini arttırır.
- Fetüste ve çocukta vücut büyümesini ve sinir sisteminin gelişimini etkilerler, ayrıca bağırsaklardan karbonhidrat emilimini arttırır.
- Fetül gelişim sırasında tiroid hormonlarında yetersizlik, nöral gelişimin anormalliği ve vücut büyümesinde yetersizliği ile zeka geriliğine neden olur.
- 16:09Paratiroid Bezi ve Kalsitonin Hormonu
- Paratiroid hücreleri tarafından salgılanan kalsitonin, kemiklerde kalsiyum birikmesinin tümüyle eder ve kemik resepsiyonu ivme ederek kan kalsiyum seviyesini düşürür.
- Kalsitonin hormonu, tiroid hormonlarıyla birbirinin antigonisti olup, birbirlerinden zıt çalışır.
- Tiroid hormonlarının sentezlenmesinde yolun önemi çok büyüktür.
- 16:58Tiroid Hastalıkları
- Denizel bölgelerde yaşayanlarda tiroid hastalıkları daha az gözükür, ancak Karadeniz bölgesinde karalahana tüketimi nedeniyle bu hastalıklar daha fazladır.
- Besinlerin az iyot alımı sonucu tiroid bezi fazla çalışır, hipertrofiye uğrar ve guatra sebep olur.
- Paratiroid bezleri, tiroid bezinin arka kenarının üzerine yerleşmiş küçük mercimek şeklindeki bezlerdir.
- 19:08Paratiroid Bezi Özellikleri
- Tiroid bezinin loblarını saran kapsül içindeki gömülmüş paratiroid bezleri, genellikle tespit edilemediği için tiroid ameliyatı sırasında da alınabilir.
- Toplam dört adet olan paratiroid bezleri yaklaşık 6 milimetre uzunluğunda, 3-4 milimetre genişliğinde ve 2 milimetre kalınlığında olup, mercimek tanesi büyüklüğünde bulunur.
- Paratiroid bezleri iki gruba ayrılır: üstte bulunanlara paratiroid superior, altta bulunanlara paratiroid inferior denir.
- 20:40Paratiroid Bezi Hücreleri ve Hormonları
- Her paratiroid bezi ince bir bağ dokusu kapsülle çevrelenmiştir ve kapsülden ayrılıp ince bir bez içine giren septumlar organın bölümlere ayrılır.
- Paratiroid bezinin parankimasında esas hücreler ve oksipal hücreleri bulunur; esas hücreler paratiroid hormonunun salınımından sorumludur.
- Paratiroid hormonu, kalsitonin hormonunun zıt çalışmasıyla kandaki kalsiyum düzeyini artırır.
- 22:13Böbrek Üstü Bezi Özellikleri
- Böbrek üstü bezleri (glandula suprenalis) karnın arka duvarında böbreklerin üst uçlarına yerleşmiş olarak bulunur ve böbrekleri saran fay ile yukarı doğru uzanır.
- Böbrek üstü bezleri retroperitoneal bir organdır, yani periton ile karın duvar arasında yer alır.
- Sağdaki böbrek üstü bez piramit şeklinde, soldaki ise yarım ay şeklinde olup, sarımtırak renkli olup 3-6 gram arasında değişir.
- 23:39Böbrek Üstü Bezinin Anatomisi
- Böbrek üstü bezinin üç yüzü vardır: fasya santral (ön yüzü), fasya postere (arka yüzü) ve fasya sirenanesi (böbreğe bakan yüzü).
- Böbrek üstü bezinin iki kenarı vardır: margo medialis (orta alttaki kenar) ve margo superior (üst kenar).
- Sağdaki böbrek üstü bez böbrek ve karaciğerde vena cava inferior ile komşu, soldaki ise böbrek ile pankreas ile komşudur.
- 24:55Böbrek Üstü Bezinin Hormon Salgıları
- Böbrek üstü bezinin dışta korteks, ortada medulla olarak iki bölümü vardır.
- Korteks, böbrek üstü bezinin %90'ını oluşturur ve aldesteron, kortizon ve androjen hormonlarını salgılar.
- Kortizon hormonu stres durumunda salınımı artar ve glikogonisi hareketi geçirerek kandaki şeker miktarını yükseltir.
- 26:59Video Özeti
- Videoda iç salgı bezlerinin genel özellikleri, tiroid bezinin özellikleri, antomileşmesi ve salgılanan hormonları anlatılmıştır.
- Paratiroid bezinin özellikleri ve salgılanan hormonları, böbrek üstü bezinin medullası ve korteksinden bahsedilmiştir.
- Video, iç salgı bezlerinden salgılanan hormonları ve organları temel olarak anlatmak amacıyla hazırlanmıştır.