Buradasın

Gündem Yetiştiricilik: At ve Tay Sağlığı Programı

youtube.com/watch?v=Fz8_9Tyh7jo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Gündem Yetiştiricilik" programının 2019 yılındaki 18. programı, veteriner hekim Ayşe Yetiş ile yapılan bilgilendirici bir sohbet formatındadır. Konuşmacı, Türkiye Jokey Kulübü'nde çalışmış ve at yetiştiriciliği konusunda uzman bir veteriner hekimdir.
Program, tayların doğum sonrası yaşadığı süreç, sağlık sorunları ve sağlıklı yetiştirilmesi için gerekli koşulları kapsamlı şekilde ele almaktadır. Video, tay doğumu sonrası ilk günlerdeki süreçten başlayarak, pasif transfer eksikliği, ishal, sancılar, parazit tedavisi, konformasyonel problemler ve beslenme ihtiyaçlarına kadar geniş bir yelpazede bilgiler sunmaktadır.
Programda ayrıca Türkiye'deki at yetiştiriciliğinin yurt dışındaki sistemlere göre eksiklikleri, veteriner hizmetlerinin yetersizliği, doğru beslenme anlayışının önemi ve at satın alma süreçlerinde dikkat edilmesi gereken sağlık faktörleri gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, at yetiştiriciliğinde profesyonel bir yaklaşımın ve veteriner hekimlerle daha fazla iletişim kurmanın gerekliliğini vurgulamaktadır.

00:18Gündem Yetiştiricilik Programı ve Konuk Tanıtımı: Gündem yetiştiricilik programının 2019 yılındaki 18. programı yayınlanıyor.
Program, özel konuklarla devam ediyor ve geçtiğimiz haftalarda değerli konuklarla sohbetler yapıldı.
Bu hafta programda veteriner hekim Ayşe Yetiş tekrar konuk olarak yer alıyor.
01:20At yetiştiriciliğinde aşın planlaması: Gündem yetiştiricilik programının formatında ağırlık konumunda sezon geldiğinde (Eylül, Ekim, Kasım) aşın planlaması yapılıyor.
Aygırlar seçiliyor, kısrakların son muayeneleri ve kontrolleri yapılıyor, şampiyon adayı taylar için hazırlık yapılıyor.
Eşleşmelere karar veriliyor ve bir önceki yıl yapılmış eşleşmelerin tayları doğuyor.
02:01Tay doğum süreci ve ilk günler: Tay doğduktan sonra veya doğmak üzereyken nelerle karşılaşılabilir ve anne ile tayın padok'taki halleri inceleniyor.
Son üç senedir programlarda doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası süreçleri hem kısraklar hem de taylar bakımından değerlendiriliyor.
Türkiye'de at yetiştiriciliği konusunda çok fazla kitap veya yayın olmadığı için programın bu konuda önemli bir kaynak olduğu vurgulanıyor.
03:30Aygır ve kısrak seçimi: Aygırlar baba adaylarıyla birlikte ayrıştırılıyor ve tercih sebepleri arasında bir önceki sene doğurulan tayların durumu da bulunuyor.
Eğer bir kısrak problemli bir tay doğurmuşsa, büyüme veya ayak-bacak yapısal problemleri olabilir ve atçılar bu konuda tercih yapabiliyor.
Genetiği değiştiremese de bakım ve beslenme ile yönetilebiliyor.
04:44Tay doğum sonrası sorunları: Tay doğduktan sonra ilk sorunlar arasında tayın kalkamaması ve annesini emememesi bulunuyor.
Normal bir tay bir saat-iki saat arasında ayağa kalkar ve en geç üç saat içinde annesini emer.
Bu süreç önemlidir çünkü tayın erişkinlik dönemindeki sağlık durumu, doğuştan sonra annesinden aldığı sütten etkilenir.
06:41Kolostrum (ağız sütü) ve bağışıklık: Kısrağın son yirmi gün içinde karşılaştığı mikroorganizmalara karşı oluşturduğu immünglobulin G'lerden oluşan kolostrum, tayın bağışıklık sistemini oluşturur.
Kolostrum sadece ilk on iki saat içinde bağırsaklardan geçer, bu süre sonrası verildiğinde bağışıklık açısından etkili olmaz.
Eğer tay kolostrumu alamazsa, çevredeki mikroorganizmalara karşı zayıf kalır ve hastalanma riski artar.
08:40Transfer ve aşıma: Kısrak çiftlikten başka bir bölgedeki aygıra gitmek, tayın yeni çevreye karşı açık olmasını ve hastalanma riskini artırır.
Kısrak aşıma gönderildiğinde, doğuma en az yirmi gün kala gönderilmeli.
Son kırksekiz saat içerisinde kanda dolaşan antibal hücreler süte geçerek sütü yoğun hale getirir ve tayın bağışıklık sistemini oluşturur.
10:29Tay Sağlığı ve Aşılar: İdeali olarak taylar 20 gün önce aşıya götürülmeli ve taylar bulundukları bölgede doğmalı ve orada yaşamalılar.
Bazı atçılar imkanları doğrultusunda kısraklarını sadece aşıya gönderiyor ve bu durumun faydalı olduğunu söylüyorlar.
Pasif transferdeki eksiklik tayı iki ay boyunca etkiler çünkü tayların kendi bağışıklık sistemlerini geliştirmeleri yaklaşık bir buçuk-iki ay sürer.
12:08Taylarda İshal Problemi: Doğantay'ımızda genellikle ishal problemiyle karşılaşılır ve tay kızgınlığında ishal olabilir.
Tay kızgınlığında ishal olmasının iki sebebi düşünülmektedir: kısrağın özturus'a girip hormonal dengesinin değişmesi ve tayların etraflarıyla ilgilenmeye başlaması.
Taylarda herhangi bir enfeksiyon ya da tedavi başlattığımızda mide asiditesini bozacak mide ilaçları kullanılmamalıdır çünkü mide asidi tayın oral ağız yoluyla aldığı mikropları öldüren bir mekanizmadır.
14:12İshalin Önemi ve Tedavisi: İshal önemli bir problemdir ve başlamış olan ishali derhal kesmek yönünde bir tedavi protokolü gereklidir.
Karacabey ve İzmit gibi büyük işletmelerde tay ölümleri ile ilgili şikayetler yaygındır.
Türkiye Jokey Kulübü'nde tay ölümlerinin oranı 2000 yılında %30 iken, bir sonraki yıl bu rakam %15'e düşmüştür (ideali %3'tür).
16:19İshal Protokolü ve Önemi: Karacabey'de yapılan ta ishal protokolünde, tay emiyor mu, dehidrasyon var mı, ateş var mı üzerinden tedaviye karar verilir.
Ateşi varsa veya emmiyorsa muhakkak müdahale edilmesi gerekir ve tayların günde iki kere ateşinin alınması önemlidir.
Uzun süren ishalleri yaşamış olan tayların 1,5-2 aylıkken akciğer enfeksiyonlarını daha geçirme ve daha ağır geçirme ihtimali daha yüksektir.
18:17İshalin Tehlikeleri ve Salgın Tanımlama: İshal müdahale edilmesi gereken bir şeydir çünkü karın ağrısına sebep olur, emme azalmasına neden olur ve tayın patojenle mücadelesini düşürür.
İzmit'te yaşanan bir ishal salgını sırasında kurtulanların hemen hemen %100'ü daha sonra ciddi akciğer enfeksiyonlarına yakalandı.
Salgın olup olmadığını anlamak için, yüz tayın olduğu yerde 3-5 tanesinin ateşlendiğinde şüphelenilmelidir çünkü adi ishalde ateş olmaz.
20:19Enfeksiyon ve Sancı: En tehlikeli ve öldürücü olan patojen bakteri salmonelladır ve korkunç bulaşıcıdır.
Taylar da sancılanabilir, sırt üstü yatar ve yuvarlanır, bu çok nadir görülür ama çok ciddidir.
Yetişkin atın sancılanmasından daha kritik ve ölümcül olan bir tay sancısı, sancının sebepleri kısraklar için genellikle gaz sancısı iken, anne için doğumdan sonra oksitosin salımına bağlı rahim kontraksiyonlarıdır.
21:57At ve Taylarda Sancıların Sebepleri: Kabızlık sancılarının en önemli sebebi, yoğun yetiştiricilikte padoktaki yeşil miktarın azlığı ve atlara yetersiz lif ihtiva eden az ot ve yonca verilmesidir.
Yetişkin atlarda depresif sancı yapısı görülür, yani at sancılanır, kalkar ve 3-5 saat sonra tekrar sancılanır.
Bağırsak düğümlenmesi, iç içe girmesi veya yer değiştirmesi gibi sebeplerle oluşan sancılar çok ciddidir ve ağrı kesicilere cevap vermez.
22:51Taylarda Sancıların Sebepleri: Küçük taylarda sancıların iki temel sebebi vardır: mide ülseri ve süt değişimine bağlı sorunlar.
Mide ülseri, randımanlı süt emme, yetersiz süt tüketimi veya annesindeki yetersiz süt nedeniyle şekillenebilir.
Süt değişiminde (anne sütünden süt tozuna geçişte) adapte olamama, gaz yapma ve sancı sebebi olabilir.
24:12Taylarda Sancıların Önemi ve İzlenmesi: İleri ülser dört aşamalı olarak tanımlanır ve dördüncü aşamada mide mukozasının delinmesi aşamasında olan sancıları kurtaramazsınız.
Taylar doğaları gereği hastalıklarını saklama eğilimi gösterir, bu nedenle sürekli izlenmeleri gerekir.
Bazı çiftliklerde taylı kısrakları doğumdan sonra kumpadoklara salınması durumunda nadir de olsa kum sancısı oluşabilir, bu durum çok tehlikeli ve ölümcüldür.
26:07Parazit Enfestasyonu ve İlaçlama: 15-20 günlükten sonra ve özellikle 1-1,5 aylık taylarda parazit enfestasyonu sancı sebebi olabilir ve çok tehlikelidir.
Türkiye'de taylara güvenli olarak verilebilecek parazit ilaçları piyasada yoktur ve mevcut olanlar yetersizdir.
Bazı parazit ilaçları (örneğin prezantel içerenler) altı aylıktan küçük taylarda, gebe ve süt veren kısraklarda kullanılmamalıdır.
28:30Parazitlerin Yaşam Döngüsü ve İlaçlama Stratejileri: Parazitlerin yaşam döngüsü vardır ve tay vücutlarını konakçı olarak kullanarak sonra başkasına geçerler.
Mevsimsel olarak her mevsimde farklı parazitler bulunur ve hiçbir parazit ilacı tüm parazitleri etkilemez.
Avrupa'da parazitoloji programında dış kalın, yumurta sayımı yapılır ve belirli bir miktarın üzerinde yumurta görülmesi ilaç verilmesini gerektirir.
32:38Fenbendazol ve Atlar: Fenbendazol, Türkiye'de eskiden pek atçılıkta kullanılmayan bir üründü, ancak 10-15 sene önce yapılan çalışmalarda Türkiye'deki atların fenbendazole bir bağışıklığı tespit edildi.
Büyük hayvancılıkta yoğun bir şekilde kullanılan bendazol türevlerinin gübreler vasıtasıyla otlara geçip atlardaki bağışıklığı geliştirdiği düşünülmektedir.
Türkiye'de var olan fenbendazol etken maddeli ilaçlar doğru zamanda ve hatlarda kullanılamadığı için diğer ürünler kadar işe yaramadığı gözlemlenmektedir.
33:32Parazit İlaçlarının Önemi: Küçük taylarda parazit ilacının kontrolü çok önemlidir, çünkü parazitler sancı ve ölüme sebep olabilir.
Parazitler taylarda tıkanıklığa bağlı olarak akciğer göçü yapabilir ve 1-2 aylık taylardaki akciğer enfeksiyonu riskini artırabilir.
Gebelere de parazit ilacı verilir, ancak son dönemde üretilmiş olan kurt parazit ilaçlarının güvenilirliği test edilmiştir.
34:41Yanlış İlaç Kullanımı: Bazı atçılar at için olmayan parazit ilaçlarını (ineklerde, koyunlarda ve köpeklerde kullanılan enjektable parazit ilaçları gibi) atlara vermektedir.
At çok farklı bir canlı olduğu için genellikle ilaçlar oral yolla verilmelidir, ineklerde kullanılan enjektable ilaçlar atlara uygulanmamalıdır.
İlaç firmalarının istikrarlı bir ilaç getirme planı yapması durumunda uzun vadede fiyatların düşmesi beklenmektedir.
36:16At yetiştiriciliğindeki Ekonomik Zorluklar: Yarışseverler ve TJK'daki programlarda atların performansı eleştirilirken, at yetiştiriciliğindeki ciddi maliyetler göz ardı edilmektedir.
Toplam ikramiyenin toplam masrafı kapatmadığı, yıllık 500 milyon TL yatırım ve 450 milyon TL ikramiye alımıyla 50 milyon TL zarar edildiği belirtilmektedir.
At yetiştiriciliğinde ihtiyaç duyulan ilaçların Türkiye'de bulunması ve atların sağlıklarının korunması için gerekli tedavilerin yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.
38:00İlaç Getirme Sorunu: At yetiştiriciliğinde ilaç getirme konusunda sorumluluk alanına giren bir kurum veya dernek bulunmamaktadır.
İlaç firmaları genellikle kar marjları düşük olan işlere girmek istememektedir, bir parazit ilacının yurt dışında 8-10 Euro civarında olduğu belirtilmektedir.
Türkiye'de ürün getiren firma, depo ve satıcılar arasında kar payları paylaştırıldığı için ilaç fiyatları yüksek olmaktadır.
40:00İlaç Getirme ve Kullanım Standartları: Dernek ilaç statüsünde bir ilaç getirmek için bir klinik kurması gerekiyor, bu Türkiye Jokey Kulübü Hastanesi'ne karşılık bir klinik olabilir.
Türkiye'nin ekonomik olarak etken maddelere yurt dışında bağımlı olması, ilaç fiyatlarını dolar ve euro üzerinden yükseltmektedir.
Parazit ilaçlarının 700 kiloluk ata göredir ve damızlıkların çoğu 600 kilonun üzerinde olduğu için bu faktöre dikkat edilmelidir.
41:18Parazit İlaçları Kullanım Protokolü: Bahar aylarında fenbendazol veya prezantal etken maddeli parazit ilaçları, kış ve yaz aylarında prezantel veya ivermektin kullanılır.
Mokside tektin çok etkili bir ilaçtır ve etkisi üç ay gibi sürer.
Bu protokol dahilinde belirlenen bilgiler bir kitapçık olarak da yayınlanabilir.
42:10Türkiye'de Atçılık Literatürü: Türkiye literatür oluşturmada biraz sıkıntılı bir ülkedir, özellikle atçılıkla ilgili kitap sayısı çok azdır.
ULA Üniversitesi'ndeki bir profesörün yazdığı beslenme kitabı içeriği açısından en dolu kitap olmasına rağmen, atçılar tarafından çok satılmamaktadır.
Atçılık bir profesyonel iş olduğundan, atçıların veteriner hekimlere danışarak bilgi toplamaları gerekir.
45:35Veteriner Hizmetleri ve Sistemi: Türkiye'de yarış atçılığı serbest sistem yerine Türkiye Jokey Kulübü otoritesi tarafından bakanlığın izniyle düzenlenmektedir.
Türkiye Jokey Kulübü, atçılara hizmet etmek için çiftliklerde, hipodrom ünitelerinde ve aşım istasyonlarında veteriner hekimlik servisi vermektedir.
Herhangi bir veteriner kliniğinin bu sistemle yarışabilme imkanı yoktur.
46:30Veteriner Hizmetlerinin Maliyeti ve Erişilebilirliği: Veteriner kliniklerin MR, dijital röntgen, ultrason gibi cihazlar ve yer kiralaması gibi büyük maliyetleri nedeniyle ücretlendirmeleri Veteriner Hekimleri Odası'nın belirlediği fiyatlar üzerinden olmalıdır.
Atçıların bu hizmet karşılığını ödeyebilme kapasitesi sınırlı olduğundan, sistem "idare edelim, hocaya telefon açalım" şeklinde çalışmaktadır.
Türkiye Jokey Kulübü'nün zamanında işe aldığı veteriner hekimlerinden bazıları kendiliğinden, bazıları ise belirli sebeplerle işten ayrılmıştır.
48:21Atçılık Alanında Eğitim ve Kurumsal Çözümler: Atçılık alanında ciddi bir bütçeyle yeni bir hastane veya rehabilitasyon merkezi kurulması önerilmektedir.
Atçılıkla ilgili bir üniversite veya enstitü kurulması fikri öne sürülmektedir; bu kurumda veterinerlik, atçılık, antrenörlük, nalbantlık ve seyislik bölümleri açılabilir.
Türkiye Jokey Kulübü'nün atçılık enstitüsü kurulmasına önder olması ve bu enstitünün rehabilitasyon merkezi ve atla terapi merkezi gibi yan kolları olabileceği önerilmektedir.
51:48At Sağlığı ve Tedavi Sorunları: Atların yoğun bakım ihtiyacı olduğunda (örneğin tay veya kısrak hastalandığında) yapılan tedavi işlemlerinin (saatte bir sondalama, serum takma, ateş ölçümü gibi) kim tarafından yapılacağı sorunudur.
Türkiye'de hipodromlar sadece atların koşulduğu yerler değil, aynı zamanda tedavi edildikleri yerlerdir; bu karmaşık yapı dünyanın hiçbir yerinde bulunmamaktadır.
Sakatlanan atların özel idmana tabi tutulması, küçük padoklarda kalması ve rehabilitasyon alanlarına ihtiyaçları vardır, ancak bu imkanlar genellikle bulunmamaktadır.
54:12Akciğer Enfeksiyonları ve Rodo-Cocus: Tayların karşılaşabileceği sorunlar arasında pasif transfer yetmezliği, ishal, sancı ve akciğer enfeksiyonları bulunmaktadır.
Rodo-cocus enfeksiyonu, bir immun yetmezlik probleminin neticesidir ve virüs gibi hücre içine giren bir bakteridir.
Rodo-cocus, fırsatçı bir bakteridir, toprakta yaşar ve 30 santimetre derinliğine kadar inebilir; taylar dışkı yoluyla bulaşır ve toprak enfekte olur.
55:40Tayların Beslenme ve Çevre Koşulları: Mevsim şartlarının değişmesi, tay yetiştiriciliğinde önemli bir faktördür; bu yıl daha soğuk hava, taylar için avantaj sağlıyor.
Taylar için 10 saatten fazla içeride kalması zararlıdır, tayların gelişimi için dışarıda olmaları ve güneşlenmeleri önemlidir.
Türkiye güneş bakımından zengin bir ülkedir, ancak beslenme ve vitamin-mineral madde desteği konusunda sorunlar yaşanabilmektedir.
57:48Tayların Sağlık Sorunları: Akciğer problemleri nedeniyle taylarda yüksek ateş oluşabilir, bu nedenle aşırı sıcak günlerde taylar içeri alınmalıdır.
Septisemi, pasif transfer eksikliğine bağlı bağışıklık düşüklüğünden oluşan bir hastalık olup, eklemlerde şişlik ve topallıkla şekillenir.
Septisemiye bağlı septik artrit, göbek kordonundan alınan enfeksiyon nedeniyle oluşur ve eklemlere yerleşen mikropların tedavisinde antibiyotikler etkisiz kalabilir.
1:05:50Konformasyonel Sorunlar: Taylarda konformasyonel problemler doğmasal olabilir veya gelişim sürecinde oluşabilir.
Tandonlarda gevşeklik veya kontraksiyon şeklinde doğmasal anomaliler görülebilir, bunun genetik altyapısı olduğu gibi kısrakların gebeliğin ileriki dönemlerinde yeterince hareket etmemesi de etkileyebilir.
Osteokondrosis disekans (OCD), atçının sahaya getirdiği zaman rutin röntgenlerinde veya idmana başladıktan sonra topallamasıyla görülen kemik kırıklarıdır ve genellikle karakuşta, patellada, dizde veya metatarsal eklemde görülür.
1:08:29Tayların Ayağı Deformiteleri: Tayların ilk doğduğunda görülen "angular limb deformity" (dönel eklem deformitesi) adı verilen durum, atçılar tarafından sıkça karşılaşılan bir sorundur.
Düzgün bir konformasyon, diz, molet ve tırnakların birbirini karşılamasıdır; sağ diz ilk resimde hafif dışa dönük olsa da, zamanla göğüs açıldığında içe dönecektir.
İkinci resimde dizden moleten tamamen dışa doğru açılan ve tendonlarda gevşeklik görülen, üçüncü resimde ise diz ekleminden dönme görülen durumlar tehlikeli tablolardır.
1:09:49Deformitelerin Nedenleri: Bu deformitelerin nedeni genetik olabilir, çünkü tay anne karnında büyüyen bir organizmadır ve problemler doğmadan önce de oluşabilir.
Optimum sağlıklı koşullarda bakılması, kısrağın dönüm başına belirli bir alana sahip olması, düzenli dışarı çıkması, sağlıklı beslenmesi gerekmektedir.
Tüm bu koşullar sağlandığında bile problem olursa genetik bir altyapısı olabilir, ancak yetersiz alan, yeterli beslenme gibi yönetimsel hatalar da sorunlara neden olabilir.
1:11:41Eklem Gevşeliğinin Tedavisi: Eklem gevşeliği genellikle erken doğmanın veya gelişmemiş olmanın bir işaretidir ve bu durumda kısrağın rahatsızlığı veya beslenme sorunları düşünülmelidir.
Eklem gevşeliğinde taylara geriye doğru pabuçlar takılır ve bu pabuçlarla rahat yürürler.
Bu taylar büyük padoklara salınmaz, çünkü hareket alanı genişlese bilekler yere vurarak yara olabilir veya daha da bükülebilir.
1:13:21Tedavi Yöntemleri: Bu tür taylar gerekli nalbant ve veteriner hekim tarafından extension (geriye doğru uzatma) veya bandajlama ile kontrol altına alınır.
Taylar çok fazla hareket edemeyeceği şekilde iki veya üç box büyüklüğünde açık padoklara salınmalıdır.
Bu tedavilerle yatık bilekliler derhal düzelir, dik bilekliler de öne doğru düzeltilebilir.
1:14:34Padok Seçimi ve Tedavi: Tedavi padokları kumlu olabilir, ancak çiftliklerde genellikle çimli padoklar tercih edilir.
Padoklar hastalanan, enfekte olan veya karantina için izole edilmek istenen atlar için de kullanılır.
Ahır temizliğinde kokular oluştuğundan, taylar temiz havaya çıkarılmalı ve gözlemlenebilmesi için uygun bir ortamda tutulmalıdır.
1:15:35Dışa Dönük Dizlerin Tedavisi: Dışa dönük dizlerde tay dışarı salındığında tamamen dışa dönecektir.
Dışa dönük dizlerde 20 gün boyunca küçük padokta tutulup takip edilir ve başka müdahale yapılmaz.
Diklik ve dışa dönüklük birlikte olduğunda, önce dizlerin düzeltilmesi gerekir çünkü mola eklemleri iki ayda, karakuş ve diz eklemleri altı ayda oluşur.
1:17:25Konformasyon Değerlendirme: Atın bileği, tırnağa denk gelen ilk bükülen yerdir.
Konformasyon değerlendirirken, atın yürüyüşünde çeviri yapması bir ayağında problem olduğunu gösterir.
En doğru konformasyon değerlendirmesi için düz bir zeminde atın tırnağının altına katran sürülerek, at yürüdükçe nerede basmadığını görebilirsiniz.
Pratik olarak at dururken bakıldığında, dizin ortasından çizilen çizginin mole eklemini ve tırnağı ortalar.
1:19:33Deformitelerin Tespiti: Pratik olarak deformiteler at dururken yukarıdan bakılarak tespit edilir.
Düzgün bir atta dizin ortasından çizilen çizgi mole eklemini ve tırnağı ortalar.
Dönel deformitelerde bu çizgi düzgün bir şekilde ortalar ve metatarsal ekleme düzgün konumda olur.
1:20:05At Konformasyonu ve Önemi: At konformasyonu, atın satış fiyatı ve kalitesini belirleyen önemli bir faktördür.
Konformasyon incelenirken at yandan üçe bölünür: ön taraf, orta bölüm ve arka taraf; bu bölümlerin arasında dengenin olması gerekir.
Tayın konformasyonunun erken düzeltmesi, yetişkinlik döneminde karşılaşacağı problemleri etkileyen bir faktördür.
1:21:12Konformasyon Sorunları ve Riskleri: İçe dönüklük sorununda dizlerin iç tarafına baskı olur ve bu durum dizlerde veya metakarps kemiğinin medial tarafında kırıklara yol açabilir.
Dışa dönüklük sorununda ise dizlerin dış tarafına baskı olur ve dizler birbirine yakın olur.
İsklet sistemi açı yapmayacak şekilde dizayn edilmiş olup, omuzdan çizilen çizginin tam ortasından geçmesi gerekir.
1:23:33Tay Beslenmesi: Taylar genellikle 10-14 günlükken annesinin yeminden çalmaya başlar ve yaklaşık 2 aylıkken yem yemeye başlar.
İlk günlerinde tay vücut ağırlığının %10'u kadar süt içer, sonraki günlerde %25'i kadar süt içer ve günde 1-1,5 kilo civarında alır.
Kısraklar ilk 2 aylıkta süt verimlerinin en yükseğine çıkar, sonra azalır ve bu dönemde taylara yem desteği yapılır.
1:25:02Tay Beslenme Stratejileri: İmkan varsa taylar 4 aylıktan sonra ayrı beslenebilir, ancak genellikle annelerinin yanında beslenirler.
2 aylık bir tay, annesinin yanında kilosunun %1'i kadar yem yer (8-1,20 kg arasında değişir).
Aşırı hızlı büyüme taylarda fleksiyon, moletlerde ve tırnaklarda dikilme sorunlarına sebep olur.
1:25:53Tay Beslenme İçeriği: Tayların protein miktarı %14-16 arasında tutulmalı, bilimsel kitaplarda önerilen değer %16'dır.
Tay büyümesinde kalsiyum, fosfor, çinko, bakır, vitamin E ve selenyum gibi vitamin ve mineral desteğinin önemli olduğu vurgulanır.
Annesinin yemini doğumdan sonra yavaş yavaş artırılmalı ve protein seviyesi doğru olması gerekir.
1:28:14Tay Ayırma ve Beslenme: Taylar genellikle 5-6 aylık arasında annelerinden ayrılır, ancak aniden değişiklik yapılmamalıdır.
5-6 aylık olduktan sonra taylar kilosunun %2,50'u kadar yem maddesi yerler.
Bu dönemde tane yemin %50-60'i, kaba yemin (ot, yonca ve padok) %30-40'i olmalıdır.
1:30:24Otun Önemi: At mide-bağırsak sistemi olarak ottan kas yapabilme yeteneğine sahip bir canlıdır.
Atların sindirim sistemi, bal, yumurta, zeytin, peynir gibi gıdalardan besin almak için dizayn edilmiştir.
Atların midesi 8-10 litre kapasiteli olup, konsantre gıdaları fazla miktarda alamaz, sık sık az miktarda beslenmesi gerekir.
1:31:52Atların Bağırsak Sistemi ve Beslenme: Atların uzun ince bağırsakları ve yaklaşık otuz metrelik kalın bağırsak sistemi vardır.
İnsanlarda işe yaramayan kör bağırsağı (sekum) yaklaşık kırk litre kapasiteye sahiptir.
Yem maddeleri midede asitle dejete edildikten sonra ince bağırsaklara geçip, asıl fermantasyon sekum'da gerçekleşir ve dışkı formasyonu kalın bağırsakta suyu çekilir.
1:33:08At Beslenmesi ve Otun Önemi: Ot, lif kaynağı olarak sindirime yardımcı olmak üzere atların beslenmesinde yer alır.
Yonca hem protein hem kalsiyum bakımından zengin bir gıdadır ve atlar tadını kaçırmamak için iyi konsantre yemi azaltıp yoncayı artırabilirsiniz.
Aşırı ağırlık, tayın hareketsiz kalmasına ve kemiklerine ekstra yük oluşmasına sebep olur.
1:34:17Aşırı Beslenmenin Riskleri: Büyümekte olan taylarda aşırı ağırlık, epifizit, osteocondrosis ve dejeneratif eklem problemlerine yol açabilir.
Konformasyon problemleri (OCD) özellikle Arap taylarında daha çok görülür ve satın almalarda bir sorun oluşturabilir.
Dört yüz kilo bir yarış atı için dört kilo yem yerine, üç-üç buçuk kiloya çekip balancer ile dengeli beslenme sağlanmalıdır.
1:36:16OCD ve Beslenme İlişkisi: OCD'nin genetik altyapısı olsa da, doğru ve dengeli beslenme ile bu genetik problem ortadan kaldırılabilir.
Atçılar haftalık olarak bir yaşındaki taylarının dizlerini ve moletlerini kontrol etmelidir.
Dikleşmeler (OCD) gibi problemler erken fark edilip tedavi edilmelidir, aksi takdirde at egzersiz yapamaz ve problemin düzelme ihtimali ortadan kalkar.
1:38:29Yurtdışı ve Yurtiçi At Yetiştirme Farkları: Yurtdışı satışlarda Amerika tayları 450-500 kg ağırlığında, konformasyon ve fizikleri bakımından çok iyi görünmektedir.
Yurt dışından alınabilecek kısrak portföyü Türkiye'de sınırlı kalıyor.
Türkiye'de kısraklar doğum esnasında ve sonrasında profesyonel gözler tarafından takip edilmiyor ve doğru beslenme anlayışı bulunmuyor.
1:40:29Türkiye'de ve Amerika'da At yetiştiriciliği karşılaştırması: Türkiye'de doğum kiloları 45-55 kg aralığında olup, bu da 10 kg eksik doğum ağırlığı anlamına geliyor.
Türkiye'deki çiftlikler küçük olduğundan, atların büyüme kapasitesi sınırlı kalıyor.
Padok yönetiminde gübre atılması, dinlendirme ve rotasyon yapılması parazit ilacı programının bir parçasıdır.
1:42:06Doğru yetiştiricilik uygulamaları: Kişiye özel beslenme yaparak, 750 kg ve 500 kg ağırlığında olan atların farklı beslenme ihtiyaçlarını karşılayabiliriz.
Türkiye'de 450 kg ağırlığında taylar bulunuyor, ancak bu tayların kemiklerinde egzozlar ve OCD gibi sorunlar olmaması için doğru takip edilmesi gerekir.
Alan, doğru beslenme, egzersiz ve yönetim sayesinde her şeyin daha iyi olduğu görülüyor.
1:43:40At satışları ve fiyatlandırma: Satış ringindeki atların ilerleyen dönemlerde iyi koşu atları olabildiği belirtiliyor.
Milyon dolarlara satılan atların kariyer kazancı yapmayacakları düşünülse de, birden fazla alıcısı olduğu için fiyatı yükselir.
Amerika'da ilerleyen dönemde aygır olması muhtemel atlara 300-400 bin dolar civarında bir rakam veriliyor.
1:47:18At yetiştiriciliğinde etik ve dürüstlük: Amerika'da satış öncesinde atların sağlık durumunu gösteren bir kart bulunuyor, bu kartta hastalık geçirdiği, röntgenlerinde sorun olup olmadığı gibi bilgiler yer alıyor.
Türkiye'de at sahiplerinin atlarının geçmiş sağlık durumlarını gizlemesi, sektörün gelişimini engelliyor.
Etik, ahlak, doğruluk ve dürüstlük her zaman iyidir ve herkese fayda getirir.

Gündem Yetiştiricilik: At ve Tay Sağlığı Programı

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir